Τετάρτη 1 Ιανουαρίου 2020

Ένα παλιό οδοιπορικό στο μαγικό κόσμο των Αγράφων!


ανηφορίζοντας με μουλάρια τα βουνά των Αγράφων
 πριν από μισό και πλέον αιώνα...

"Αυτά είναι τ' ΄Αγραφα. Ένας κήπος φραγμένος με δαντελωτά βουνά, τα βουνά των Αγράφων τα χιλιοτραγουδισμένα. Τα λημέρια της Κλεφτουριάς. Τα άπαρτα κάστρα. Τα αγναντεύαμε έτσι στητά, μεγαλόπρεπα με τις μυτερές κορφές τους. Χαιρόμαστε που πατήσαμε στ' 'Αγραφα, που γράφουμε για τ' Άγραφα που μιλάμε με τους αγαπητούς μας Αγραφιώτες. Άξιζε τον κόπο. Έπρεπε να ρθούμε. Μια επίσκεψη σ' αυτά τα μέρη σε κάνει άλλο άνθρωπο. Σου δίνει μια χαρά, έναν ενθουσιασμό, μια ικανοποίηση. Όλα σου μιλάνε. Κι οι άνθρωποι και τα βουνά κι οι βρύσες και τα κλαριά και τα πουλιά. Τραγούδι-ποίημα-ιστορίες-παραμύθια-θρύλοι-κατορθώματα ακούονται καθώς περνάς, καθώς ανεβαίνεις τις βουνοπλαγιές, καθώς φτάνεις στα χωριά."


Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση το "blog Ευρυτάνας ιχνηλάτης" σάς παρουσιάζει ένα μοναδικό και πολύ σπάνιο περιηγητικό άρθρο το οποίο αναφέρεται σε ένα παλιό νοσταλγικό ταξίδι στ' Άγραφα και τη Νιάλα, κατά τη δεκαετία του '60. Το ιχνηλατήσαμε από ένα δυσεύρετο συλλεκτικό "Ρουμελιώτικο Ημερολόγιο" που κοσμεί την προσωπική μας βιβλιοθήκη (τεύχος έτους 1967 με διευθυντή τον βραβευμένο Ευρυτάνα συγγραφέα Δημήτρη Σταμέλο). 

Το εν λόγω κείμενο είχε γράψει ο αλησμόνητος Ευρυτάνας δάσκαλος Γιάννης Βράχας που ταξίδεψε τότε μαζί με τον φίλο και συμπατριώτη του Δημοσθένη Γούλα στο μαγικό κόσμο των Αγράφων και μας μεταφέρει εικόνες και εντυπώσεις που κυριολεκτικά... απαγάγουν το νου και την ψυχή!

Ιδού:

============

"Τα Άγραφα είχα από μικρός επιθυμία να τα επισκεφθώ. Κάθε χρονιά ήθελα περισσότερο από την περασμένη να κάνω αυτό το ταξίδι. Πάντα, όμως, όλο και κάτι θα βρισκόταν να το ματαιώση. Φέτος τα ψέματα σωθήκανε. Το πήρα απόφαση. Το ταξίδι, μπήκε στο πρόγραμμα του καλοκαιριού. Έτσι, μαζί με τον αγαπητό μου Δημοσθένη Γούλα, που κι αυτός το είχε στο πρόγραμμά του αυτό το ταξίδι, κατά το τέλος Αυγούστου, πήραμε τα... βουνά. 

Με αυτοκίνητο περάσαμε το Καλεσμένο, Μαραθιά, Κεράσοβο-Κρέντη, και σταματήσαμε στον Ποταμό Αγραφιώτη, σε μια τοποθεσία που λέγεται Βαρβαριάδα. Στο δρόμο μας όλοι κι όλα μιλάνε για τους σεισμούς. Κι οι σκιαγμένοι άνθρωποι και τα χαλάσματα και τα ολόρθα και τα ετοιμόροπα σπίτια έχουν αποτυπωμένα το φόβο. Του ξενητεμένου το μέγαρο και του φτωχού το καλύβι είναι έρημα. Εκκλησίες και σχολεία φοβάσαι να τα κοιτάξης. Δω και κει λίγα μικρά χαρτόσπιτάκια, μ' ένα δωμάτιο, υπόσχονται άσυλο, στους κυνηγημένους απ' τον Εγκέλαδο. Εδώ, σ' αυτή την καλύβα του Καραγκιόζη -όπως τη λένε- είναι καταδικασμένοι να περάσουν και το φετεινό χειμώνα. Όσοι περνάνε συμπονούν, δίνουν κουράγιο, δυναμώνουν τις ελπίδες. Μαζί μ' όλους και μεις...


Στην ακροποταμιά, στη Βαρβαριάδα, μάς περιμένει ο αγωγιάτης. Τα μουλάρια του είναι ψηλά, γεροδεμένα, με καινούρια αρματωσιά. Τα καμαρώνουμε έτσι που τα βλέπουμε κι από το νου μας περνάν οι ανεκτίμητες υπηρεσίες που προσφέρουν στον τόπο μας.

