Λέγεται ότι φυτεύτηκε από τον εγγονό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στα 1854 όταν υπηρετούσε στο Καρπενήσι σαν λοχαγός. Εκατόν πενήντα επτά χρόνια μετά, στέκει στητός κι ολόρθος στην πλακόστρωτη κεντρική πλατεία του Καρπενησίου (πλατεία Μάρκου Μπότσαρη) και αποτελεί την πρώτη εντυπωσιακή εικόνα για τον ταξιδιώτη που επισκέπτεται την -χτισμένη σε υψόμετρο 960 μέτρων- πρωτεύουσα του νομού Ευρυτανίας. Ο θεόρατος γέρο πλάτανος, σα χουβαρντάς που είναι, σκορπάει απλόχερα τις καταπράσινες φυλλωσιές του και μας δωρίζει, σε τούτα τα καλοκαιρινά απομεσήμερα, το βαθύ ίσκιο του μαζί με το παγωμένο νερό που αναβλύζει από τη μαρμάρινη βρύση με το λιοντάρι και τις διπλανές πέτρινες κρήνες.
Tη δροσιά του να εχεις ευρυτανα ιχνηλάτη!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκεί πολύ καλά είναι...Στις πόλεις που βράζει το μπετόν.....που να σταθούμε!!!!!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜας δρόσισες με τις φωτογραφίες σου και μόνο. Βέβαια θα ήταν προτιμότερο να απολαύσουμε και τον ίσκιο του πλάτανου. Δεν πειράζει. Θα το έχουμε υπόψη μας σε περίπτωση που βρεθούμε στο Καρπενήσι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλή εβδομάδα.
Αχ και να αποκτούσαν λαλιά αυτά τα αιωνόβια δέντρα στις πλατείες...
ΑπάντησηΔιαγραφήΤί θα είχαν να μας πουν!
Ιχνηλάτη, καλησπέρα!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΔροσερό θέμα μέσα στις καυτές μέρες που ζούμε...και υπέροχες φωτογραφίες!!!
Και όπως γράφει και η φίλη η Dina Vitzileou, φαντάσου να είχε φωνή ο πλάτανος...τόμους ολόκληρους θα γράφαμε!!!
Την καληνύχτα μου!!!
Ο εκ Φουρνάς Δημήτριος Παπακαρυάς στο βιβλίο του "Ιστορικά του Φουρνά των Αγράφων και των χωριών της περιοχής του, κατά και μετά την Τουρκοκρατία" ( Αθήνα 1992 )αναφέρει ότι ο Καρπενησιώτης Αντρέας Κουσιόπουλος του διηγήθηκε ότι το έτος 1854 ο γιός του Γενναίου Κολοκοτρώνη, Θόδωρος (εγγονός του ηγέτη της επανάστασης του 1821) , που τότε ήταν λοχαγός της φρουράς στο Καρπενήσι, φύτεψε τον συγκεκριμένο πλάτανο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Ανδρέας Κουσιόπουλος έφτασε σε βαθιά γεράματα και πέθανε στο Καρπενήσι σε ηλικία 104 χρόνων.
Την ίδια αναφορά έκανε στον Δ. Παπακαρυά και ο Ιωάννης Τσιγκόλης.
Να απονείμω από εδώ τα "εύσημα" σε όλους τους παράγοντες της πόλης που ΔΕΝ φρόντισαν να βάλουν μια φτηνή πινακίδα - αναφορά, αν και προ(σ)κλήθηκαν .
Σε οποιοδήποτε άλλο μέρος θα είχαν γράψει και βιβλίο.
Τι να πει κανείς .......
Congratulations.
ΑπάντησηΔιαγραφήSimply wonderful your photos!
I liked the third .. What a beautiful bird!
