Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2011

“Κλέαρχος – Μικρό Χωριό”!


Για πολύ καιρό η παραπάνω φράση αποτελούσε σύνθημα και παρασύνθημα, αντίστοιχα, των ανταρτών του ΕΛΑΣ Ευρυτανίας, προς τιμή του νεαρού νεκρού της θρυλικής μάχης του Μικρού Χωριού στις 18 Δεκέμβρη του 1942. 16χρονος μαθητής στο Γυμνάσιο ήταν ο "Κλέαρχος" (Κώστας Μπίρτσας) όταν παράτησε τα τετράδια και τα βιβλία για να αγκαλιάσει "τ’ άγιο τουφέκι" της λευτεριάς. Και γίνηκε σύμβολο και αετός στα λεύτερα ευρυτανικά βουνά μας!

Όμορφο Μικρό Χωριό
Το Μικρό Χωριό, ένα γραφικό ορεινό παραμυθάκι, βρίσκεται κουρνιασμένο στα 850 μέτρα, στην αγκαλιά της επιβλητικής Χελιδόνας. Από τα μισά του 15ο αιώνα ατενίζει από εκεί την πανοραμική θέα στην κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού. Ο Πουκεβίλ στις περιηγήσεις του καταγράφει το πανέμορφο Μικρό Χωριό με τις 30 οικογένειες. Πολλοί ήταν οι ξενιτεμένοι στην Κωνσταντινούπολη, πολλοί όμως και οι ντόπιοι ζηλευτοί πετράδες. Στα υψώματα της Χελιδόνας ήρθε  κρυφά στα 1823  ο Μάρκος Μπότσαρης για να προετοιμάσει την επίθεση στο πολυπληθές τούρκικο ορδί που στάθμευε στο Καρπενήσι. Μαζί του πολέμησαν και Μικροχωρίτες! Στην παλιά πέτρινη βρύση του χωριού, λέγεται ότι απίθωσαν το άψυχο σώμα του Μάρκου οι σύντροφοί του κατά τη διάρκεια της πορείας μεταφοράς της σωρού του προς το Μεσολόγγι, μετά την περίφημη μάχη του Κεφαλόβρυσου.
Τα περίτεχνα πέτρινα σπίτια, οι έξι βρύσες στην ωραία πλατεία με τα πλατάνια, η υπέροχη εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα με το ιστορικό καμπαναριό, τα παλιά ξωκλήσια του 19ου αιώνα, το σχολείο που στεγάζει το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, το Μνημείο Μνήμης αφιερωμένο στους εκτελεσθέντες από τους Ιταλούς, το Ηρώο του Κλέαρχου, το Μνημείο των θυμάτων της κατολίσθησης, η Βρύση του Μάρκου Μπότσαρη, η μικρή αλπική λιμνούλα, τα λαχταριστά ταβερνάκια και τα εξαιρετικά καταλύματα, και άλλα πολλά ακόμη, συνθέτουν την εξαίσια βουνίσια εικόνα του χωριού που παλεύει με το χρόνο και τη μοίρα μέσα στο ελατοσκέπαστο τραχύ τοπίο, αυτό με τους δασικούς δρόμους και τα μαγικά μονοπάτια που φτάνουν ως την κορφή της ξελογιάστρας Χελιδόνας!





Στα 1963, στις 13 του Γενάρη, μετά από 13 συνεχόμενες μέρες και νύχτες έντονης βροχόπτωσης, αποκολλήθηκε μεγάλο μέρος του βουνού καταπίνοντας τα 2/3 του  παλιού χωριού μαζί με 13 ανθρώπους (πόσο μεταφυσικά "γρουσούζικο" φαίνεται να μοιάζει αυτό το "13" για τους Μικροχωρίτες)! Οι περισσότεροι σώθηκαν γιατί ήταν Κυριακή και βρίσκονταν στην εκκλησία. Πέντε  χρόνια μετά οικοδομήθηκε, με έρανο, το Νέο Μικρό Χωριό σχεδόν δίπλα από το Παλιό, σε απόσταση μόλις 2 χλμ.

Σήμερα το Μικρό Χωριό (Νέο και Παλιό, με 124 και 83 σπίτια αντίστοιχα) αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ευρυτανίας μαζί βέβαια και με τα άλλα όμορφα χωριά της Ποταμιάς. Καμαρώνει, αντικρίζοντας απέναντι, και κάτω από την Καλιακούδα, το μόνιμο “ανταγωνιστή” του το ξακουστό Μεγάλο Χωριό!
Όμως το Μικρό Χωριό δεν είναι απλά ένας σαγηνευτικός ταξιδιωτικός προορισμός. Η περήφανη αντιστασιακή ιστορία του το κατατάσσει στο πάνθεον των ηρωικών χωριών του τόπου μας.

