Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 2017

Εκεί που πρωτοπερπάτησε η Λευτεριά...

Αντάρτης ΕΠΟΝίτης στο Βελούχι της Ευρυτανίας - φωτο: Σπύρος Μελετζής

Μια τιμητική αναφορά στην ανταρτοκρατούμενη Ευρυτανία (από το Σπύρο Μελετζή)

Με αφορμή την επέτειο των 76 χρόνων από την ίδρυση του θρυλικού Ε.Α.Μ (27-9-1941), παραθέτουμε στο blog μας εκτενή αποσπάσματα που ανιχνεύσαμε σε μια γραπτή μαρτυρία του μεγάλου φωτογράφου της Αντίστασης Σπύρου Μελετζή ("Με τους αντάρτες στα βουνά"). όπου εκεί, μεταξύ άλλων, κάνει ακόμη μία ενθουσιώδη-τιμητική αναφορά στην ανταρτομάνα Ευρυτανία που ως γνωστόν υπήρξε το λίκνο του Απελευθερωτικού Αγώνα και το πρώτο κύτταρο της Λαϊκής Δημοκρατίας στην μαχόμενη αντιστασιακή Ελλάδα εκείνης της επικής εποχής...


Ιδού:

" (...) Ενώ στις πόλεις το Ε.Α.Μ. οργάνωνε τον Ελληνικό λαό και τον κινητοποιούσε να παλέψη ενάντια στον καταχτητή για την επιβίωσή του, για καλύτερες συνθήκες ζωής και για την ματαίωση της πολιτικής του επιστράτευσης, το ίδιο το Ε.Α.Μ. οργάνωνε και πάνω στα βουνά, στα ορεινά χωριά, τον ένοπλο πια αγώνα και συγκροτούσε τον Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, τον Ε.Λ.Α.Σ.. 

Όπως ο ήλιος όταν πρωτοβγή στέλνει τις πρώτες του ακτίνες στις πιο ψηλές βουνοκορφές, έτσι κι η Λευτεριά πρωτοπερπάτησε πάνω στις Ελληνικές βουνοκορφές κι ύστερα στους κάμπους. 

Στα Ρουμελιώτικα βουνά και στα χωριά της Ευρυτανίας που βρίσκονται γύρω από το ελατοσκεπασμένο Βελούχι, άλλα κρυμμένα μεσ' στις καστανιές, άλλα στα έλατα, στις πουρναριές και στις δρυς, δημιουργήθηκε ο πρώτος χώρος της Ελεύθερης Ελλάδας και γύρω σ' αυτόν το χώρο αργότερα μαζεύτηκαν όλες οι πολιτικές και στρατιωτικές κεντρικές υπηρεσίες που κατηύθηναν τον πολιτικό και τον ένοπλο αγώνα. Νέοι, του ΄41, αρματολοί και κλέφτες γέμισαν της Ελλάδας τα βουνά(...)"

(...) Σ' όλο το διάστημα της αντίστασης ποτέ δεν σταμάτησαν τα τραγούδια πάνω στα βουνά και στα χωριά. Λαός και αντάρτες ενωμένοι και αδελφωμένοι πολεμούσαν και τραγουδούσαν. Μέσα στα τραγούδια καθρεφτίζονταν η πείνα, η σκλαβιά, το κάψιμο των χωριών, οι αρπαγές, οι σκοτωμοί και πιο πολύ ο ένοπλος αγώνας, οι μάχες, οι θυσίες, οι ηρωϊσμοί, οι νίκες του. Ποτέ άλλοτε δεν τονίσθηκαν τόσα πολλά τραγούδια σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Όλα τους είχαν μια ανάταση, μια λεβεντιά, μια αισιοδοξία ακόμα κι όταν τραγουδούσαν την πίκρα της σκλαβιάς ή τα βασανιστήρια και τα δεινά που περνούσαν οι σκλαβωμένοι άνθρωποι. Όλα έψαλλαν παλληκαρίσια όπως παλληκαρίσια αντίκρυζαν τους σκοτωμούς και τις κρεμάλες οι αγωνιστές του λαού. Ένας πόθος και μια λαχτάρα κυριαρχούσε σε όλα, το τσάκισμα του εχθρού, το γκρέμισμα του φασισμού για να βασιλέψη η ειρήνη και η λευτεριά στους λαούς (...)"

