Τετάρτη 26 Ιουνίου 2013

Ο παραδοσιακός θέρος και το αλώνισμα στα Ευρυτανικά χωριά




Αφηγείται για τους αναγνώστες μας η Ευρυτάνισσα  κυρά-Λένη… 


Ο θέρος…

«Ο Ιούνιος έχει να κάνει με το θέρο. Από το σιτάρι βγαίνει το ευλογημένο ψωμί που τρώμε. Στα δικά μας ορεινά χωριά δεν είχαμε τότε φούρνους για να το παίρνουμε έτοιμο. Μονάχοι μας κάναμε ολόκληρη τη διαδικασία ώσπου να βγάλουμε το στάρι μας, ύστερα να το κάνουμε αλεύρι, για να το ζυμώσει η μάνα μας, να το ψήσει και να είναι έτοιμο για το τραπέζι μας.



Το σιτάρι το έσπερναν οι χωρικοί μας κατά τα τέλη του Οχτώβρη κυρίως σε άνυδρα οργωμένα χωράφια. Μια παλιά παροιμία έλεγε: “Οχτώβρης και δεν έσπειρες, λίγο στάρι θα πάρεις”! Μια άλλη πάλι: “αν ρίξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά εις τον γεωργό που ‘χει πολλά σπαρμένα”! Όλο το διάστημα, λοιπόν, μέχρι τον Ιούνιο, το σιτάρι φυτρώνει, μεγαλώνει ο κορμός του και τελικά δημιουργεί το στάχυ.



Και φτάνουμε στο θερισμό. Τον Ιούνη τον λέγαμε και Θεριστή! Τα λίγα μικρά σιτοχώραφά μας ήτανε χάρμα οφθαλμών. Να βλέπεις χρυσαφένια τα στάχυα να λικνίζονται στο απαλό βουνίσιο αεράκι του Ιουνίου. Και οι χωριανοί μας έτοιμοι και κείνοι για το μεγάλο γλέντι! Και το λέω αυτό γιατί είχε τη δική του χάρη ο θέρος. Κοριτσόπουλα σαν τα κρύα τα νερά, αγόρια γεμάτα ζωή από το οξυγόνο του έλατου, δυνατοί άντρες, άξιες γυναίκες, δραστήρια μικρά παιδιά, ακόμη και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, όλοι μαζί στο θέρο! Και με αλληλεγγύη: σήμερα στο δικό μου το χωράφι, αύριο στου γείτονα!



Ο θέρος γινόταν συνήθως τα βραδάκια. Αρχίζαμε τη δουλειά με τραγούδια, ανέκδοτα, γέλια και χαρές. Το φεγγαράκι λαμπερό-λαμπερό φώτιζε όλο το σύμπαν! Δεν θα ξεχάσω ποτέ σαν παιδί αυτό το υπέροχο αγροτικό πανηγύρι στο χωριό. Και ν' ακούς και το τσοπανόπουλο πέρα απ’ τη ραχούλα να παίζει ερωτικούς σκοπούς με τη φλογέρα του:

“Για σένα φεγγαράκι μου πολλά τραγούδια λένε,
λένε τραγούδια για χαρές, τραγούδια για αγάπες.
Αχ  φεγγαράκι μου εσύ, κανέναν δεν προδίδεις,
τόσα που βλέπεις κει ψηλά και δεν μας κατακρίνεις.
Απόψε φεγγαράκι μου θα ‘θελα να μην φέξει
να πάω στην αγάπη μου, κανένας να μην ξέρει”.  

Και άλλα πολλά τέτοια αξέχαστα τραγούδια έπαιζαν τα βοσκόπουλα με τις γλυκόλαλες φλογέρες τους και μας συντρόφευαν στη δουλειά.


Όλοι μαζί θερίζαμε το σιτάρι με τα δρεπάνια, μαζεύοντας χεριές-χεριές τα χρυσαφένια στάχυα. Καθένας πάνω στο δρεπάνι του είχε χαραγμένα και τ’ αρχικά με το όνομά του. Έχω κρατήσει για ενθύμιο αυτό της άξιας μάνας μου. Μόλις ολοκληρώνονταν το θέρισμα και συγκεντρώνονταν όλα τα "χερόβολα" με τα στάχυα, οι άντρες τα έδεναν σε δεμάτια και κατόπιν τα κουβαλούσαν με τ' άλογα ή τα γαϊδουράκια δίπλα απ' τα αλώνια όπου εκεί τα έκαναν στοίβες, τις λεγόμενες θημωνιές. Όσο για τα θερισμένα χωράφια, σε αυτά έρχονταν πια η σειρά των ζώων για να τα βοσκήσουν. Όλα τότε είχαν μια χρησιμότητα, τίποτε δεν πήγαινε χαμένο. Έτσι γινότανε ο θέρος στα ορεινά χωριά της Ευρυτανίας.