Η μαύρη σκλαβιά και η Αντίσταση
1941: Το Καρπενήσι βρίσκεται υπό ιταλική κατοχή. Τα περισσότερα χωριά της Ευρυτανίας θρηνούν νεκρούς από τον πρόσφατο ελληνοϊταλικό πόλεμο. Οι άπληστοι καταχτητές με ορισμένους ντόπιους συνεργάτες τους, δήθεν δραγουμάνους, που στην πραγματικότητα ήταν δωσίλογοι ντυμένοι με ιταλικές στολές (Τουρκοχρήστος, Κοροκίδας, Πατακιάς, Στέλας, Κιούσης κλπ)  εξορμούν στην ευρυτανική ύπαιθρο και λεηλατούν, άλλοτε ευθέως και ξεδιάντροπα και άλλοτε με χυδαίους έμμεσους εκβιασμούς, τους χωρικούς. Ταυτόχρονα διάφοροι άλλοι ξενόφερτοι μαυραγορίτες πηγαινοέρχονται μέσα στην πόλη και στα χωριά και μαζί με τα τομάρια της ιταλικής διοίκησης εκμεταλλεύονται με χίλια δυό τερτίπια τον φτωχό κόσμο ληστεύοντας τις περιουσίες και τη λιγοστή σοδειά των κατοίκων που μέσα στη μαύρη φτώχεια τους έχουν να αντιμετωπίσουν και αυτά τα καθάρματα. Όποιοι τολμούν να αντιδράσουν; Δολοφονίες, ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια, βιασμοί γυναικών, στρατοδικεία και φυλακίσεις, είναι στο πρόγραμμα με διάφορα φτηνά προσχήματα. Η σκλαβιά μαζί με ένα μαύρο συρματόπλεγμα τυλίγει το Καρπενήσι.
Τον Οχτώβρη του 1941 ομάδες πολιτών που προέρχονται κυρίως από το παράνομο ΚΚΕ Ευρυτανίας, οργανώνουν με θαυμαστή επιτυχία ένα μεγάλο πανευρυτανικό συλλαλητήριο στο Καρπενήσι, με σύνθημα "κανείς να μην πεθάνει από πείνα"! Απαιτούν 10% παρακράτημα από τους μαυραγορίτες για να πηγαίνει στις άπορες οικογένειες. Η πλατεία του Καρπενησίου γεμίζει από κόσμο και ομιλητές, ενώ οι ένοπλοι ιταλοί, έκπληκτοι με τη μεγαλειώδη αποφασιστικότητα του ευρυτανικού λαού, τα χάνουν και δεν τολμούν να αντιδράσουν. Μετά από πολλές δαιδαλώδεις προσπάθειες και κινητοποιήσεις, το αίτημα κερδίζεται και έτσι αρκετά τρόφιμα διαμοιράζονται στις πιο φτωχές οικογένειες. Έτσι γλίτωσε η Ευρυτανία το θάνατο από την πείνα. Περίπου εκείνο τον καιρό βρίσκεται εκεί και ο Άρης Βελουχιώτης που θεωρεί την αγαπημένη του Ευρυτανία ιδανική για την έναρξη του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα. Φυσικά θα συγκροτηθεί και το ΕΑΜ Ευρυτανίας. 
Η πρώτη αντάρτικη ομάδα, με αρχηγό τον Άρη, ξεκινά από την καλύβα του Στεφανή στη Σπερχειάδα, κι ανηφορίζει στο Καρπενήσι έχοντας μόνο μερικά πιστόλια και κάνα δυο γκράδες. Έτσι, λίγοι στην αρχή, όμως θαρραλέα και αποφασιστικά βγαίνουν στον αγώνα τα καλύτερα παιδιά του λαού μας! Οργώνουν σαν τα αγρίμια τα βουνά, με στερήσεις, πείνα, κακουχίες, και χίλια βάσανα, αλλά δεν το βάζουν κάτω. Οργανώνονται, εξηγούν, στρατολογούν,  εξοπλίζονται, βάζουν τη σπίθα στο μπαρούτι της περήφανης συνείδησης του λαού. Στις 7 Ιουνίου 1942 το πρώτο αντάρτικο σώμα με προμετωπίδα τη σημαία που γράφει "Ελεύθερη Ευρυτανία-ΕΛΑΣ" και με το τραγούδι "Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά" μπαίνει με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη στη Δομνίστα, όπου κηρύσσει την έναρξη του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα. Αυτό ήταν! Το αντιστασιακό κίνημα που στην πορεία θα πάρει πελώριες διαστάσεις ξεκινά! Τα ρυάκια θα μεταβληθούν σε ποτάμια και ο ΕΛΑΣ θα γίνει ο μεγάλος λαϊκός στρατός της Λευτεριάς και της Λαοκρατίας.
Στις 28 του Οχτώβρη 1942 στο Κρίκελλο Ευρυτανίας, ο Άρης με τους αντάρτες του δίνει μια πολύ σημαντική νικηφόρα μάχη, την πρώτη σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, διαλύοντας μια ιταλική φάλαγγα. Επιτυχείς μάχες δίνονται και στη Χρύσω κι αλλού. Ο ΕΛΑΣ δε σταματά! Καταφέρνει, συνεχώς, αποφασιστικά χτυπήματα στους φασίστες καταχτητές και στους ντόπιους προδότες. Η ανάπτυξή του είναι αλματώδης. Κομβική επιτυχία της αντίστασης αποτελεί το μεγάλο επιτυχημένο σαμποτάζ στη γέφυρα του Γοργοποτάμου στις 25 του Νοέμβρη. Ο αγώνας μεστώνει κι ο  ΕΛΑΣ σκορπάει την ατσάλινη δύναμη της λευτεριάς σε βουνά και λόγγους. Το τιμημένο αντάρτικο τουφέκι στέλνει περήφανα λυτρωτικά μηνύματα ξεσηκωμού και νέας ανάστασης! Έτσι το ηθικό του σκλαβωμένου λαού μας αναπτερώνεται. Η Ευρυτανία πάλλεται από επαναστατικό ενθουσιασμό και ο λαός πυκνώνει τις ελασίτικες γραμμές.