Ο ύμνος του Ε.Α.Μ

"(...) Όποιος έτυχε εκείνη την εποχή κι ανέβηκε στα βουνά και βρέθηκε στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή, στην Ελεύθερη Ελλάδα, αυτός ποτέ δεν θα ξεχάση σε τι περιβάλλον βρέθηκε. Το ΄βλεπες ξεκάθαρα πως βρισκόσουνα μπροστά σ' ένα θαύμα, έβλεπες ένα λαό καινούργιο, ξαναπλασμένο, ξαναγεννημένο, που σε ξάφνιαζε και τάχανες κυριολεκτικά. Ήταν ολοκληρωμένη η συναδέλφωση των βουνήσιων ανθρώπων, των χωρικών με τους αντάρτες και με τους ανθρώπους των πόλεων που καθημερινώς έφθαναν στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ήταν συνεχής η φιλοξενία, η συμπαράσταση, η φροντίδα, η στοργική και χαρούμενη υποδοχή, η πατρική και αδελφική, η γεμάτη ειλικρίνεια κι αγάπη.

Ποιο σχολείο ήταν αυτό που μπορούσε να πλάθη και να μεταμορφώνη τις συνειδήσεις, τις ψυχές, ώστε να κάνη τους ανθρώπους των πόλεων να τα χάνουν αντικρύζοντας αυτό το θαύμα της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, της αληθινής χριστιανικής αγάπης; Δεν χρειάζονταν πολύς καιρός για να καταλάβη κανείς αυτή την αλλαγή. Οι άνθρωποι που ζούσαν στην ελεύθερη Ελλάδα είχανε γλυτώσει από τον βραχνά της σκλαβιάς, είχανε δημιουργήσει ένα δικό τους κόσμο, ένα λαϊκό κράτος και τα χωριά για πρώτη φορά χαίρονταν τα ευεργετήματά του, την αυτοδιοίκησή του και το δικό τους δικαστήριο. Οι ζωοκλοπές σταμάτησαν. Η λαϊκή περιουσία ήταν σεβαστή απ' όλους, κανένας δεν άπλωνε χέρι σε κάτι που δεν ήταν δικό του. Όλοι εκεί πάνω λες και ήταν μια οικογένεια, ότι ήταν αδέρφια και όλοι μαζί αγωνίζονταν  για ένα ιερό σκοπό, το ξεσκλάβωμα της Ελλάδας. Γύρω απ' αυτόν τον ιερό σκοπό, τον κεντρικό άξονα κινούνταν τα πάντα. 

Μέσα σ' αυτή την ατμόσφαιρα , μέσα σ' αυτό το περιβάλλον το γεμάτο ζωή και δράση βρέθηκα και γω με τη φωτογραφική μου μηχανή στο τέλος του Φλεβάρη του 1944 όταν έφθασα πάνω στα Ρουμελιώτικα βουνά γεμάτος ενθουσιασμό και όνειρα ν' αποθανατίσω με τη φωτογραφική μου τέχνη τον μεγάλο εθνικοαπελευθερωτικό  αγώνα του Ελληνικού λαού."

Εξάωρη πορεία για να τραφούν οι αντάρτες - φωτο: Σπύρος Μελετζής

20 σχόλια:

  1. AΛΛΗ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΙΧΝΗΛΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ.
    ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έτυχε στα παιδικά μου χρόνια να γνωρίσω πολλούς ανθρώπους που είχαν ανέβει στο βουνό. Και μιλούσαν, όχι μόνο για τις τραγικές συνθήκες, αλλά και (περισσότερο) για τον αέρα ενός άλλου κόσμου που ενέπνευσαν εκεί πάνω. Για τα γλέντια, για τα σχολειά, για το αντάμωμα με τους κατοίκους των χωριών, για το δίκιο που υπηρετούσαν όλοι για όλους.