Hugs and good week for you,
Hugs from Brazil,
Tania
http://taniadecamargo.blogspot.com
Ευχαριστούμε όλους τους παλιούς και νέους φίλους για τη συμμετοχή με τα σχόλια και τη συνολική παρουσία τους στο blog μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν είχε μιλιά ο πλάτανος σίγουρα θα είχε να διηγηθεί πολλά. Αν, δε, τα κλαριά του ήταν χέρια, τότε θα ξεπέρναγε και τους αγανακτισμένους σε... "βραβεία ανοιχτής παλάμης" προς διάφορες κατευθύνσεις! (πιστεύω να σε κάλυψα φίλε nature of roumeli)
Καλή εβδομάδα σε όλους (good week for you Tania, thank you).
Εκεινοι φυτευαν πλατανια. Οι σημερινοι ανεμογεννητριες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν είχε τύχει να ακούσω ποτέ για την ιστορία του πλατάνου της πλατείας, ούτε καν ότι ο εγγονός του Κολοκοτρώνη ήταν κάποτε στο Καρπενήσι. Καλό είναι να πίνουμε το καφεδάκι μας στη σκιά του, αλλά ακόμη καλύτερο να γνωρίζουμε και δυο πράγματα παραπάνω. Καλημέρα και καλή αντοχή στον καύσωνα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυρυτάνα Ιχνηλάτη, εκτός από τη ομορφιά και τη δροσιά των φωτογραφιών, έκπληξη ήταν για μένα το άρθρο σου αυτό, καθώς και οι ιστορικές λεπτομέρειες που αναφέρει ο Ηλίας στο σχόλιο του. Ένας από τη γενιά των Κολοκοτρωνέων στο Καρπενήσι! Κι εμένα που είμαι από την Αρκαδία, απ' όπου κατάγεται ο Κολοκοτρώνης, μ' αρέσει πολύ αυτό! Σ' ευχαριστώ Ιχνηλάτη ιδιαιτέρως!
ΑπάντησηΔιαγραφήσημ.Η καλή πλευρά του διαδικτύου που παρέχει γνώσεις,πληροφόρηση, επικοινωνία κ.ά.
Φίλε Ευρυτάνα Ιχνηλάτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣου στέλνω την άποψή μου για τον πλάτανο της πλατείας.
Αρχικά πρέπει να θυμηθούμε από παλιές φωτογραφίες πως ήταν η περιοχή της πλατείας Καρπενησίου πριν την επικάλυψη του ρέματος που ξεκινάει από την περιοχή της Αγ. Παρασκευής, περνάει από το παλιό ΚΤΕΛ, την πλατεία, την οδό Αθ. Καρπενησιώτη, το 2ο δημοτικό και εκβάλει στον Καρπενησιώτη κοντά στο γεφύρι του Δεσπότη.
Υπάρχει λοιπόν μια φωτογραφία ( δεν την έχω ) που δείχνει όλη αυτή την περιοχή που περιέγραψα γεμάτη με πλατάνια. Φαίνεται μια πράσινη λωρίδα να διασχίζει το Καρπενήσι. Οι ανάγκες φαίνεται για χώρο οδήγησαν τους Καρπενησιώτες να κόβουν όσα δένδρα τους εμπόδιζαν. Έτσι σιγά σιγά έμειναν από όλη τη κατάφυτη ρεματιά, όσα πλατάνια δεν ενοχλούσαν. Προφανώς τα πλατάνια που σήμερα σώζονται κάτω από την Αγ.Παρασκευή, στην πλατεία και το 2ο δημοτικό είναι τα υπολείμματα του εν λόγου '' δάσους ''.
Η πλατεία δεν είχε παλιά τη σημερινή διαμόρφωση, ούτε σαν κέντρο της τον εν λόγω πλάτανο. Ας την σκεφτούμε να διασχίζεται από το ρέμα που και σήμερα ακόμα υπάρχει εγκιβωτισμένο από κάτω της.
Έτσι και χωρίς να έχω άλλα στοιχεία, συμπεραίνω ότι η σχέση πλάτανου - Κολοκοτρώνη μάλλον αποτελεί αστικό μύθο, όπως άλλους πολλούς έχουμε εντάξει στην παράδοσή μας.
Επισυνάπτω δε και το σχετικό κείμενο από την μελέτη μου για τα Ευρυτανικά γεφύρια, που κάνω αναφορά στο θέμα.
ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ ΣΤΟ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ.