Από δω για τ' Άγραφα ο δρόμος πάει στον ξεριά του Αγραφιώτη. Είναι ο καλοκαιρινός δρόμος. Ποταμόδρομος. Πιο σύντομος από τον χειμωνιάτικο και πιο αναπαυτικός. Πέντε σωστές ώρες χρειάζονται από δω για τ' Άγραφα. Μια μπολτόζα εργάζεται νύχτα-μέρα ν' ανοίξη δρόμο στον ξεριά για το αυτοκίνητο. Έχει προχωρήσει αρκετά, περισσότερο από τρεις ώρες. Έτσι τα άλευρα και τα τρόφιμα θα μεταφερθούν πιο κοντά στα χωριά. Τώρα το ποτάμι έχει λιγώτερο νερό. Το περνάει εύκολα το αυτοκίνητο.

Συνεχίζουμε το δρόμο μας. Λογγές δεν υπάρχουν στις ακροποταμιές. Τα βουνά και οι λόφοι αρχίζουν αμέσως από τις όχθες κι είναι απότομοι ως την κορφή τους. Πουρνάρια κι αριές κρύβουν τη φοβερή τους όψη. Γίδια, χαρούμενα κατεβαίνουν σκριμηδώντας να πιούνε το νερό τους και να σταλίσουν στο ποτάμι. Κι όπου είναι λίγος τόπος ίσιος διακρίνεις ένα σπιτοκάλυβο, έναν κήπο. Ακούς μια φωνή, βλέπεις έναν άνθρωπο. Πέντε-δέκα τέτοια σπίτια που φαίνονται, μαζί μ' εκείνα που δε φαίνονται, κάνουν το... χωριό.


Σε μια στροφή του ποταμιού, στην πλαγιά του λόφου, έχουν στήσει τις παράγγες τους 5-6 σεισμόπληκτοι από το Μοναστηράκι. Κατεβήκανε στο δρόμο μόλις μας είδαν. Τους χαιρετήσαμε και σταματήσαμε. Είναι γεμάτοι καλωσύνη. Όλα τα χάσανε μ ' αυτή έμεινε. Είναι ζυμωμένη μαζί με την ψυχή τους. Δε χωρίζουν. Μας κερνάνε ρακί. Θέλουν και να μας φιλοξενήσουν. Τέτοιος καλούς ανθρώπους μόνο σ' αυτά τα μέρη βρίσκεις ακόμη σήμερα...


Προχωρούμε. Ανάμεσα σε δυό ρέματα βλέπουμε ένα καλυβόσπιτο. Αυτό είναι το σχολείο, μάς λέει ο αγωγιάτης. Σχολείο; Ναι σχολείο. Δεν λειτουργεί άλλο σχολείο στην Ευρυτανία, λέει ο Επιθεωρητής, κάτω από χειρότερες συνθήκες. Δυό χρόνια δάσκαλος δε μένει εδώ. Άμα πης το σχολείο του συνοικισμού Τσότια των Επαινιανών το ξέρουν όλοι. Χρειάζεσαι μεγάλη ψυχική δύναμη να ανθέξης ένα χρόνο σ' αυτή την ερημιά.

Εδώ κοντά το ποτάμι χωρίζει σε δυό. Εμείς παίρνουμε αυτό που έρχεται απ' τ' Άγραφα. Όσο προχωράμε ο ξεριάς στενεύει. Βράχοι απότομοι, γυμνοί, τεράστιοι υψώνουνται δεξιά κι αριστερά. Κάνεις νοερά την προσευχή σου στην Παναγία να βοηθήση να περάσης ζωντανός. Σε πολλά σημεία πλησιάζουν να ενωθούν οι βράχοι απ' τις δυό όχθες. Τι φοβερό τοπείο!


Προτιμάμε πολλές φορές να γυρίσουμε τα μάτια μας στο ποτάμι. Φοβόμαστε να κυτάζουμε τους βράχους. Εδώ με τα ψαράκια που παίζουν ξεχνάμε το φόβο. Μα να τώρα μπροστά μας ένας καταπράσινος βράχος. Δέντρα μικρά και μεγάλα, πολυτρίχια χορτάρια, κισσοί. Όλος ο βράχος έχει βλαστήσει. Και χιλιάδες, αμέτρητες χιλιάδες, βρύσες χύνουν κάθε μια χωριστά, το άφθονο νερό που γκρεμίζεται απ' την πλαγιά. Είναι μια ομορφιά που δε περιγράφεται, ένα θαύμα της φύσης που δεν εκφράζεται, ένα σπάνιο, ίσως μοναδικό δημιούργημα. Κυτάζοντάς το δεν ξέρεις αν σου διηγούνται παραμύθι, με ξωτικές ομορφιές ή βλέπεις αληθινά την Τρύπα -έτσι λέγεται αυτή η τοποθεσία- των Αγράφων. Που να πατήση Αύγουστος εδώ. Κατεβήκαμε να δροσιστούμε, να ξανασάνουμε, να χορτάσουμε, να τυπώσουμε καλά στο μυαλό μας αυτό το μεγαλούργημα καμωμένο ολόκληρο με του Θεού το χέρι.