Η μάχη του Μικρού Χωριού!
Η μάχη του Μικρού χωριού θεωρείται από τις σημαντικότερες στην αντιστασιακή εποποιία του τόπου. Τέτοιες μέρες ήταν, Δεκέμβρης του 1942, όταν ο Άρης με τα πιο διαλεχτά παλικάρια του ΕΛΑΣ, περνά από το Μικρό Χωριό Ευρυτανίας, το οποίο διαθέτει έναν από τους πιο δυνατούς εαμικούς πυρήνες, και γίνεται δεκτός από τους κατοίκους με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις. Η φήμη του λαϊκού απελευθερωτικού στρατού φτερουγίζει ήδη από άκρη σε άκρη σε ολόκληρη τη Ρούμελη με επίκεντρο πάντα την αδάμαστη Ευρυτανία. Στα πρόσωπα των παιδιών τους, των αδούλωτων ανταρτών, οι χωρικοί βλέπουν το συμπαραστάτη, τον αρωγό, τον απελευθερωτή από τη μαύρη κατοχή και γενικότερα από την αφόρητη εκμετάλλευση του παρελθόντος. Είναι ξημερώματα της 18ης Δεκέμβρη, όταν οι αντάρτες πληροφορούνται, από ένα σύνδεσμο στο Κλαψί, ότι δύο πολυπληθείς ιταλικές φάλαγγες (1000 άντρες, άλλες πηγές κάνουν λόγο και για 2000) ξεμύτισαν από το κατεχόμενο Καρπενήσι και κατηφορίζουν προς το Μικρό και το Μεγάλο χωριό, για επίδειξη δύναμης και αρπαγές στα χωριά. Υπάρχει και μία εκδοχή ότι οι Ιταλοί ειδοποιήθηκαν από κάποιον προδότη πρόκριτο για την παρουσία ανταρτών στην περιοχή! Να σημειώσουμε, εδώ, κάτι που έχει μεγάλη σημασία: πριν λίγες μέρες, στις 7 Δεκέμβρη 1942, είχε προηγηθεί η πυρπόληση και η  λεηλασία της Χρύσως με την εκτέλεση 7 πατριωτών, καθώς και το κάψιμο, στις 10 Δεκέμβρη, του πανέμορφου  ιστορικού χωριού των Αγράφων. Οι αντάρτες που βρίσκονται εκείνη την ημέρα στο φιλόξενο Μικρό Χωριό δεν ξεπερνούν τους 200, αλλά δεν πτοούνται. Με ενθουσιασμό και επαναστατική φλόγα αποφασίζεται αμέσως το χτύπημα του φασίστα καταχτητή που επελαύνει. Ο Άρης, με τη βοήθεια και των ντόπιων, μαθαίνει τα πάντα για την περιοχή, χαρτογραφεί, εποπτεύει και εξετάζει προσεκτικά τον τρόπο και το σημείο που θα λάβει χώρα η επιχείρηση.
Η ενέδρα στήνεται στη Ρεματιά, στο δρόμο πριν το Μικρό Χωριό στου "Τσίρη". Tην κομβική ρεματιά, όπως και τα πλαϊνά περάσματα, καθώς και κάποιες επιλεγμένες εξόδους διαφυγής, ελέγχουν διάσπαρτα ακροβολισμένα αντάρτικα τμήματα του "Λάμπρου" του "Νικηφόρου", του Νάκου Μπελή και του Νίκου Καρκάνη. Παρόντες, επίσης, στα πιο καίρια πόστα είναι ο ανθός του αντάρτικου, οι: "Θάνος", "Πελοπίδας", "Λευτεριάς", "Παπα-κουμπούρας" και άλλοι ακόμη. Ο Άρης μπροστάρης και συντονιστής!
Οι Ιταλοί της μίας φάλαγγας που βαδίζουν σε πυκνή πολεμική διάταξη, δέχονται ξαφνικά τα πρώτα πυρά των “Αρειανών” που τους χτυπούν σε απόσταση αναπνοής και με καλό οπτικό πεδίο. Πρώτος σωριάζεται ο επικεφαλής "γαλονάτος". Είναι ο Διοικητής του Συντάγματος Καρπενησίου! Το σύνθημα είχε ήδη δοθεί. Οι ΕΛΑΣίτες χτυπούν ακατάπαυστα και συντονισμένα και οι επιδρομείς φασίστες πέφτουν σαν τα στάχυα. Πανικόβλητοι οι Ιταλοί προσπαθούν να ανασυγκροτηθούν και σε λίγο αρχίζουν να ανταποδίδουν τα πυρά. Ταυτόχρονα, η άλλη εχθρική φάλαγγα που έχει περάσει απέναντι στο Μεγάλο Χωριό, εντοπίζει τις θέσεις των ανταρτών και "βάζει" με όλμους. Η μάχη μαίνεται, επικρατεί "χαλασμός Κυρίου", αντιβουίζουν οι ρεματιές, καίγεται ο τόπος από τα πυκνά πυρά των αντιμαχόμενων. Αλλά ο αντάρτικος αιφνιδιασμός αποδεικνύεται απόλυτα επιτυχημένος και οι καταχτητές παθαίνουν καθολική πανωλεθρία. Δεκάδες Ιταλοί κείτονται νεκροί, πληροφορίες κάνουν λόγο για 70. Από τους αντάρτες νεκρός είναι μόνο ένας : ο αλησμόνητος "Κλέαρχος" το 16χρονο ατρόμητο ανταρτόπουλο από το Περίβλεπτο Φθιώτιδας. Ο Κλέαρχος, σύμφωνα με μαρτυρίες συμπολεμιστών του, πρόλαβε μονάχα να πει: "αχ, τους κερατάδες, μες την καρδιά με χτύπησαν" και πέταξε για να συναντήσει τον Κατσαντώνη και τον Μπότσαρη. Ο θάνατός του συγκλόνισε βαθιά τους συντρόφους του. Με τo προσυμφωνημένο σύνθημα της σάλπιγγας, οι αντάρτες, μετά τη μεγάλη τους επιτυχία, αποχωρούν όπως ακριβώς προστάζει η δοκιμασμένη ταχτική του αιφνιδιασμού. Ξημερώματα βρίσκονται στα Φιδάκια, κατόπιν στην Αγία Βλαχέρνα και στις 20 του Δεκέμβρη περνάνε στο Παπαρούσι, φτάνουν στο φουσκωμένο Μέγδοβα από όπου, ομάδες- ομάδες, περνάνε με το "καρέλι" απέναντι το ποτάμι και καταλήγουν στο χωριό Μαραθιάς όπου φιλοξενούνται στο σχολείο και σε σπίτια.