Στο χώρο της κεντρικής αγοράς του Καρπενησίου και κάτω από το οδόστρωμα της οδού Κοσμά του Αιτωλού, βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου θαμμένο ένα μάλλον μονότοξο γεφύρι που είχε χτιστεί για να βοηθάει τις μετακινήσεις του κόσμου πάνω από τον ορμητικό χείμαρρο της περιοχής, που ξεκινάει από το Βελούχι και εκβάλλει στον Καρπενησιώτη. Ο χείμαρρος αυτός που ευθυνόταν στα παλιότερα χρόνια για πολλές καταστροφές στην αγορά του Καρπενησίου, σήμερα είναι εγκιβωτισμένος και θαμμένος κάτω από την οδό Αθανασίου Καρπενησιώτη. Υπήρχε δε στην περιοχή ένα πυκνό δάσος από πλατάνια και ιτιές που ξεκίναγε από την περιοχή του ναού της Αγίας Παρασκευής και έφτανε μέχρι τις εκβολές του. Με την πάροδο του χρόνου, τα πλατάνια αυτά κοπήκανε και μόνο ελάχιστα σήμερα σώζονται, όπως τα μεγάλα πλατάνια στην κεντρική πλατεία και ορισμένα έξω από το δεύτερο δημοτικό σχολείο.
Η μερική αποκάλυψη του γεφυριού έγινε το 1994 κατά τη διάρκεια εργασιών αποχέτευσης και στη συνέχεια καλύφθηκε εκ νέου από το σημερινό πεζόδρομο . Η θέση του μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κοίτη του χειμάρρου ήταν διαφορετική από την σημερινή, που κάποια στιγμή διαμορφώθηκε ώστε να εξυπηρετήσει πολεοδομικές ανάγκες. Το γεγονός ότι το γεφύρι είναι τελείως θαμμένο, δεν επιτρέπει την περιγραφή του σχήματός του. Μόνο μία γενναία παρέμβαση στην περιοχή εκ μέρους του δήμου θα μπορούσε να το ξαναφέρει στην επιφάνεια και ασφαλώς τότε θα αποτελούσε το σημαντικότερο μνημείο της πόλης.
Εδώ, πρέπει να αναφέρουμε όμως και μία διαφορετική εκδοχή που έχουν υιοθετήσει ορισμένοι εκ των παλαιοτέρων κατοίκων του Καρπενησίου για την ύπαρξη γεφυριού στην περιοχή αυτή. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή, η καμάρα που βρέθηκε το 1994 αποτελεί τμήμα κτιρίου και όχι γεφύρι, ενώ ο χείμαρρος της κεντρικής αγοράς είχε πάντα την κοίτη που έχει και σήμερα . Στην περιοχή αυτή που παλαιότερα λεγόταν «Καμάρες» υπάρχουν και άλλα κτίρια που περιλαμβάνουν στον αρχιτεκτονικό τους σχεδιασμό καμάρες και τόξα, ενώ το εντυπωσιακότερο στοιχείο είναι τα θολωτά υπόγεια των κτιρίων αυτών, όπου παλιότερα φυλάσσονταν βαρέλια με κρασί.
Στοιχεία γεφυριού :
Κατεύθυνση: ΒΑ-ΝΔ , υψόμετρο: 930 , γεωγραφικό ύψος: 38ο54'51.73''Ν , γεωγραφικό πλάτος: 21ο47'40.34''Ε .
Αυτά τα λίγα προς το παρόν.
Φιλικά
Ν.Αντωνόπουλος
Αγαπητέ φίλε Νίκο Αντωνόπουλε,
ΑπάντησηΔιαγραφή-Κατ' αρχάς χαιρόμαστε για την παρουσία σας. Επί τη ευκαιρία, συγχαρητήρια για την εξαιρετική έρευνά σας "Γεφύρια της Ευρυτανίας" η οποία αντικειμενικά αποτελεί πολύτιμη συμβολή στην ιστορία του τόπου μας. Προτρέπουμε μάλιστα και τους αναγνώστες μας να επισκεφτούν τον ιστότοπο http://gefyria.blogspot.com διότι πραγματικά αξίζει!