Από δω, τ' Άγραφα, δεν είναι μακρυά. Μας το λέει μια νεράϊδα Αγραφιωτοπούλα που διαβαίνει. Ήρθε να περάση ένα μήνα στο χωριό της και τώρα ξαναγυρίζει στην Αθήνα. Έφτασε κι ως  τ' Άγραφα το χέρι της Αθήνας. Αρπάζει νιούς και νιές. Το κακό όσο πάει και μεγαλώνει.

Ο ποταμόδρομος τελείωσε. Τ' Άγραφα φάνηκαν. Πήραμε μιάν ανηφοριά. Περνάμε ανάμεσα σε χωράφια σπαρμένα καλαμπόκι και τριφύλλια. Καρυδιές, μουριές, κορομηλιές φυτεμένες στις ακροχωραφιές και κάπου-κάπου και καμιά κληματαριά δίνουν στ' Άγραφα όψη όμορφου χωριού. Είναι χτισμένο σε μια εξαίρετη τοποθεσία. Είναι χωριό συγκεντρωμένο, με την εκκλησιά, το σχολείο, την πλατεία, τα καλά του σπίτια, τα μαγαζιά, τις αρχές. Κείνο που σε καταπλήσσει εδώ δεν είναι μόνο τα άφθονα νερά του, η χαρούμενη όψη του, ο μεγάλος ορίζοντας είναι και κείνα τα γιγάντια πλατάνια -εννιά νομίζω- που ισκιώνουν την πλατεία. Κάτω απ' αυτά τα πλατάνια δεν πρόκειται να καταλάβης πως πέρασε καλοκαίρι.


Αυτά είναι τ' ΄Αγραφα. Ένας κήπος φραγμένος με δαντελωτά βουνά, τα βουνά των Αγράφων τα χιλιοτραγουδισμένα. Τα λημέρια της Κλεφτουριάς. Τα άπαρτα κάστρα. Τα αγναντεύαμε έτσι στητά, μεγαλόπρεπα με τις μυτερές κορφές τους. Χαιρόμαστε που πατήσαμε στ' 'Αγραφα, που γράφουμε για τ' Άγραφα που μιλάμε με τους αγαπητούς μας Αγραφιώτες. Άξιζε τον κόπο. Έπρεπε να ρθούμε. Μια επίσκεψη σ' αυτά τα μέρη σε κάνει άλλο άνθρωπο. Σου δίνει μια χαρά, έναν ενθουσιασμό, μια ικανοποίηση. Όλα σου μιλάνε. Κι οι άνθρωποι και τα βουνά κι οι βρύσες και τα κλαριά και τα πουλιά. Τραγούδι-ποίημα-ιστορίες-παραμύθια-θρύλοι-κατορθώματα ακούονται καθώς περνάς, καθώς ανεβαίνεις τις βουνοπλαγιές, καθώς φτάνεις στα χωριά.


Το φτάσιμο στ' Άγραφα δε μας ικανοποιεί. Θέλουμε ν' ανεβούμε παρά πάνω, στη Νιάλα, στην ψηλή κορφή των Αγράφων. Έχω ένα δισταγμό γιατί η ώρα είναι περασμένη μα πήρα την απόφαση.

-Πόσο απέχει απ' εδώ η Νιάλα; ρωτώ.
-Τρεις ώρες.
-Βρίσκουμε ένα ζώο;
-Θα προσπαθήσουμε, μα νύχτωσε.
-Ας νύχτωσε, έχει φεγγάρι.
-Δε φοβάσαι; 
-Όχι.

Και στη στιγμή ένας πολύ εξυπηρετικός χωροφύλακας μού βρήκε ένα καλό ζώο. Δεν ήταν ούτε μισή ώρα μέρα όταν ξεκινήσαμε. 

Μόλις χάθηκε ο ήλιος απ' τις βουνοκορφές, βγήκε το φεγγάρι. Ήταν ολογιόματο, μια χαρά σα μέρα. Σε δυο ώρες έχουμε φτάσει στην βουνοκορφή, και πήραμε μια πλαγιά. Τι σιγαλιά εδώ απάνω! Και τι ομορφιές! Όλα τα χρυσώνει το φεγγάρι όλα τα ζωντανεύει τα ομορφαίνει. Τίποτα δεν είναι που να σε φοβίζει.