Το αλώνισμα…

Το αλώνισμα γίνονταν συνήθως τον Ιούλη, γι’ αυτό και το μήνα τούτο τον λέγαμε Αλωνάρη! Να ξέρετε όμως παιδιά μου πως το αλώνισμα δεν γινότανε τη νύχτα και πανηγυρικά όπως ο θέρος που σας περιέγραψα πρωτύτερα. Όχι! Το αλώνισμα άρχιζε με την ανατολή του ήλιου και συνεχίζονταν όλη μέρα μέσα στο λιοπύρι. Ήταν δουλειά σκληρή, όχι αστεία. Και όλοι βρίσκονταν επί ποδός: οι αλωνιστάδες και μαζί οι νοικοκυραίοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Εμείς οι μικρότεροι κουβαλούσαμε νερό από την πηγή στους ανθρώπους που κόπιαζαν. Τότε δεν υπήρχαν τα ψυγεία και το νερό στο αλώνι μέσα σε λίγη ώρα κυριολεκτικά έβραζε! Κι άντε πάλι, δώστου κι εμείς ξανά και  ξανά στην πηγή φορτωμένοι με τις στάμνες. Οι γερόντισσες μαγειρεύανε για να τρώνε οι αλωνιστές και οι οικογένειες τα μεσημέρια που ξαπόσταιναν λιγάκι. Να σας πω εδώ, ότι ήταν και αρκετοί αλωνιστάδες, ή βαλμάδες όπως τους λέγανε, που έρχονταν από αλλού: ήσαν κάποιες παρέες σαρακατσάνων που γύριζαν τα καλοκαίρια με τ΄ άλογά τους στα χωριά και αναλάμβαναν αλωνίσματα. Αυτοί συνήθως πληρώνονταν σε είδος, σε καρπό δηλαδή. 


Τα αλώνια ήτανε επίπεδοι στρογγυλοί χώροι, σα μια μεγάλη υπαίθρια πίστα. Το δάπεδό τους ήταν λιθόστρωτο. Τα έφτιαχναν σε μέρη που να τα πιάνει και ο ήλιος αλλά και ο αέρας. Οι γεωργοί έμπηγαν στο κέντρο του αλωνιού έναν στύλο από κέδρινο σκληρό ξύλο που τον έλεγαν “στρίγερο” και εκεί επάνω περνούσαν μια πολύ μεγάλη τριχιά η οποία ήταν από μαλλί γίδινο, πλεγμένη όπως μια κοτσίδα και πολύ γερή σαν καραβόσκοινο. Από εκείνη την τριχιά έδεναν συνήθως δυό άλογα. Αφού πρώτα καθάριζαν καλά τ’ αλώνι, ύστερα έλυναν τα δεμάτια κι άπλωναν τα στάχυα από τη μια άκρη ως την άλλη. Τότε έρχονταν η σειρά του  αλωνιστή που με το καμουτσίκι στο χέρι κέντριζε τ΄ άλογα και με φωνές και παραγγέλματα τα οδηγούσε πότε προς τη μία κατεύθυνση έτσι όπως ξετυλίγονταν η τριχιά και πότε προς την άλλη κατεύθυνση καθώς η τριχιά μαζεύονταν πάλι στο στύλο. Με αυτό τον τρόπο τα ζώα φέρνανε γύρα παντού, πατώντας συνεχώς τα στάχυα μέχρι που τα κομμάτιαζαν! Κατά το δείλι, για να υπάρχει και η βοήθεια του αέρα, οι νοικοκυραίοι με τα “δικούλια” στα χέρια (είναι τα δικράνια, αυτά που μοιάζουν με τρίαινες) ξανεμίζανε ψηλά τα σπασμένα στάχυα. Κάνανε δηλαδή το “λίχνισμα” και κατ΄ αυτό τον τρόπο ξεχώριζε το άχυρο από τον καρπό. Στο τέλος με μεγάλα κόσκινα καθάριζαν καλά το σιτάρι από τα διάφορα περιττά χοντράδια.  