"Tο δόλιο το Μικρό Χωριό και πάλι ανταριάζει"...
Τα αιμοβόρα κτήνη του Μουσολίνι σκύλιασαν. Οι άνανδροι φασίστες ξεχύνονται στο "δόλιο το Μικρό Χωριό" και το πυρπολούν: σπίτια, αποθήκες, καλύβια, γίνονται παρανάλωμα του πυρός. Ληστεύουν όλα τα υπάρχοντα των κατοίκων που τα φορτώνουν σε καμιόνια. Πολλοί χωρικοί, γέροι, μανάδες και μικρά παιδιά καταφεύγουν στα γύρω βουνά παρακολουθώντας με σπαραγμό το βιός και τον κόπο τους να καίγεται και να λεηλατείται. Οι αδίστακτοι Ιταλοί όμως έχουν στο νου τους ακόμη πιο φρικιαστική συνέχεια.
Η ελεεινή επιχείρηση τρόμου ξετυλίγεται στην περιοχή. Και αφορά όχι μόνο το Μικρό μα και το γειτονικό Μεγάλο Χωριό. Συλλαμβάνουν κόσμο (ανάμεσά τους και κάποιους προκρίτους που δεν αποφάσιζαν να αποδράσουν έγκαιρα παρά τις προτροπές της τοπικής εαμικής οργάνωσης) και μέσα στο σχολείο τους υποβάλλουν σε ανείπωτα βασανιστήρια! Τους κρεμάνε με τριχιές, σπάνε χέρια και πόδια, βγάζουν μάτια με τις ξιφολόγχες, χαράζουν τα πρόσωπα των κρατουμένων, κι όλα αυτά για να προδώσουν οι χωρικοί τους αντάρτες, τα μαχόμενα παιδιά τους και τους συγχωριανούς τους. Αλλά οι περήφανοι Ευρυτάνες στέκουν παλικάρια και αλύγιστοι. Κανείς δεν μαρτυράει τίποτε! Οι βάνδαλοι δεν έχουν ιερό και όσιο. 