Κάτω, ανάμεσα σε δυό λαγκαδιές προβάλλουν φωτιές. Είναι τα βλαχοκάλυβα που θα μείνουμε. Για κει τραβάμε. Σε μια ώρα φτάσαμε. Ένας σκύλος έδωσε το σύνθημα ότι φθάσαμε και στη στιγμή συναγερμός αληθινός. Γαυγίσματα άγρια, απειλητικά ταράξανε τον τόπο. Τα χρειαστήκαμε. Αλοίμονό μας αν ορμούσε όλος αυτός ο λόχος καταπάνω μας. Φωνάζουμε, δυνατά όσο μπορούμε. Ζητάμε βοήθεια. Κανένας όμως δε μας ακούει. Η ώρα είναι περασμένη από έντεκα κι οι βλάχοι κοιμούνται. Δεν τους ξύπνησε η φωνή μας αλλά τα γαυγίσματα.



Μια πόρτα ανοίγει.

-Ποιοί είστε μωρέ, φωνάζει.
-Ιγώ, θειά, ου Καλύβας.
-Ισύ, είσι, μωρέ Στέφανι;
-Ιγώ. 

Από δω και πέρα τα πράματα πάνε καλά. Ο αγωγιάτης είναι γνωστός στην κυρά Σπυριδούλα. Με μια φωνή προστακτική της γριάς τα σκυλιά λουφάξανε. Μπήκαμε ανενόχλητοι στο σπιτάκι της. Και τι δεν έκανε η καλή βλάχα, να μας περιποιηθή και το βράδυ και το πρωί. 'Ενας ύπνος στο καλύβι, με τις φλοκοτές βελέντζες σκέπασμα και στρώμα ένα όνειρο. Και για μας που ζήσαμε μικροί αυτή τη ζωή είναι δυό φορές όνειρο. Γυρίσαμε τριάντα-σαράντα χρόνια πίσω...


Πρωί-πρωί ξυπνήσαμε. Από την πολιτεία των βλάχων αγναντεύουμε τα βουνά, μαθαίνουμε τα ονόματά τους. Περισσότερα από είκοσι βλαχόπουλα μας περιτριγυρίζουν. Είχε γίνει η πρόβλεψη και με τα παιδιά να γίνουμε φίλοι και από τους γέρους και τις γριές να πάρουμε ευχές. Μιλάμε για τη ζωή τους, για τα παλιά τα χρόνια, για τα νειάτα. Επιθυμία μας είναι να ακούσουμε κανένα παλιακό τραγούδι να το μαγνητοφωνήσουμε. Η κυρά Δημήτρινα Ντάσιου δε μας χαλάει το χατήρι. Θα μας τραγουδήση πολλά.

Σκέφτηκε λίγο κι' άρχισε:
Ποιός είδ' ήλιου τ' απουβραδύ κι' αστρί του μεσημέρι.
Ποιός είδι κόρ' ανύπαντρη στη βρύση να γιουμίζη.

Φεύγομε από τη Νιάλα και τραβάμε για τα Βραγγιανά Πολλές στρούγγες έρημες κι' αλλού πρόβατα που σταλίζουν. Έλατα κι οξιές μας κρατάνε ίσκιο. Ο αγωγιάτης μιλάει για τσιφλίκια, για τις στάνες του Μαλαμούλη πούχε 5000 πρόβατα, για τα βουνά που περνάμε. Ξέρει πολλές ιστορίες. Έτσι περάσαμε ακούραστα το δρόμο.


Σε τρεις ώρες είμαστε στα Μεγάλα Βραγγιανά. Τα Βραγγιανά ζούνε από την κτηνοτροφία και τα δάση. Όλοι καρτερούνε το αυτοκίνητο νάρθη στο χωριό. Γι' αυτό για τη συγκοινωνία γίνεται όλη η συζήτησι. Τα Βραγγιανά έχουν μια πλούσια ιστορία. Εδώ ήταν η περίφημη Σχολή των Βραγγιανών. Πάμε στην εκκλησία που στεγαζόταν. Είναι η Αγία Παρασκευή. Μια θαυμάσια τοποθεσία, νερό υπέροχο, γαλήνη, μια μεγάλη ιστορία! Ένας τόπος ιερός που μας κρατεί ώρα πολλή για να δούμε νοερά την εργασία που γινόταν. Ανάβουμε το κερί μας. Θαυμάζουμε τις τοιχογραφίες που διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Φέρνουμε στο νου μας τους μεγάλους δασκάλους που δίδαξαν εδώ σ' αυτή την ερημιά, τον Ευγένιο Γιαννούλη, τον Αναστάσιο Γόρδιο κ. ά. Ώρα πολλή αναπολούμε την εργασία που γινότανε, τις ιδέες που καλλιεργούνταν. Άξιζε πολύ αυτό το προσκύνημα. Εκπληρώσαμε ένα χρέος.