-Κατά δεύτερο λόγο, όσον αφορά το “γέρο-πλάτανο” της πλατείας Καρπενησίου: Αρκετές αξιόλογες και φερέγγυες ευρυτανικές πηγές και έγγραφες μαρτυρίες (παραπάνω αναφέρει ενδεικτικά κάποιες εξ’ αυτών ο φίλος “tselos photos-nature of roumeli” ) συνηγορούν ότι υπάρχει βάση. Μάλιστα ο Ευρυτάνας Ιωάννης Τσιγκόλης που γεννήθηκε το 1873, και διετέλεσε γερουσιαστής και υπουργός, επιβεβαιώνει το γεγονός της φύτευσης του πλατάνου από τον εγγονό Κολοκοτρώνη. Τη δική τους επιπλέον αξία έχουν και οι προφορικές μαρτυρίες (είχα και προσωπικά την τύχη να ακούσω διηγήσεις της γιαγιάς μου που έφυγε σε ηλικία 99 ετών αλλά και άλλων γερόντων που αποκαλούσαν τον πλάτανο της πλατείας “Κολοκοτρωνέικο” !).
Βέβαια έρχεται ο προβληματισμός σας που με σοβαρό τρόπο θέτει την αμφισβήτηση . Γι’ αυτό το λόγο θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής:
*Η παλιά πλατεία ή έστω ο χώρος που λειτουργούσε τότε ως πλατεία, υπήρχε στο ίδιο περίπου σημείο με τη σημερινή, ασχέτως εάν τη διέσχιζε ΚΑΙ το ρέμα με τα πλατάνια το οποίο αργότερα εγκιβωτίστηκε από κάτω της; Διότι και εσείς λέτε στο σχόλιό σας ότι : “ας την σκεφτούμε να διασχίζεται από το ρέμα”. Αν λοιπόν όντως υπήρχε “η πλατεία” - και παρά τις μετέπειτα ανακατατάξεις που συντελέστηκαν - δεν θα έπαυε να θεωρείται από τότε ως “σημείο αναφοράς” της πόλης. Οπότε γιατί να αμφισβητηθεί η εκδοχή των γραπτών και προφορικών μαρτυριών, ότι δηλαδή ο εγγονός του Θ. Κολοκοτρώνη φύτεψε ένα πλατάνι σε ένα κομβικό σημείο αυτού του χώρου, ή έστω της πόλης, μάλλον σε ανάμνηση της παραμονής του στο Καρπενήσι η οποία ούτως ή άλλως ήταν γεγονός. Και γιατί όχι στη συνέχεια οι κάτοικοι να διέσωσαν εν γνώσει τους και το συγκεκριμένο ιστορικό πλάτανο παράλληλα με όσους απέμειναν από το παλιό πλατανόδασος του ρέματος που κόπηκε και ακολούθως η μελλοντική ανάπτυξη της πλατείας να εμπεριείχε ΚΑΙ το δέντρο για το οποίο μιλάμε. Άλλωστε τέτοιες ενέργειες έχουν καταγραφεί σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, γιατί όχι και εδώ ; Παρεμπιπτόντως είδα μία φωτογραφία εχτές στο http://prassia-eyrytanias.blogspot.com από την παλιά πλατεία. Δεν αναγράφει ημερομηνία αλλά από τις ενδείξεις διαφαίνεται ότι θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 6-7 δεκαετιών. Εκεί φαίνονται τα πλατάνια (που είναι ορατό ότι είναι ήδη πάρα πολλών ετών) που προφανώς έχουν διασωθεί, πετροχτιστεί ολόγυρα και ενταχθεί ως “οργανικό στοιχείο” της πλατείας. Φαντάζομαι ότι μπορεί να διαπιστωθεί και η ηλικία του εν λόγω πλατάνου και να προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα.