Το σιτάρι το έβαζαν οι νοικοκυραίοι μέσα σε τσουβάλια και το μετέφεραν στις αποθήκες τους, μέσα στ’ αμπάρια όπως τα λέγαμε. Αυτά ήταν πολύ μεγάλα ξύλινα μπαούλα. Το δε άχυρο το κουβάλαγαν στον αχυρώνα για να έχουν τροφή τα ζώα το χειμώνα με τα πολλά τα χιόνια.

Στη συνέχεια είχαμε τη διαδικασία του αλευριού. Πηγαίναμε το σιτάρι για άλεσμα στο νερόμυλο του χωριού. Για τους μύλους θα σας μιλήσω κάποια άλλη φορά γιατί έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Εκεί, λοιπόν, το σιτάρι μετατρέπονταν σε αλεύρι και με αυτό οι νοικοκυρές ζύμωναν το ψωμί του σπιτιού,  ενώ έφτιαχναν και τραχανά, πεντανόστιμες χυλοπίτες, γλυκά κλπ. Να σας πω με την ευκαιρία και ένα περιστατικό. Τα παιδιά πριν να πάνε το πρωί στο σχολείο τρώγανε από ένα πιάτο τραχανά. Ήτανε μια δασκαλίτσα Αθηναία, κάπως ευαίσθητη και άμαθη στα χωριάτικα τα χούγια. Ρωτούσε λοιπόν τα μικρά: “τι φάγατε σήμερα παιδάκια”; “Τραχανά κυρία” απαντούσαν αυτά. Την άλλη μέρα η ίδια ερώτηση μα… και η ίδια απάντηση! Και έτσι πήγαινε συνέχεια! Είχε να το λέει η καλή δασκάλα: “Βρε τι θα γίνει με δαύτα; Τραχανά και τραχανά και κάθε μέρα τραχανά”! Και όμως εκείνα τα παιδάκια ήταν όλα με μαγουλάκια κόκκινα, είχαν ψυχική ηρεμία και ζούσαν χαρούμενα και υγιή μέσα στην ολοκάθαρη ευρυτανική φύση που μεγαλώνανε.


Ήταν όμορφα χρόνια παρά τις δυσκολίες. Είχαμε την προκοπή μας. Μα όλα αυτά έσβησαν με τον ερχομό των γερμανών ναζήδων που έφεραν τον όλεθρο σε όλη τη χώρα. Έτσι και στην Ευρυτανία. Μας κάψανε τα χωριά, μας λήστεψαν, μας σκοτώσανε. Αγωνίστηκε τότε ο λαός μας αδελφωμένος με το ΕΑΜ μπροστά και καταφέραμε και τους διώξαμε. Μετά τους Γερμανούς όμως ήρθανε οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί που μας κάθισαν κι αυτοί στο σβέρκο και μας οδήγησαν στον εμφύλιο. Τότε το κράτος μας εξόρισε απ’ τα χωριά μας, ξεσπιτώθηκε ο κοσμάκης, καταστράφηκαν οι σοδειές και τα χωράφια. Τίποτε πια δεν ήταν όπως πριν. Ρήμαξε η ύπαιθρος, κι έτσι πήρανε τα μάτια τους και τα βλαστάρια μας και ξενιτεύτηκαν στα πέρατα του κόσμου. Ήταν η εποχή που γράφτηκαν τα πιο πονεμένα τραγούδια. Αχ, της ξενιτιάς ο καημός είναι αγιάτρευτος (“τα ξένα παίνατα, μα μην τα περπατείς”). 



Σήμερα, οι ίδιοι τυράννοι ξανάρχονται με άλλη μάσκα. Δου-Νου-Του, Τρόικα, Αμερική, Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μπότα ξαναπάτησε αυτό τον άγιο τον τόπο. Και μας λέει ξεδιάντροπα το γερμανικό το κράτος ότι δεν χρωστάει τίποτε σε αυτό το λαό!! Αλλά με τέτοιες κυβερνήσεις, πουλημένες στην ξένη ακρίδα, τι να περιμένει κανείς; Όμως υπάρχει και ο λαός, γιατί στο λαό μας ανήκει αυτός ο παράδεισος που λέγεται Ελλάδα, δεν είναι η χώρα μας τσιφλίκι μερικών χαραμοφάηδων πολιτικών και πέντε-δέκα ζάμπλουτων οικογενειών. Εμείς θα τους διώξουμε ξανά. Και η ύπαιθρος που διαλύθηκε θα πρέπει ν’ αναστηθεί. Γιατί αυτή η γη μάς έθρεψε και από αυτή τη γη θα αναγεννηθούμε ξανά.