Το βράδυ φτάνουμε στο Τροβάτο. Είναι το τελευταίο χωριό της Ευρυτανίας. Ο δρόμος περνάει σε πλαγιές απότομες. Είναι στενός, γεμάτος πέτρες κι' όλο ανήφορος-κατήφορος. Σε δυόμιση ώρες φτάνουμε. Είναι χτισμένο στη βουνοπλαγιά των Πετριλίων. Κοιμάται απάνω σ' ένα ολοπράσινο χοντρό στρώμα και το σκέπασμά του πάλι πράσινο σεντόνι. Το χωριό έχει πολλούς νέους. Είναι το μόνο χωριό που συναντούμε τόσους πολλούς. Μαζί τους περνάμε μια ευχάριστη βραδυά. Την άλλη μέρα, πολύ πρωί, αναχωρούμε για Πετρίλια-Μουζάκι-Καρδίτσα-Λαμία-Καρπενήσι.


Η εκδρομή τελείωσε. Διασχίσαμε την Ευρυτανία και χαρήκαμε τις ομορφιές της. Πατήσαμε βουνοκορφές, ακούσαμε τραγούδια στη Νιάλα, κάμαμε το σταυρό μας στην Αγία Παρασκευή των Βραγγιανών, μιλήσαμε με τους βλάχους μας, μάθαμε ιστορίες, χαιρετήσαμε τις κρύες βρύσες, είδαμε τη φτώχεια, τις κακοτοπιές, την αγριάδα, αντικρύσαμε τις καταστροφές απ' τους σεισμούς, αισθανθήκαμε συμπόνια γι' αυτούς που πολλά όλοι χρωστάμε. Γυρίσαμε με μια σκέψη διαφορετική από κείνη που είχαμε σαν ξεκινήσαμε. Κι' αυτή την κινηματογραφική ταινία της εκδρομής την προβάλλω πάντα, σα βρίσκομαι μόνος, κι' ο νους περπατεί στη φτωχή μας πατρίδα, την Ευρυτανία."


ΥΓ. Η εικονογράφηση έγινε με φωτογραφίες από το αρχείο του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"  οι οποίες βέβαια είναι μεταγενέστερες της εποχής που αναφέρεται το παραπάνω κείμενο.


21 σχόλια:


  1. Με αυτή την ανάρτηση για τα χιλιοαγαπημένα μας Άγραφα, καλωσορίζουμε τη νέα χρονιά.

    Σας ευχόμαστε ολόψυχα υγεία, δύναμη, αντοχές σαν ετούτα τα αλύγιστα βουνά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εύχομαι το 2020 να παραμείνουν τα Άγραφα ελεύθερα και περήφανα όπως ήταν πάντοτε. Να μην τα σκιάσει φοβέρα καμιά!
    Και στους κατοίκους του εύχομαι να εκτιμούν και να προστατεύουν πάντα τον Παράδεισο που τους έτυχε να ζουν.
    Και στα πουλιά των Αγράφων εύχομαι να πετούν και να κελαηδούν πιο γλυκά από οπουδήποτε.
    Στα νερά και στα ρέματα να μην σταματούν να ρέουν και να δροσίζουν τις ελπίδες μας.
    Στα δέντρα των Αγράφων εύχομαι να πολυκαιρίσουν και να ορθωθούν μέχρι τα σύννεφα και να συνεχίζουν να είναι παντιέρες αντίστασης και αγώνων για τα πιο ευγενές από τα ευγενή αισθήματα: της ελευθερίας!
    Και σε σένα Ιχνηλάτη Ευρυτάνα, εύχομαι να γίνεις ο μακροβιότερος και ευγενέστερος υποστηριχτής του τόπου σου μέσα στα χρόνια και να ζήσεις με υγεία και με τη γαλήνη των ψηλών βουνών που αγαπάς, μέσα στην καρδιά σου!
    Καλή Χρονιά!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ΟΣΟ ΠΕΡΝΑΕΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΤΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΥΠΕΡΟΧΟ ΤΟΠΟ
    ΜΟΝΑΔΙΚΕ ΕΥΡΥΤΑΝΑ ΙΧΝΗΛΑΤΗ!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η συγκίνηση ξεχειλίζει για τα πανέμορφα Αγραφα μέσα από το καταπληκτικό κείμενο του Ιωάννη Βράχα και τις ομιλούσες φωτογραφίες. Βλέπω τον μπάρμπα Λάμπρο Κοντογούνη, τη μορφή της γιαγιάς και όλους εκείνους τους ανθρώπους που τόσα χρόνια κράτησαν αγνά αυτά τα ιστορικά βουνά και δεν μπορώ να διανοηθώ ότι οι σύγχρονοι μπορεί να επιτρέψουν να καταστραφούν. Δεν μπορώ ούτε καν να το σκέφτομαι..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλή χρονιά Ευρυτάνα μου, με ευχές καρδιάς για ότι επιθυμείς για σένα και την πατρίδα μας! 🌟 🌟 🌟