Παραμονές Χριστουγέννων, στις 24 Δεκέμβρη, βασανίζουν και καίνε ζωντανούς τον αξιαγάπητο 42χρονο δασκαλόπαπα Δημήτρη Βαστάκη και τον ενωμοτάρχη Χ. Κατσίμπα. Τα καθάρματα δεν διστάζουν να κάψουν ζωντανή και μία ανήμπορη γυναίκα την Αθηνά Δερματά. 
Ακόμη 11 κρατούμενοι -κυρίως Μεγαλοχωρίτες  αλλά και Μικροχωρίτες- οδηγούνται έξω από το χωριό στη θέση Άνω Λόγγοβες όπου οι φασίστες του Μουσολίνι τους βάζουν να σκάψουν ζωντανοί τους τάφους τους. Στη συνέχεια τους εκτελούν αναγκάζοντας με τη βία το χωριό να παρακολουθήσει το αποτρόπαιο θέαμα της κτηνωδίας τους. Ήταν οι :  Χρήστος Φλέγγας, ετών 58, πρόεδρος της κοινότητας Μικρού Χωριού - Νίκος Κυρίτσης, ετών 75, παλαίμαχος πρόεδρος Μικρού Χωριού - Γιάννης Καριοφύλλης, ετών 54, δάσκαλος από Μεγάλο Χωριό - Χρήστος Μέρμηγκας, ετών 75, αρχίατρος από Μεγάλο Χωριό - Δημήτρης Δασκαλάκης, ετών 58, ανάπηρος από Μεγάλο Χωριό - Θεόδωρος Οικονόμου, ετών 56, ανάπηρος από Μεγάλο Χωριό - Γιάννης Μεσίρης, ετών 45, ανάπηρος από Μεγάλο Χωριό - Διονύσης Ματζούτας, ετών 26, τηλεγραφητής από Μεγάλο Χωριό, - Κώστας Αραπογιάννης, ετών 28, επαγγελματίας από Μεγάλο Χωριό - Βασίλης Παλιούρας, ετών 34, επαγγελματίας από Μεγάλο Χωριό - Ανδρέας Σιταράς, ετών 67, από Μεγάλο Χωριό.
Ο αείμνηστος δάσκαλος Γιάννης Καριοφύλλης με υψωμένη τη γροθιά βροντοφωνάζει μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα: "ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η ελευθερία", στέλνοντας ουρανόμηκες μήνυμα λεβεντιάς ως τα πέρατα του αγωνιζόμενου κόσμου! Έτσι με σφιγμένη τη γροθιά βρήκαν τον λεβέντη Ευρυτάνα κάποιοι στενοί συγγενείς και συγχωριανοί του!
Η θυσία των ηρώων έδωσε νέα τεράστια ώθηση στον αντιστασιακό αγώνα του τόπου μας και ο ΕΛΑΣ εγκαθιδρύεται πλέον παντού. Γίνεται ο φόβος και ο τρόμος του μισητού εχθρού καταφέρνοντας σημαντικά χτυπήματα στον καταχτητή.  Οι Ιταλοφασίστες, δεν θα ξεμυτίσουν πάλι, μέχρι που  4,5 μήνες αργότερα, στα τέλη του Απρίλη 1943, θα αποχωρήσουν για ασφάλειά τους από το Καρπενήσι προς τη Λαμία. Τα χωριά ανασαίνουν, η πνοή της λευτεριάς και ο σπόρος της αναδημιουργίας ριζώνουν για τα καλά στον τόπο μας. Η Ελεύθερη Ελλάδα θα βρει την πιο έμπρακτη έκφρασή της στην ανταρτομάνα Ευρυτανία.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι στο Μικρό χωριό στεγάστηκε και το περίφημο Τυπογραφείο της Εθνικής Αντίστασης, αυτό το σπουδαίο επαναστατικό κέντρο πληροφόρησης, όπου τυπώνονταν πλήθος εφημερίδων της Ελεύθερης Ελλάδας των βουνών (πολλές από τις οποίες παρουσιάσαμε και θα συνεχίσουμε να παρουσιάζουμε από το blog μας) και το οποίο πυρπόλησαν παρακρατικοί επιδρομείς το 1946.
Εδώ έδρασε και η νεαρή Επονίτισσα του Μικρού Χωριού, η σπουδαία Ναυσικά Φλέγκα-Παπαδάκη, μετέπειτα γυναίκα του καπετάν Λευτεριά, η οποία και οργάνωσε τα πρώτα εθελοντικά παιδικά συσσίτια δίνοντας έτσι το έναυσμα για να οργανωθεί παντού η Αλληλεγγύη με αποτέλεσμα να γλιτώσουν από τη φονική πείνα 13.000 παιδάκια της Ρούμελης. Εκείνη η θρυλική νεαρή κοπέλα έγραψε σε ένα πρόχειρο χαρτάκι και τους στίχους για το περίφημο τραγούδι του Άρη και του Μικρού Χωριού που αργότερα μελοποιήθηκε από το μουσικοσυνθέτη της Αντίστασης Αλέκο Ξένο και πέρασε από στόμα σε στόμα και τραγουδιέται ακόμη:

"Βαριά στενάζουν τα βουνά, ο ήλιος σκοτεινιάζει,
το δόλιο το μικρό χωριό και πάλι ανταριάζει

Λαμποκοπούν χρυσά σπαθιά, πέφτουν τουφέκια ανάρια,
ο Άρης κάνει πόλεμο, με αντάρτες παλικάρια

Έλα βρε άπιστε Ιταλέ, φασίστα Μουσολίνι
να μετρηθούμε οι δυο μαζί, να δεις το τι θα γένει

Δεν έχεις γέρους και άρρωστους, μικρά παιδιά να σφάξεις,
ούτε κορίτσια ντροπαλά, ούτε χωριά να κάψεις

Παπάδες για να τυρρανάς, στη μέση στο παζάρι,
έχεις μπροστά σου σήμερα, τον Καπετάνιο Άρη

Που γρήγορος σαν τον αητό, σαν το γοργό το αγέρι,
φασίστες έσφαξε πολλούς, με δίκοπο μαχαίρι"!




Μία εφημερίδα της εποχής θα γράψει : "Το 21 τους λέγαν κλέφτες, σήμερα τους λεν ληστές. Τώρα, όπως και τότε, είναι οι αγωνιστές της Λευτεριάς"!