Αισθάνομαι μεγάλη υπερηφάνεια που κατάγομαι από τη λεβεντογέννα Ευρυτανία και χαίρομαι πολύ παιδιά μου που σας ενδιαφέρει η παράδοση του τόπου μας. Να είστε γεροί και να αγωνίζεστε για μια καλύτερη ζωή. Μην το βάζετε ποτέ κάτω εσείς οι νέοι, εδώ εμείς περάσαμε τόσα και δεν παραδοθήκαμε στη μοίρα!»


Ήταν μια διήγηση της κυρά-Λένης για το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

20 σχόλια:

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Ευχαριστούμε εγκάρδια την κυρά-Λένη για την πολύ όμορφη και χρήσιμη διήγησή της στο blog μας.

Φυσιολάτρης! είπε...

Η αγροτιά είναι η ψυχή αυτού του τόπου.....καταπληκτική αφήγηση.....να είναι καλά η κυρία Ελένη!!!!!!

ένας στρατολάτης είπε...

Αναρωτιέμαι όμως, πόσο θ' αντέχαμε εμείς τα παιδιά της πόλης σε μια τέτοια καθημερινότητα;
Ρητορικά ρωτώ, είμαι βέβαιος ότι σε 48 ώρες θα έπεφτα με υπερκόπωση!

akrat είπε...

και πρέπει να είστε υπερήφανος χίλια εύγε για την ωραιότατη ανάρτηση

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

Φοβερή ανάρτηση!!
Μπράβο στην κυρα λένη και στο blog.

doctor είπε...

ΟΣΟΙ ΜΕΓΑΛΩΣΑΜΕ ΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΑΝΑΠΟΛΟΥΜΕ ΚΑΙ ΔΑΚΡΥΖΟΥΜΕ.
ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ΝΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΜΕ ΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΝΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΑ ΠΙΣΤΟ ΑΓΓΕΛΟ.
ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!!

Τακης είπε...

Χρόνια μόχθου, αλλά χρόνια αληθινά!!!

Eva Neocleous είπε...

Ευχαριστούμε την κυρά Λένη για την τόση όμορφη διήγησή της!Κι εσάς που μας φέρατε κοντά της.
Ανάλογες ήταν οι εικόνες και στο δικό μου το χωριό.Άλλες εποχές,ευλογημένες...

Memaria είπε...

Πάρα πολύ ωραία ανάρτηση!..
Τη χάρηκα τη διήγηση της κυρα Λένης και περισσότερο χάρηκα την αισιοδοξία της, τη σιγουριά της πως θα τους διώξουμε όλους αυτούς...
Καλό βράδυ!

kapetandiamantis είπε...

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΔΙΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑΓΑΠΗΤΗΣ ΚΥΡΑ ΛΕΝΗΣ ΓΕΜΑΤΗ ΜΕ ΟΛΟΖΩΝΤΑΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ!
ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ, ΚΑΤΑΦΕΡΑΤΕ ΝΑ ΦΙΛΟΞΕΝΗΣΕΤΕ ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΧΩΡΟ ΣΑΣ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΜΟΧΘΟ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΤΗΝ ΠΟΝΕΜΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ.
ΤΡΟΜΕΡΗ Η ΚΥΡΑ ΛΕΝΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΤΑΝ ΜΙΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ.
ΤΗΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΗΜΕΡΕΥΣΗ.

Αλέξανδρος Φλώτσιος είπε...

Το γνώρισα το κάμα του θερισμού και του αλωνίσματος από μικρό παιδί ... να σου το δρεπάνι για τα στάρια και η κοσιά για τα μπιζέλια και τα τριφύλλια ! που καιρός για παιχνίδι , βόλτες , ανεμελιά ! Από το Γυμνάσιο της Γρανίτσας ποδαρόδρομο μέχρι το χωριό (Ιτέα Ευρυτανίας)και μετά από μικρές ανάσες , δρόμο για τα χωράφια ... στην κοιλάδα του Αχελώου! Ήταν σίγουρα καλές εποχές ..είχαν όμως πολλές ,πολλές δυσκολίες ,καθημερινό αγώνα για το στάρι της χρονιάς κλπ ..ειδικά για μας τους ΄΄πλούσιους γαιοκτήμονες ΄΄ ήταν λιγάκι δυσκολότερες ..γιατί έπρεπε να τα καταφέρουμε μόνοι μας !!!Άλλη μια θαυμάσια ανάρτηση Ευρυτάνα Ιχνηλάτη !

