Το παρουσιαστικό του Κατσαντώνη*

"Ο Ατρόμητος Κατσαντώνης"
(πίνακας του Θεόφιλου)

*Από μαρτυρίες Ξένων και Ελλήνων περιηγητών συγγραφέων και βιογράφων του Σταυραετού των Αγράφων!

Fauriel, Emerson, Yemeniz, Dora d' Istria,  Βαλαωρίτης, Ράμφος, Λουκόπουλος περιγράφουν τον Κατσαντώνη...

                         *****

"Αδύνατο, με πλούσια μαλλιά, κοντακιανό, αλλά με την αστραπή στα μάτια και τον αγέρα της λεβεντιάς, τον παρουσιάζουν οι βιογράφοι του, να λάμπει στην ακριβή κ' εντυπωσιακή φορεσιά του.

"Ήτο μικρόσωμος και ασθενικός, είχε εξωτερικόν αδυνάτου ανδρός και η φωνή του ήτο βαθύφωνος και μειλίχιος", γράφει ο Fauriel.

"Στο παρουσιαστικό του ήταν μικροσκοπικός και αδύνατος, όμως το εξαίρετο πνεύμα του, τον έκανε αμέσως καμάρι και προστάτη της φυλής του", λέει ο Emerson.

Και η μαρτυρία του Yemeniz.

"Στα είκοσι χρόνια του ο Κατσαντώνης ήταν ακόμα μαραζωμένος κι αδύνατος, ενώ τ' αδέρφια του Κουτσούκης, Χασιώτης και Λεπενιώτης, μικρότερα μερικά χρόνια απ' αυτόν, έδειχναν ήδη όλα τ' απαιτούμενα χαρίσματα για να γίνουν ρωμαλέοι κλέφτες. Το πρόσωπό του ήταν χλωμό, αρρωστιάρικο, μελαγχολικό, ωστόσο φωτισμένο καμιά φορά από μια έκφραση ευφυίας που μάταια θα αναζητούσε κανένας στην τραχιά φυσιογνωμία των συντρόφων του".

Ο Βαλαωρίτης, σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε στη Λευκάδα, όπου κάμποσες φορές πήγε ο Κατσαντώνης, γράφει: "Τα όπλα του ήταν πολυτελέστατα, μαύρη εκ της πολυχρονίου τριβής η φουστανέλλα, πανταχού τού σώματός του έλαμπεν ο χρυσός και ο άργυρος. Αναστήματος μετρίου, το όμμα του ήτο κεραυνός. Μέλας, μακρύς και δασύς ο μύσταξ, οφρύς νεφελώδης, γλυκεία και αρμονικωτάτη η φωνή του".

Ο Ράμφος αντίθετα γράφει πως "ο Κατσαντώνης είχε ανάστημα υψηλόν, σώμα ευκίνητον, πρόσωπον ανδρικόν, μέτωπο ευρύ και ανοικτόν, οφθαλμούς γλαυκούς και ζωηρούς, κόμην και μύστακα υπόξανθον και όψιν πυρώδη, ήν ωραίος, ανήρ".

"Πάντες ενθυμούνται εισέτι - γράφει η Dora d' Istria - την αρειμάνιον αυτού μορφήν, το κεραυνοβόλον βλέμμα, την μελανήν ως τα του κόρακος πτερά κόμην του, την εις τα όρη αμαυρωθείσαν φουστανέλλαν του και την εκ χρυσού και αργύρου στίλβουσαν ενδυμασίαν του".

"Ο Κατσαντώνης ήταν μέτριος άνθρωπος στο ανάστημα, κοντός και γιομάτος, αλλά παλικάρι, δε γένεται άλλο, θ' αφηγηθεί ο γέρος Κ. Μπιτχαβάς, Κερασοβίτης, το 1928 στον Δ. Λουκόπουλο. Είχε το πρόσωπο μελαψό.... Ο Κατσαντώνης είχε τουφέκι μ' ασημένιο κοντάκι κι ασημένιες φόλες. Το σπαθί του ήταν επίσης ασημένιο". 

{Η ιχνηλασία από το εξαιρετικό σύγγραμμα του  βραβευμένου Ευρυτάνα λόγιου Δημήτρη Σταμέλου (1931-2005) υπό τον τίτλο: "Κατσαντώνης, η αποθέωση της παλικαριάς", βιβλιοπωλείον της Εστίας}

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"