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Υπέροχο οδοιπορικό σε ένα υπέροχο τόπο. Να δυναμώσουμε τον αγώνα ενάντια στα μονοπώλια της ενέργειας που επιβουλεύονται τις κορφές αυτές, αλλά και ενάντια στους διάφορους πολιτικάντηδες που ενώ είναι αναφανδόν υπερ της στρατηγικής της ΕΕ, εδώ και 10 και πλέον χρόνια καμώνουν τους ευαίσθητους για να αποκοιμίζουν και τελικά να στρώνουν το δρόμο στους επιχειρηματίες των ΑΠΕ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  7. Φίλες και φίλοι

    θα σας προτείναμε να κάνετε δεξί "κλικ" επάνω στις φωτογραφίες και κατόπιν "άνοιγμα συνδέσμου σε νέo παράθυρο" ώστε να δείτε σε μεγάλο πλάνο τις φωτο!

    Καλή συνέχεια στα όμορφα σχόλιά σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ευρυτάνα ιχνηλάτη.....όσοι είχαμε την τύχη να ανεβούμε στα βουνά των Αγράφων αποτυπώσαμε στην ψυχή μας το μεγαλείο τους.....μαζί και με μια αίσθηση καθήκοντος για την υπεράσπιση τους από εκείνους που τα επιβουλεύονται.....Προσυπογράφω το παραπάνω σχόλιο από NS που θέτει το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση.....Καλή χρονιά χωρίς αιολικά!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Πρόσκληση και πρόκληση οι αναρτήσεις σου
    Ευρυτάνα!
    Καλή χρονιά και γόνιμη συνέχεια
    στις ιχνηλασίες σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Κλαίγοντας από το υπέροχο οδοιπορικό ενός εξαιρετικού Ψιανιώτη Ευρυτάνα Δάσκαλου!! Δε μπορώ να συνεχίσω να γράφω αναλογιζόμενος ότι "η Αθήνα αφού πήρε νιούς κ νιές" όπως γράφει ο μακαρίτης Γιάννης Βράχας τώρα θέλει να πάρει κ τη Νιάλα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. 60 Χρόνια μετά .....
    Δάσκαλε!!
    Αν ήσουν εδώ, ίσως τ' Άγραφα να μην κινδύνευαν. Γιατί "το χέρι της Αθήνας" έχει φτάσει "στα άπαρτα κάστρα" και τα ορέγεται.
    Τα λόγια σου πρωτόφαντα για τις "ψυχές" των εταιριών, που σε αυτά βλέπουν μόνο το κέρδος. Γιατί αυτοί δεν έχουν ποτέ τους κοιμηθεί κάτω απ' τ' άστρα, δεν έχει νοτίσει το κορμί απ την πρωινή πάχνη, δεν έχουν αποθησαυρίσει ποτέ τα λόγια των ξωμάχων, δεν έχουν ονειρευτεί λουσμένοι απ' το φεγγαρόφωτο, δεν τους έχει αγγίξει το αγραφιώτικο ραβδί της νεραϊδομάνας, δεν κοιμήθηκαν ποτέ στα λόγγια, δεν τραγούδησαν μέσα τους τα ξωτικά στις νεροσυρμές στο Τροβάτο, δεν στοίχειωσε ο νούς τους στο μεγαλείο του Δημιουργού.....
    Δεν τους νοιάζει να ρημάξουν τα ρουμάνια, να αλώσουν και να αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία της χιλιόχρονης ιστορίας στα Βραγγιανά.
    Τί να αγγίξει αυτούς που δουλεύουν στις "γαλέρες" των τσιμεντάνθρωπων; Που νυχθημερόν μπροστά στους υπολογιστές προσθαφαιρούν τα κέρδη στο όνομα της δήθεν σωτηρίας του πλανήτη.
    Που περπατούν και υψώνουν ανεμογεννήτριες, που κλείνουν τ' αυτιά τους στις αγριεμένες φωνές των τσοπάνηδων, που περνά από μπροστά τους ο Σταυραετός και τον περνάνε για γλαρόνι.