Άρης Άλμπης είπε...

Τραγούδια, γέλια κοριτσιών, μαλώματα μανάδων,
βελάσματα, χουγιάσματα, φλογέρες των τσοπάνων,
σαν άχυρα σκορπίσανε μέσα σε καταιγίδα,
σιωπή απλώθηκε βαθιά. –Υπάρχει πια ελπίδα;

Οι άνθρωποι που έφυγαν στης φτώχειας τον αιώνα
κι έπεσαν δίχως όνειρο στου πλούτου τον αγώνα,
τις ρίζες τους ζητούν ξανά, τ’ απλά που έχουν χάσει,
ρίχνουν τα μάτια στα βουνά, στον ήλιο και στα δάση.

λεύτερος είπε...

Συγκινιτικό ταξίδι στο χθες!!
Απο εδώ μακρια , εγω και η οικογένεια μου ευχαριστουμε την κυραΛένη και το blog που μας φερνετε νοερά κοντα στην αγαπημενη μας Ευρυτανία και τις αξέχαστες μνημες μας.!!

photoioannina είπε...

Μας πήγες πολλά χρόνια πίσω και μας ξύπνησες όμορφες αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια!!!
Καλημέρα και καλό Σαββατοκύριακο.

E.- είπε...

Ν΄ακούω την κυρά Λένη -έχει και τ΄όνομα της νενές μου- να κεντάει πισωβελονιά τη ζωή, να κρέμομαι απ΄τα χείλη της και να γεμίζω αισιοδοξία... Και τι δεν θα ΄δινα να ΄μουν στη θέση σου!!!

Ε.-

άγριο κυκλάμινο είπε...

Ευρυτάνα ιχνηλάτη συγχαρητήρια για το θέμα που ανάρτησες. Με συγκίνησε πολύ η διήγηση της κυρίας Ελένης που είναι γεμάτη από νοσταλγικές σκηνές σαν ένα ‘’φλας μπακ΄΄ στο χρόνο.
Αυτές οι αφηγήσεις που τις έχω ακούσει και εγώ από τους παππούδες μου έχουν σπουδαία αξία, πρώτον γιατί προέρχονται από ανθρώπους που τα έζησαν και δεύτερον γιατί όπως τις διαβάζεις δεν σπέρνουν μόνο το σιτάρι αλλά και το λαογραφικό πολιτισμό και όλες εκείνες τις γλυκές και τις πικρές αναμνήσεις εκείνης της εποχής. Πόσο παραστατική είναι η σκηνή με τους αγρότες να τραγουδούν θερίζοντας κάτω από το φως του φεγγαριού και τον ήχο της φλογέρας, πόσο όμορφο είναι και το ποίημα που βάλατε!!! Οπως και στη διαδικασία του αλωνίσματος, τι αλληλεγγύη που υπήρχε μεταξύ των συγχωριανών που ο καθένας συμμετείχε με το δικό του τρόπο , από τους νεότερους που κουβαλούσαν το νερό με τις στάμνες μέχρι τις γιαγιάδες που μαγείρευαν. Φυσικά υπήρχαν και τρομερές δυσκολίες, πολλή κούραση, κόπος, καιρικές αντιξοότητες και χίλια δυο, δεν μπορούμε να μην τα συνυπολογίσουμε και αυτά. Ετσι όμως είναι πάντα η ζωή και ο μόχθος της επιβίωσης.
Ποιος άραγε είχε το δικαίωμα να αφανίσει τη ζωή και το βιός αυτών των ανθρώπων; Και όμως το έκαναν οι ξένοι κατακτητές και οι ντόπιοι δοσίλογοι. Πολύ σωστά λέει στη διήγηση της η κυρία Ελένη ότι είναι αυτοί οι ίδιοι που σήμερα φόρεσαν μια διαφορετική μάσκα και κάθισαν ξανά στο σβέρκο μας. Ελπίζω και εγώ ότι τελικά δεν θα μείνουμε άλλο απαθείς σε όσα μας συμβαίνουν σήμερα.
Κυρία Ελένη και από τη μεριά μου σε ευχαριστώ για τη διήγηση σου, πιστεύω ότι το οξυγόνο της Ευρυτανίας βγάζει κοφτερά μυαλά σαν το δικό σου και σου στέλνω την αγάπη μου!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Φίλες και φίλοι,
το blog μας σας ευχαριστεί για τα σχόλιά σας. Να είστε όλοι καλά.