(Ήταν ένα αφιέρωμα  από τον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη" για τη μάχη του Μικρού Χωριού, που έγινε σαν σήμερα).


ΥΓ1: Δείτε και ορισμένα κομβικά αφιερώματα του blog μας για την Αντίσταση στην Ευρυτανία:

ΥΓ2: Διαβάστε, επίσης, κάποια επιπλέον ντοκουμέντα από τον Παράνομο Αντιστασιακό Τύπο της εποχής που έχει δημοσιεύσει ανά καιρούς το blog μας :

31 σχόλια:

doctor είπε...

ΕΥΡΥΤΑΝΑ ΙΧΝΗΛΑΤΗ ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ. ΜΕ ΤΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΣΟΥ ΤΙΜΑΣ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΑΜΠΡΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ.

ακρη ελασσονας μανιταρια ελασσονας κοντοτασιος νικος είπε...

ΑΞΙΟΣ

kariatida62 είπε...

Το Μικρό Χωριό με την Μεγάαααλη Ιστορία!

Εξαιρετικό το αφιέρωμα!

Τακης είπε...

Επιτέλους! Χάρη στην τεχνολογία & μαγεία που προσφέρει η σωστή χρήση του διαδικτύου και χάρη στις άοκνες & γεμάτες πάθος & μεράκι απόπειρες κάποιων ρομαντικών ερευνητών, (όπως είναι & ο Ευρυτάνας Ιχνηλάτης), μαθαίνουμε την αληθινή ιστορία της πολύπαθης πατρίδας μας, που σκόπιμα, ανέκαθεν, η επίσημη πολιτεία απέκρυπτε, για δικούς της φτηνούς λόγους.
Συγχαρητήρια, Ευρυτάνα Ιχνηλάτη, & για τα σωστά ελληνικά σου, που, δυστυχώς, ελάχιστοι γνωρίζουν να μιλούν & να γράφουν.

Hfaistiwnas είπε...

Καλημέρα!!!

John Kalantzis είπε...

Μικρό Χωριό μα... μεγάλη η ιστορία του! Συγκλονιστική η αφήγησή σου φίλε Ευρυτάνα! Να'σαι καλά και εσύ και τα περήφανα χωριά & βουνά του τόπου σου!
Ένας ..βουνίσιος Ηπειρώτης!..

BLUEPRINTS είπε...

εξαιρετικό το αφιέρωμά σου, τέτοιες μνήμες πρέπει να διατηρούνται με πολλούς τρόπους

Αθέρας είπε...

τι να γράψω τώρα;.....
ακόμα βουρκωμένα είναι τα μάτια μου
σε ευχαριστούμε φίλε Ιχνηλάτη!

sofia είπε...

Οι αναρτήσεις σου είναι υπδειγματικές διδασκαλίες ιστορίας. Νά' σαι καλά.

λεύτερος είπε...

Oπως πάντα αυτα τα αρθρα σου για την αντίσταση τα διαβαζω στον παππού μου. Να ξερες μόνο....
Σε ευχαριστουμε.

Scorpion49 είπε...

Ευρυτάνα Ιχνηλάτη σε χαιρετώ,
Οι ιστορικές σου αναδρομές πάντα ενδιαφέρουσες, ειδικά όταν έχουν να κάνουν με τη δράση της Εθνικής Αντίστασης. Πάντως τόσες θυσίες ηρωικών ανθρώπων και έμειναν μόνο ως φωτεινό παράδειγμα για τους νεώτερους. Κρίμα για την πατρίδα μας που βλέπουμε σήμερα το κατάντημα της. Παρόμοιες ιστορίες μού έχει διηγηθεί ο 88χρονος πατέρας μου, ο οποίος είχε γλυτώσει, τα χρόνια της κατοχής, από του χάρου τα δόντια αρκετές φορές, δεν είχε όμως την ίδια τύχη και ο παππούς μου, τον εκτέλεσαν οι ιταλοί στο Μεσολόγγι σε ηλικία 42 ετών. Δε γράφεις και κάτι για το Ζέρβα; Αντικειμενικά, να μάθουμε τι μάρκα καπνό φουμάριζε, έτσι για το «Εξιστορείν και Ιστορείν» .
Καλό βράδυ!

Οικοδόμος είπε...

Φίλε γεια σου.
Μόλις γύρισα, από τις περήφανες πλαγιές των Τζουμέρκων.
Νόμιζα πως ήξερα πράγματα για το Μικρό Χωριό...
Μαθαίνω δίπλα σου, να σαι καλά.
Καλή δύναμη!

Aris είπε...

Μπραβο φιλε ιχνηλατη
ειλικρινα με συγκινησες που δεν ξεχασες την επετειο της μαχης του μικρου χωριου

Οι μνημες των θυσιων
πανε ανταμα με τους αγωνες του σημερα.

Πορτιάτης είπε...

Και ποιος δεν ξέρει το Μικρό Χωριό,
το μέγεθος της θυσίας,
και ποιος δεν έχει τραγουδήσει τους στίχους...
Μπράβο σου φίλε, που μάς γνωρίζεις ακόμα περισσότερα πράγματα!

Στους χαλεπούς καιρούς μας
"το δόλιο το μικρό χωριό και πάλι ανταριάζει"
Ας το αναστήσουμε!