    Που δεν έχουν ξαπλώσει ποτέ κάτω από γεροέλατο και δεν έχουν σταλάξει μέσα τους τα χτυποκάρδια του. Που το μάτι τους δε θα δακρύσει καθώς θα τον ξαπλώνουν καταγής "τα ερπυστριοφόρα δολοφονικά τους άρματα"
    Που δε θ' ακούσουν ποτέ το μοιρολόϊ της φύσης καθώς το τοπίο θα πεθαίνει.
    Δάσκαλε!
    Που πάντα στη ζωή σου αγωνίστηκες για το δίκιο και για το παιδί, αν σε είχαμε μπροστάρη στον άνισο αγώνα μας, σίγουρα όλα θα ήταν αλλοιώς....
    Είμαστε όμως βέβαιοι ότι από κει που είσαι μαζί με τη συντρόφισσά σου μας βλέπεις, μας καθοδηγείς, μας διδάσκεις ακόμα πώς πέρα από το χρήμα υπάρχει η Ιδέα, το Κάλλος, η Ντομπροσύνη, η Δικαίωση.
    Νά 'σαι σίγουρος ότι ο σπόρος που έρριξες θάλλει στις ψυχές πολλών οι οποίοι παλεύουν γι' αυτό τον υπέροχο τόπο.
    Σήμερα στα 2020, Δάσκαλέ μας, διαβάζουμε το λόγο σου και περπατάμε με το κεφάλι ψηλά στη λαίλαπα που έρχεται....
    Ας κοπιάσουν οι λησταφέντες των βουνών μας. Κάποιοι θα δεθούμε στα δέντρα, θα σε κοιτάμε στα μάτια, αντιστεκόμενοι για τις επόμενες γενιές.
    Ευρυτάνα Ιχνηλάτη δικαίωσες για μια ακόμα φορά το προσωνύμιό σου γιατί μας χάρισες ένα πολύτιμο οδοιπορικό ενός μεγάλου αγωνιστή και δασκάλου και σ' ευχαριστούμε γι αυτό.
    Έτσι έδωσες τη δυνατότητα σε μια δασκάλα που "γνώρισε" από μια φωτογραφία και ότι εκείνος άφησε διδάσκοντας στο Δημοτικό Σχολείο Κρικέλλου τον Γιάννη Βράχα, να βάλει ακόμα βαθύτερα στην ψυχή της τ' Άγραφα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Αυτά τα οδοιπορικά είναι μοναδικά για να αναδείξουν την ιεροσύνη αλλά και την ιστορία αυτής της Γης.
    Μιας γης που της οφείλουν σεβασμό. Μια γη που δεν είναι κουμπαράς "επενδύσεων" αλλά πηγή ζωής.
    Καλή χρονιά να ευχηθώ. Περιμένει πολύ δουλειά τους ανθρώπους εκεί ολόγυρα απέναντι σε σκοτεινές επιδιώξεις.
    Τις ευχές μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Μια χαρα τα λεει ο φιλος ο Μακης στο πολυ ωραιο σχολιο του. Το κεφαλαιο και οι βασταζοι τεχνοκρατες δεν εχουν περιβαλλοντικες ευαισθησιες, μονο διψα για κερδη. Φιλε σωστος , ακουμπησες το δαχτυλο επι τον τυπον των ηλων.
    Γιατι καπου "τρελαινομαι" οταν ακουω οτι για τη λεηλασια της φυσης φταιει ο ανθρωπος. Ετσι γενικως και αοριστως.. ο ανθρωπος..! Βολικη πατατα. Ουτε κερδοσκοπικα μεγαθηρια υπαρχουν ουτε μεγαλα συμφεροντα, μονο διαφοροι ανθρωποι ανακατεμενος ο ερχομενος, χυμα ολοι μεσα στο ιδιο τσουβαλι και εκει μες στον αχταρμα ειμαστε και ολοι μας συνυπευθυνοι. Ενα βλακωδες παραμυθι για να συσκοτιζονται οι πραγματικες αιτιες και οι υπευθυνοι και να ξεπλενεται ενα συστημα ληστρικης εκμεταλλευσης που ισοπεδωνει τα παντα. Αμα καποιοι πειθονται με τετοια σαθρα επιχειρηματα νηπιαγωγειου με γεια τους με χαρα τους, η βλακεια ειναι αηττητη.
    Πιστευω οτι στον αγωνα που δινουμε πρεπει να υπαρχει ξεκαθαρισμενη αποψη και αυτο γιατι αν οταν προσπαθεις να αντισταθεις σε μια επιθεση που υφιστασαι δεν μπορεις να ξεχωρισεις ποιος ειναι απεναντι σου ο αντιπαλος και βλεπεις μονο ομιχλη τοτε εισαι καταδικασμενος και να χαθεις και να χασεις..!

