Εκεί που πρωτοπερπάτησε η Λευτεριά...

Αντάρτης ΕΠΟΝίτης στο Βελούχι της Ευρυτανίας - φωτο: Σπύρος Μελετζής

Μια τιμητική αναφορά στην ανταρτοκρατούμενη Ευρυτανία (από το Σπύρο Μελετζή)

Με αφορμή την επέτειο των 76 χρόνων από την ίδρυση του θρυλικού Ε.Α.Μ (27-9-1941), παραθέτουμε στο blog μας εκτενή αποσπάσματα που ανιχνεύσαμε σε μια γραπτή μαρτυρία του μεγάλου φωτογράφου της Αντίστασης Σπύρου Μελετζή ("Με τους αντάρτες στα βουνά"). όπου εκεί, μεταξύ άλλων, κάνει ακόμη μία ενθουσιώδη-τιμητική αναφορά στην ανταρτομάνα Ευρυτανία που ως γνωστόν υπήρξε το λίκνο του Απελευθερωτικού Αγώνα και το πρώτο κύτταρο της Λαϊκής Δημοκρατίας στην μαχόμενη αντιστασιακή Ελλάδα εκείνης της επικής εποχής...

Ιδού:

" (...) Ενώ στις πόλεις το Ε.Α.Μ. οργάνωνε τον Ελληνικό λαό και τον κινητοποιούσε να παλέψη ενάντια στον καταχτητή για την επιβίωσή του, για καλύτερες συνθήκες ζωής και για την ματαίωση της πολιτικής του επιστράτευσης, το ίδιο το Ε.Α.Μ. οργάνωνε και πάνω στα βουνά, στα ορεινά χωριά, τον ένοπλο πια αγώνα και συγκροτούσε τον Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, τον Ε.Λ.Α.Σ.. 

Όπως ο ήλιος όταν πρωτοβγή στέλνει τις πρώτες του ακτίνες στις πιο ψηλές βουνοκορφές, έτσι κι η Λευτεριά πρωτοπερπάτησε πάνω στις Ελληνικές βουνοκορφές κι ύστερα στους κάμπους. 

Στα Ρουμελιώτικα βουνά και στα χωριά της Ευρυτανίας που βρίσκονται γύρω από το ελατοσκεπασμένο Βελούχι, άλλα κρυμμένα μεσ' στις καστανιές, άλλα στα έλατα, στις πουρναριές και στις δρυς, δημιουργήθηκε ο πρώτος χώρος της Ελεύθερης Ελλάδας και γύρω σ' αυτόν το χώρο αργότερα μαζεύτηκαν όλες οι πολιτικές και στρατιωτικές κεντρικές υπηρεσίες που κατηύθηναν τον πολιτικό και τον ένοπλο αγώνα. Νέοι, του ΄41, αρματολοί και κλέφτες γέμισαν της Ελλάδας τα βουνά(...)"

(...) Σ' όλο το διάστημα της αντίστασης ποτέ δεν σταμάτησαν τα τραγούδια πάνω στα βουνά και στα χωριά. Λαός και αντάρτες ενωμένοι και αδελφωμένοι πολεμούσαν και τραγουδούσαν. Μέσα στα τραγούδια καθρεφτίζονταν η πείνα, η σκλαβιά, το κάψιμο των χωριών, οι αρπαγές, οι σκοτωμοί και πιο πολύ ο ένοπλος αγώνας, οι μάχες, οι θυσίες, οι ηρωϊσμοί, οι νίκες του. Ποτέ άλλοτε δεν τονίσθηκαν τόσα πολλά τραγούδια σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Όλα τους είχαν μια ανάταση, μια λεβεντιά, μια αισιοδοξία ακόμα κι όταν τραγουδούσαν την πίκρα της σκλαβιάς ή τα βασανιστήρια και τα δεινά που περνούσαν οι σκλαβωμένοι άνθρωποι. Όλα έψαλλαν παλληκαρίσια όπως παλληκαρίσια αντίκρυζαν τους σκοτωμούς και τις κρεμάλες οι αγωνιστές του λαού. Ένας πόθος και μια λαχτάρα κυριαρχούσε σε όλα, το τσάκισμα του εχθρού, το γκρέμισμα του φασισμού για να βασιλέψη η ειρήνη και η λευτεριά στους λαούς (...)"

Ο ύμνος του Ε.Α.Μ

"(...) Όποιος έτυχε εκείνη την εποχή κι ανέβηκε στα βουνά και βρέθηκε στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή, στην Ελεύθερη Ελλάδα, αυτός ποτέ δεν θα ξεχάση σε τι περιβάλλον βρέθηκε. Το ΄βλεπες ξεκάθαρα πως βρισκόσουνα μπροστά σ' ένα θαύμα, έβλεπες ένα λαό καινούργιο, ξαναπλασμένο, ξαναγεννημένο, που σε ξάφνιαζε και τάχανες κυριολεκτικά. Ήταν ολοκληρωμένη η συναδέλφωση των βουνήσιων ανθρώπων, των χωρικών με τους αντάρτες και με τους ανθρώπους των πόλεων που καθημερινώς έφθαναν στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ήταν συνεχής η φιλοξενία, η συμπαράσταση, η φροντίδα, η στοργική και χαρούμενη υποδοχή, η πατρική και αδελφική, η γεμάτη ειλικρίνεια κι αγάπη.

Ποιο σχολείο ήταν αυτό που μπορούσε να πλάθη και να μεταμορφώνη τις συνειδήσεις, τις ψυχές, ώστε να κάνη τους ανθρώπους των πόλεων να τα χάνουν αντικρύζοντας αυτό το θαύμα της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, της αληθινής χριστιανικής αγάπης; Δεν χρειάζονταν πολύς καιρός για να καταλάβη κανείς αυτή την αλλαγή. Οι άνθρωποι που ζούσαν στην ελεύθερη Ελλάδα είχανε γλυτώσει από τον βραχνά της σκλαβιάς, είχανε δημιουργήσει ένα δικό τους κόσμο, ένα λαϊκό κράτος και τα χωριά για πρώτη φορά χαίρονταν τα ευεργετήματά του, την αυτοδιοίκησή του και το δικό τους δικαστήριο. Οι ζωοκλοπές σταμάτησαν. Η λαϊκή περιουσία ήταν σεβαστή απ' όλους, κανένας δεν άπλωνε χέρι σε κάτι που δεν ήταν δικό του. Όλοι εκεί πάνω λες και ήταν μια οικογένεια, ότι ήταν αδέρφια και όλοι μαζί αγωνίζονταν  για ένα ιερό σκοπό, το ξεσκλάβωμα της Ελλάδας. Γύρω απ' αυτόν τον ιερό σκοπό, τον κεντρικό άξονα κινούνταν τα πάντα. 

Μέσα σ' αυτή την ατμόσφαιρα , μέσα σ' αυτό το περιβάλλον το γεμάτο ζωή και δράση βρέθηκα και γω με τη φωτογραφική μου μηχανή στο τέλος του Φλεβάρη του 1944 όταν έφθασα πάνω στα Ρουμελιώτικα βουνά γεμάτος ενθουσιασμό και όνειρα ν' αποθανατίσω με τη φωτογραφική μου τέχνη τον μεγάλο εθνικοαπελευθερωτικό  αγώνα του Ελληνικού λαού."

Εξάωρη πορεία για να τραφούν οι αντάρτες - φωτο: Σπύρος Μελετζής

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"