άγριο κυκλάμινο είπε...

Τι συγκινητική αναφορά!!!Ενας σημαντικός φόρος τιμής σε όλους αυτούς που αγωνίστηκαν σε αυτή τη μάχη, αλλά και σε όλους αυτούς που αντιστάθηκαν στα φριχτά βασανιστήρια και δεν πρόδωσαν.Ενας σπουδαίος ήρωας που έπεσε στον αγώνα ήτανε ο νεαρός Κλέαρχος που του αξίζει αιώνια τιμή και δόξα.Τέτοια παληκάρια έβγαλε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ που με το αίμα τους έγραψαν ιστορία και δίδαξαν τους λαούς τις υπέρτατες αξίες ελευθερία, λαική υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια. Συγχαρητήρια και από εμένα Ευρυτάνα ιχνηλάτη. Ο τρόπος της γραφής σου είναι συνταρακτικός και θα περιμένουμε και άλλα τέτοια αφιερώματα!!!!!!!!!!

zeidoron dtsoukas είπε...

Aγαπητέ φίλε Μπράβο σου για το εξαιρετικό και εκτενέστατο αφιέρωμα στη Μάχη του Μικρού Χωριού.Δυστυχώς οι περισσότεροι από μας ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε για τις αμέτρητες μάχες κατά των κατακτητών και των ντόπιων υποτακτικών τους σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης.
Να είσαι καλά να καταθέτεις εδώ τις ιστορικές γνώσεις σου.

dimitris είπε...

Ευρυτανα ιχνηλατη καλημερα, εκεινο που κανει συναρπαστικο το γραψιμο σου, ειναι το πως δενεις το χθες με το σημερα.
Να εισαι καλα...

magda είπε...

Πραγματικά, καλέ μου φίλε
Ένα παραμυθένιο χωριό με τόσο λαμπρή ιστορία!!!
Καλά Χριστούγεννα σε σένα και στην οικογένεια σου!

kapetandiamantis είπε...

ΠΑΝΤΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙΣ ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΕΥΡΥΤΑΝΑ.
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ!!!!

(ΑΥΤΗ Η ΓΥΝΑΙΚΑ Η ΦΛΕΓΓΑ/ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΕ ΤΟΝ ΥΜΝΟ ΤΟΥ ΗΡΩΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΗΤΑΝ ΦΟΒΕΡΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ)

Ο ΛΑΟΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑ ΝΑ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΥΕΤΑΙ , ΚΑΠΟΤΕ ΠΟΥ ΑΓΩΝΙΖΟΤΑΝ..........

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

Μνήμες αντίστασης. Θυσίες ακριβές και βαθύτατα σεβαστές.
Το ερώτημα είναι, "αν το τότε διαχέεται στο σήμερα"; Και αν ναι, σε ποιο βαθμό έχει γίνει συνείδηση στον καθένα μας ότι,,
τη λευτεριά την κερδίζεις, δεν σου τη χαρίζουν...

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Αγαπητοί μας φίλοι και φίλες,
σας ευχαριστούμε όλους για τη συμμετοχή σας και τα σχόλιά σας που πάντοτε δίνουν αυτό τον πολύτιμο επιπλέον τόνο στην όλη προσπάθειά μας.

Οι αγωνιστικές παραδόσεις του Λαού μας, οι θυσίες, τα οράματα και τα όνειρά του για μια καλύτερη ζωή θα βρίσκουν πάντοτε εδώ μια μικρή φιλόξενη γωνιά.

Αυτές οι ηρωικές μνήμες ας φωτίζουν και τους σημερινούς μας αγώνες, άλλωστε έτσι τιμάμε πραγματικά όσους θυσιάστηκαν...

Φυσιολάτρης! είπε...

Τέτοιες μέρες ήταν....όταν οι Μικροχωρίτες και οι Μεγαλοχωρίτες....έδιναν τα πάντα....ζωές, περιουσίες....για τον αγώνα!!!!!!! ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΟΛΟΙ!!!!!

ΗΦΑΙΣΤΟΣ είπε...

ωραιο

Giannis Pit. είπε...

Πραγματικά μένω έκθαμβος Ευρυτάνα....! και σου δίνω συγχαρητήρια για τα αφιερώματά σου μέσα από τα οποία μπορούμε να μαθαίνουμε τη ματωμένη ιστορία του λαού και του τόπου μας.
Καλή χρονιά να έχεις.

Woman in Blogs είπε...

Φοβερές αναρτήσεις! Παίρνουμε δύναμη από αυτές, Ευρυτάνα! Και μαθαίνουμε! Να είσαι καλά!

dimosf είπε...

Εξαιρετικό!
Καλές Γιορτές!

Unknown είπε...

Άγγιξες την καρδιά μας αγαπητέ φίλε Ευρυτάνα,μας ταξίδεψες σε άγνωστα λημέρια της ιστορίας μας.Είμαστε όλοι ευγνώμονες σε σένα γιατί τέτοια κέιμενα θα μείνουν στην αιωνιότητα, παρακαταθήκη στα παιδιά μας για ένα μέλλον ανθρώπινο και δημοκρατικό!!!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...