    Ιχνηλατη, η αφηγηση του Γ.Βραχα που ανακαλυψες κοβει την ανασα. Μακαρι να μπορουσε να τη διαβασει ολη η Ελλαδα και να γνωρισει καλυτερα το μαγικο κοσμο των Αγραφων και τι παει να συμβει εκει.
    "Αυτά είναι τ' ΄Αγραφα. Ένας κήπος φραγμένος με δαντελωτά βουνά, τα βουνά των Αγράφων τα χιλιοτραγουδισμένα. Τα λημέρια της Κλεφτουριάς. Τα άπαρτα κάστρα"
    και ετσι πρεπει να παραμεινουν.
    Καλη χρονια καλους αγωνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Όλα σου μιλάνε. Κι οι άνθρωποι και τα βουνά κι οι βρύσες και τα κλαριά και τα πουλιά. ....

    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και με Υγεία!

    ΤΙ ομορφιά! μα και Τί περιγραφή-αφηγητική!

    Τα πρόβατα, λες και βουνίσιες μαργαρίτες, ευτυχισμένα αναπνέουν καθάριο αγέρα...

    Εσείς, όλοι, φροντίστε να τον διατηρείτε αμόλυντο!

    Εμείς, εδώ, στην άλλη όχθη, να υγραίνονται τα μάτια μας...

    Συγχαρητήρια πάλι και πάλι.

    Καλή σας Χρονιά.

    Από Νέα Υόρκη

    "αστοριανή"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλή Χρονιά στην περήφανη Ελλάδα που αντιστέκεται!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. ΦΙΛΤΑΤΕ ΕΥΡΥΤΑΝΑ ΕΥΧΟΜΑΙ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΕΣΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ.
    Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΡΑΧΑΣ ΔΕΝ ΣΥΝΕΓΡΑΨΕ ΑΠΛΑ ΕΝΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΕΥΣΕ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΑ ΑΘΑΝΑΤΑ ΑΓΡΑΦΑ! Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΙΩΝ ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΝ ΦΑΝΕΡΩΝΕΙ ΒΑΘΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΝΑ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ ΜΕ ΟΛΕΣ ΜΑΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΗΛΙΔΩΘΕΙ Η ΠΑΡΘΕΝΑ ΦΥΣΗ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΠΟΥ ΚΟΥΒΑΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΙΧΝΗΛΑΣΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΩΡΙΣΕΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

    Την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2020, ώρα 11:00, στο Συνεδριακό Κέντρο Καρπενησίου
    θα παραγματοποιηθεί Ημερίδα-εκδήλωση με θέμα:

    « Η ζωή μας τα Βουνά μας, το μέλλον τους η ζωή μας»

    Για την μετάβαση στο Καρπενήσι, αυθημερόν, θα μπει λεωφορείο που θα
    αναχωρήσει ώρα 7:00 από την πλατεία Ομόνοιας, μπροστά στον Hondo, με
    επιστροφή από Καρπενήσι 18:30. Τιμή εισητηρίου 15 ευρώ.

    ΟΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ σας καλούν να συμμετέχετε
    Δήμος Αγράφων, Δήμος Καρπενησίου, Σύλλογος Απανταχού Βραγγιανιτών «Ο Αι Γιάννης ο Θεολόγος», Σύλλογος Απανταχού Κρικελλιωτών» Ο ¨Αγιος Νικόλαος», Σύλλογος «Τα Άγραφα», Σύλλογος Απεραντιών «Οι Άγιοι Ανάργυροι», Σύλλογος Απανταχού Πρασσιωτών «Το Κυπαρίσσι», Πολιτιστικός Σύλλογος Επινιανών,
    Πολιτιστικός Σύλλογος Κουστέσας, Πολιτιστικός Σύλλογος Τροβάτου, Πολιτιστικός Σύλλογος Βαλαρίου, Πολιτιστικός Σύλλογος «Αναστάσιος Γόρδιος», Σύλλογος Δεντριωτών «Άγιος Αντώνιος», Πεζοπορικός–Φυσιοδιφικός Σύλλογος Καρπενησίου, Συντονιστικό Αθήνας, Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος, Ορειβατικός Σύλλογος Αγράφων, «Ελληνικό Σχολείο Προυσού», Σύλλογος των Απανταχού Κερασοβιτών «το Καραούλι»

    ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: Δημήτρης Δημητρίου 6944349553,
    Κώστας Συγγούνης 6945376251, Γιώργος Καραλής 6978208741
    Βάσω Χαλαστάνη 6974792318, Βάσω Σβερώνη 6976814219,
    Λεωνή Θανασούλα 6974803660,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. 🌺🎄Περασα να ευχηθω ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με υγεια και ολα τα καλα στο σπιτι σου 🎄🌹

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ένα blog με διάθεση εξερεύνησης σε γνωστές και άγνωστες πτυχές της Γης και της ανυπότακτης Ιστορίας των Ευρυτάνων.

    Εύγε Ευρυτάνα ιχνηλάτη.
    Για μια ακομη φορά παρακολουθούμε τις τόσο σπάνιες αναρτήσεις σου με τεράστιο ενδιαφέρον. Να είσαι πάντα καλά, να έχεις μια καλή χρονιά. σε ευχαριστούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  20. Ένα μεγάλο ευχαριστώ από εμάς με μια υπόκλιση ευλάβειας στη μνήμη του Γιάννη Βράχα.

    Ευχαριστούμε και όλους εσάς για τις χιλιάδες επισκέψεις, τις αναδημοσιεύσεις, καθώς και τα υπέροχα σχόλιά σας που ομόρφυναν ακόμη περισσότερο αυτή την ανάρτηση. Θα τα χαίρονταν και ο Δάσκαλος!

    Άγραφα: κάποτε απάτητα πάντοτε απάτητα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Τα σχόλια-γνώμες εκφράζουν αποκλειστικά τους συντάκτες τους.