    Κι αφού το κατάφεραν εκείνοι, θα το καταφέρουμε κι εμείς!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα / το δίκιο και τη λευτεριά, / σ' ακροβουνό και σε κοιλάδα / πέτα, πολέμα με καρδιά»

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  4. Αγαπητοί φίλοι αναγνώστες...

    Στην πλαϊνή κάθετη μπάρα του blog μας, θα δείτε τη στήλη υπό τον τίτλο: "ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΘΕΣ..."

    Κλικάροντας στους τίτλους που εμπεριέχονται στην ενότητα αυτή, θα έχετε την ευκαιρία να διαβάσετε γεγονότα που διαδραματίστηκαν στον τόπο μας τον αντίστοιχο μήνα με σήμερα. Η στήλη ανανεώνεται κάθε μήνα.

    Καλή συνέχεια στα σχόλιά σας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Mπραβο φιλε Ευρυτανα για την πολυτιμη ιστορικη αναφορα.

    Λαε θυμησου το χωμα που πατας
    λεφτερωσε ο Αρης και το ΕΑΜ ΕΛΑΣ!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ευρυτάνα μου θύμισες τις διηγήσεις του πατέρα μου τότε που και εκείνος πάλευε για το δίκιο και τη λευτεριά στα βουνά της Πελοποννήσου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΟΥ ΦΙΛΤΑΤΕ ΕΥΡΥΤΑΝΑ.
    ΣΟΥ ΑΠΟΣΤΕΛΛΩ ΤΑ ΘΕΡΜΑ ΜΟΥ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΟΥ.
    ΕΥΕΛΠΙΣΤΩ ΚΑΙ ΑΣΙΟΔΟΞΩ ΟΤΙ ΚΑΙ ΑΥΤΗ Η ΓΕΝΙΑ ΑΡΓΑ Ή ΓΡΗΓΟΡΑ ΘΑ ΑΔΡΑΞΕΙ ΤΗΝ ΑΚΡΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΗΦΑΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΟΥ ΧΑΡΑΞΑΝ ΚΑΠΟΤΕ ΕΚΕΙΝΟΙ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Περπατάμε κοντά σου στους δρόμους της φωτιάς. Καλησπέρα Ευρυτάνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Σπουδαία δουλειά από τον Σπύρο Μελετζή.. Μετέφερε σε εικόνα την Αντίσταση από το περήφανο ΕΑΜ και το ηρωικό ΕΛΑΣ και όλο το απελευθερωτικό κίνημα που οργανώθηκε και νίκησε τους ναζί Γερμανούς και τους φασίστες του Μουσολίνι μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους... Η ανταρτομάνα Ευρυτανία έχει λόγους για να υπερηφανεύεται...

    Και μια αναφορά στον πρωτοκαπετάνιο Άρη που μεγαλούργησε και στα Ευρυτανικά όρη. Ο πατέρας μου τον είχε δει μόνο δύο φορές τον Σεπτέμβριο του 1944 όταν πολιορκούσαν τη Τρίπολη των ταγματασφαλιτών του Παπαδόγγωνα. Όμως στα γραπτά του κείμενα που έχω είναι το ΜΟΝΑΔΙΚΟ όνομα που το γράφει μόνο με κεφαλαία γράμματα , ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ.. (και είναι όπως αντιλαμβάνεσαι η ακλόνητη πίστη στον αρχηγό..).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Εξαιρετική ανάρτηση.
    «Ήταν ολοκληρωμένη η συναδέλφωση των βουνίσιων ανθρώπων".
    Μια πρόταση που εξηγεί πως «Όλα τους είχαν μια ανάταση»!
    Συμπίπτουν τα λόγια τού Μελετζή με τα όσα έχω μαζέψει κι εγώ από πολλούς που έζησαν αυτήν τη φοβερή εποχή.