Να είστε καλά, χαιρόμαστε που κάποιοι άνθρωποι ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ και τέτοιες "σημαδιακές ημερομηνίες" επισκέπτονται και ανασκαλεύουν τούτες τις "σπίθες άσβεστης μνήμης" των ηρωικών αγώνων του λαού μας.
Ψυχή βαθιά!

Άιναφετς είπε...

Υπέροχο!
Όταν αντιλαλούν χρυσά σπαθιά οι υπόλοιποι υποκλίνονται στην μνήμη τους και σιωπούν στα Αντάρτικα του Άρη!

Ελένη Φλογερά είπε...

Εξαιρετικό αφιέρωμα, γεμάτο ιστορικά ντοκουμέντα. Στη γη της πατρίδας μας έχει χυθεί πολύ αίμα για την ελευθερία και δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
Καλές γιορτές!

Ακευσώ Κρίκελλο είπε...

Ευρυτανία, 18-12-2023
Ισιάζω τις ρυτίδες που αυλακώνουν τις γερασμένες μου παρειές. Φοβάμαι μην γκριζοσκεπάσουν τις θύμησες….
Μα, ο Ευρυτάνας Ιχνηλάτης, δεν επιτρέπει στον Χρόνο να σβήσει αγώνες, ήρωες, οιμωγές, που γέννησε η ναζιστική θηριωδία…
Αναζητά και γράφει…, γράφει αλήθειες να τις προσφέρει θυμίαμα στης ψυχής το πλάνταγμα… Να φωνάξει στους δασκάλους ν’ ακολουθήσουν τον δρόμο της Ανυπακοής στις διαταγές των σταυρωτήδων της Ιστορίας μας. Να μιλάνε στα παιδιά για τ’ ανταρτόπουλα, την Παναγιώτα Σταθοπούλου απ’ το Μεγάλο Χωριό, την Αλίκη Τσουκαλά απ’ τον Προυσό….
Να μιλάνε για τον «Κλέαρχο», έτσι πολιτογραφημένο στα κατάστιχα της Ανταρτοσύνης, «Κώστα Μπίρτσα» γραμμένον στα Μητρώα Αρρένων του Περίβλεπτου Φθιώτιδας, όπου γεννήθηκε στα 1926. Μεγάλωσε στις λοφοκορφές του χωριού του, αγναντεύοντας το Βελούχι. Στρώθηκε στο διάβασμα στο Γυμνάσιο Καρπενησίου, μα δεν πήρε ποτέ απολυτήριο. Μόλις έμαθε για τους Αντάρτες, έκλεισε στη μαρούδα του βιβλία και πήρε τα βουνά. Ο Βελουχιώτης τον έβαλε στην ομάδα του Δάσκαλου, Δημήτρη Δημητρίου, του γνωστού «Νικηφόρου», για να τον διδάξει το ύψιστο μάθημα ζωής: «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».
Αγκαλιά με το τουφέκι του μέχρι τις 18-12-1942. Δίπλα στον Νικηφόρο. Ανταριάστηκε ο ουρανός στο Μικρό Χωριό… Αντιβούιξαν τα βουνά απ’ το τουφεκίδι… Το βόλι βρήκε στην καρδιά τον Κλέαρχο. Στα 16 του έσβησε το βλέμμα του. Μπουμπούκι που δεν πρόλαβε ν’ ανθίσει, να φέρει γυροβολιά τη νιότη του, να ζήσει του έρωτα τα σκιρτήματα. Χελιδονάκι η ψυχούλα του φτερούγισε κατά τη Χελιδόνα. Ο Δάσκαλος δεν μπόρεσε να τον σώσει. Συλλογίστηκε μόνο: - Άϊντε η σειρά μου τώρα…
Μα ο Νικηφόρος επέζησε μ’ ένα τραύμα στο φρύδι και πολλές τρύπες απ’ τα πυρά στη χλαίνη του. Έζησε για να γράψει στ’ απομνημονεύματά του:
«Ξάφνου, σπαρταράει απότομα ο Κλέαρχος. Έβγαλε ένα πονεμένο μουγκρητό, του ‘φυγε το όπλο απ’ τα χέρια του, συσπάστηκε για μια στιγμή ολόκληρος.
– Α! τους κερατάδες, μέσα στην καρδιά με πέτυχαν. Κι απότομα κατόπιν ο σπασμός του κορμιού του λύθηκε, το κεφάλι του έγειρε άψυχο δίπλα μου.
- Ε! μωρέ Κλέαρχε, τι έχεις; Έβαλα μια φωνή….
Ξανακοίταξα τον Κλέαρχο. Πάει, είχε τελειώσει….»
Στην Πολιτεία των Ηρώων καρτέραγε να τον αγκαλιάσει ο Δάσκαλος, Δημήτρης Σαξώνης, απ’ τα Μάρμαρα Φθιώτιδας, με μια μεγάλη τρύπα στο μέτωπο από βόλι εχθρικό, 20 μέρες πριν, στο Κρίκελλο Ευρυτανίας.
-Ήρθες Ανταρτόπουλο; Σύνθημα;
-Κλέαρχος! φώναξε ο 16χρονος Κώστας.
-Παρασύνθημα;
-Μικρό Χωριό!
Ακευσώ