Θέμιδα Ζήδρου. είπε...

Διηγήσεις γεμάτες ανθρωπιά και νοσταλγία....

Aris είπε...

Κλειστη οικονομια ιδιοπαραγωγης και ιδιοκαταναλωσης με ανοιχτες ομως τις ανθρωπινες καρδιες. Απολαυσα την αφηγηση της κυρα Λενης και μου ηρθαν στο νου γεγονοτα του παρελθοντος και απο το δικο μου χωριο, αλλα δυσκολα και αλλα χαρουμενα. Να ειναι καλα η κυρα ελενη

Μάκης είπε...

Αχ! κυρα-Λένη μας,
Τι θάμασμα! τούτος ο κρουνός της Μνήμης σου.
Όσοι ευλογηθήκαμε να ζήσουμε θέρο κι αλώνισμα, κλείνουμε τα μάτια, ανοίγουμε τα εικονοστάσια της θύμησης, ξαπλώνουμε στις θημωνιές και μετράμε αστέρια….
Ανασταίνουμε τους ανθρώπους στα χρόνια της Ανάγκης, τους στεφανωμένους Υπομονή κι Αντρειοσύνη….
Ζωντανεύουμε τους οργοτόμους, τους διαφεντευτές, τους βαφτισμένους στην κολυμπήθρα της Αλληλεγγύης….
Αφήνουμε στην αθέατη πλευρά του φεγγαριού, εκείνους που «ρούφαγαν το αίμα» των ακτημόνων….
Τους έζησα στα μικράτα μου.
Ένας από δαύτους, που ήταν και δάσκαλος, κάλεσε τον πατέρα μου, του πέταξε «καθρεφτάκια, χαντρούλες, και το όνομα -σέμπρε!- ».
Κι ο πατέρας μου με μια καρδιά-πανηγύρι και με δυό χέρια αλετροαργασμένα, ρίχτηκε να γιατροπορέψει τις άνυδρες πεζούλες. Αχάραγο, σέλωνε τ’ άλογα για να ξεχερσώσει, να οργώσει, να σπείρει, να θερίσει, ν’ αλωνίσει, προσμένοντας την ώρα της ακριβοδίκαιης μοιρασιάς. Ο μεγαλοκτηματίας, όμως, ξέχναγε τα δικαιώματα του «σέμπρου» και του ‘δινε δυό ντενεκέδες σιτάρι και τ’ άχυρα για τα καματερά του. Και τούτο τ’ άδικο βάσταξε χρόνια. Μέχρι τη στιγμή που άκουσε τον «βολεμένο» να του λέει:
-Άκουσα πως θέλεις να σπουδάσουν τα κορίτσια σου, στην Αθήνα. Καλύτερα να τ΄ αφήσεις εδώ για να σε βοηθάνε στα χωράφια μου!
Το θαλασσοδαρμένο βλέμμα του πατέρα μου ανταριάστηκε. Κι αποφάσισε ν’ αναποδογυρίσει τη νιότη του ολάκερη για να μας καμαρώσει μια μέρα στο Πανεπιστήμιο….
Άχ! κυρα-Λένη μας,
Μου ‘δεσες το κεφαλομάντιλο στο κεφάλι….
Μου ‘δωσες το δρεπάνι στο χέρι…..
Μου κέντησες το τραγούδι στα χείλη….
Μου πέτρωσες το δάκρυ στα μάτια….
Μου θύμισες τα συνθήματα των ανταρτών στα πέτρινα χρόνια:
«Ούτε σπιθαμή άσπαρτης γης!»
«Ούτε σπυρί σιτάρι στους καταχτητές και στους προδότες!»
Μου θέριεψες την οργή μου γι’ αυτούς που ερήμωσαν τα χωριά μας, για να θυμίζουν στα 2022 τη στεγνή, στέρφα κι άνυδρη χώρα του Έλιοτ….
Όμως, σε μια ακρούλα, ποτίζεις την Ελπίδα που μινυρίζει:
-ΕΔΩ ΕΙΜΑΙ! ΕΜΠΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΡΑ!
Ακευσώ