    Δεσμοί καινούριοι χτίζονται στο χώμα τής ζωής μας,
    έχθρες παλιές διαγράφονται σαν να ’μαστε παιδιά,
    όλοι μας πια σκαλίζουμε το χέρσο τής ψυχής μας
    και βρίσκουμε πολύτιμη κρυμμένη ανθρωπιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Πραγματικά....επικές εποχές!!!!Η αντίσταση ήταν σχολείο για το λαό μας.....που μέσα από τον ένοπλο αντιφασιστικό αγώνα.....για ελευθερία και λαοκρατία.....πήρε και μαθήματα αλληλεγγύης ανθρωπιάς και πολιτισμού!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ευτυχώς που υπήρξαν φωτογράφοι σαν τον Μελετζή που απαθανάτισαν τη ζωή των ανταρτών στα βουνά. Αλλιώς, μην αποκλείεις το ενδεχόμενο οι Μαρατζοκαλύβηδες να ισχυρίζονταν ότι ουδέποτε υπήρξε αληθινό αντάρτικο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Από το αντάρτικο των βουνών στο αντάρτικο των πόλεων. Εύχομαι η νέα γενιά να βρει το δρόμο της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Πολύ ωραίο το αφιέρωμα σου ιχνηλάτη μου. Hταν ιδιαίτερα επιτυχής και ο τίτλος. Νασαι καλά που μας υπενθυμίζεις αυτές τις σημαντικές ιστορικές επετείους που το καθεστώς σκόπιμα θέλει να τις θάβει, προφανώς γιατί 'δεν συμφέρει' να θυμόμαστε τι δύναμη κρύβει μέσα του ο λαός όταν ξεσηκώνεται. Με λυπεί όμως αφάνταστα και το γεγονός ότι και κάποιοι προοδευτικοί άνθρωποι ακόμη και σύντροφοι δεν δίνουν πια την απαιτούμενη σημασία στην προβολή των επετείων των ΕΑΜ.ΕΛΑΣ, δυστυχως! Κορυφαίος φωτογράφος και αγωνιστής ο Σπ.Μελετζής και μεγάλης αξίας η φωτογραφική κληρονομιά που μας άφησε. Τότε τόλμησαν, σήκωσαν ψηλά το κεφάλι και αγωνίστηκαν γενναία εναντίον του ναζισμού και των δοσίλογων συνεργατών του. Στη σκέψη μου το ΕΑΜ συνδέεται πάντα με εκείνο το εμβληματικό πανό που έγραφε 'όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυρανίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα'! Αυτό τα λέει όλα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Τραγουδάμε και πολεμάμε
    Θυσιαζόμαστε για να γράψουμε
    στο βιβλίο της ιστορίας με κεφαλαία
    γράμματα τον δίκαιο αγώνα μας

    Καλημέρα Ευρυτάνα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Mαθήματα ιστορίας, ανθρωπιάς και ηρωισμού. Ένα οδοιπορικό στα ένδοξα χώματα του αντάρτικου, μέσα απ' το πολύτιμο υλικό που συνέλεξες και μοιράζεσαι μαζί μας.
    Πολύτιμη η προσφορά σου Ευρυτάνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ένα πολύτιμο δώρο μνήμης (να θυμηθούμε ότι, στις 27 του Σεπτέμβρη 1941 υπογράφηκε το ιδρυτικό κείμενο του Ε.Α.Μ.)

    Καλημέρα, να είσαι καλά Ιχνηλάτη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Η αντιστασιακή ιστορία του λαού, μάς διδάσκει!
    Ευχαριστούμε για τις επισκέψεις και τα σχόλια.
    ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Σπουδαία ανάρτηση!
    Σε ευχαριστούμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Τα σχόλια-γνώμες εκφράζουν αποκλειστικά τους συντάκτες τους.