Όπως και να έχει πάντως, δίνεται το έναυσμα να ερευνηθεί καλύτερα η συγκεκριμένη ιστορία οπότε και να προκύψουν επιβεβαιώσεις ή και διαψεύσεις σε όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Με εκτίμηση
Όπως και να το δει κανείς ο πλάτανος έχει τη δική του ιστορία, και καλό θα είναι οι τοπικές αρχές να παραδειγματιστούν από το παρακάτω περιστατικό και να πράξουν ανάλογα, το εύχομαι ολόψυχα γιατί το Καρπενήσι είναι ένας από τους πολλούς επίγειους παράδεισους της πατρίδας μας.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Σύμφωνα με τους δασολόγους, ο πλάτανος Κρασίου, στη σημερινή του κατάσταση (μετά την επίχωση), έχει στηθιαία περιφέρεια 14,60 μέτρα και συγκαταλέγεται στα πέντε μεγαλύτερα δέντρα της Ευρώπης. Όπως αναφέρει ο Ολλανδός δασολόγος, Jeroen Pater, στην Ευρώπη υπάρχουν 200 δέντρα με στηθιαία μεγαλύτερη των 10 μέτρων.
Με ευθύνη του δήμου Μαλλίων, ο πλάτανος προστατεύεται και ραντίζεται τέσσερις φορές το χρόνο για την αποφυγή των ασθενειών, ενώ κλαδεύονται τα ξερά κλαδιά. Σε συνδυασμό με τις πετρόχτιστες βρύσες, που βρίσκονται απέναντι από την πλατεία, αποτελούν ένα αρμονικό σύνολο", προσθέτει ο κ. Λαγουδάκης.»
Πηγή: http://xenodoxia.blogspot.com/
Πρώτη δουλεια μου όταν ανεβαίνω Ευρυτανια, είναι να σταματησω στην πλατεία και να βαλω το κεφάλι μου κατω από την παγωμενη βρύση στον πλατανο.Νιωθω ότι μονομιάς πεταω από τη σκέψη έγνοιες και σκοτουρες.όσο και αν σας φανει παράξενο για μενα ειναι κατι σαν λύτρωση
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΟ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΒΕΛΟΥΧΙ ΠΟΥ ΔΕΣΠΟΖΕΙ ΑΠΟ ΨΗΛΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΑΙΩΝΟΒΙΟΣ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΒΡΥΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΘΩΣ ΜΠΑΙΝΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΦΑΙΡΕΙΣ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΕΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΑΝΕΣΑΙ ΤΟ ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ.
ΑπάντησηΔιαγραφήEΙναι σημα κατατεθεν της πολης μας αυτος ο πλατανος!Στην Ευρυτανια παντως υπαρχουν και πολλοι πλατανοι ανω των 500 ετών!
ΑπάντησηΔιαγραφήΥ.Γ. Πολύ ωραιο και χρησιμο το blog σας!
Φίλε Κλεάνθη Κουτσοκώστα,
ΑπάντησηΔιαγραφήπράγματι είναι όπως το είπες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο υπεραιωνόβιος πλάτανος της Βράχας ή και το θεόρατο κυπαρίσσι της Πρασιάς. Ετοιμάζουμε και σχετικά αφιερώματα γι' αυτά (και όχι μόνο).
Ευχαριστούμε για τον καλό λόγο.
Και η δική σου δουλειά στο http://allabouteurytania.blogspot.com είναι εξαιρετική και την επισκεπτόμαστε συχνά.
"Λευτερε" δεν εισαι ο μονος και δεν ακουγεται καθολου παραξενο. Καθαρση και λυτρωση ειναι η επαφη με τη φυση και το βουνο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπανέρχομαι στο θέμα με μεγάλη ευχαρίστηση, που τέτοιου είδους θέματα δημιουργούν αυτή την εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌπως αναφέρω στο προηγούμενο σχόλιό μου, δεν έχω άλλα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν την άποψη που ανέφερα. Απλώς δια της λογικής οδηγούμαι στο συμπέρασμα. Ούτε γνώση για το πως ήταν η διαμόρφωση της πλατείας την εποχή του Κολοκοτρώνη έχω. Άλλωστε σκίτσα ή πολύ περισσότερο φωτογραφίες της περιοχής την εποχή εκείνη δεν έχουν πέσει στην αντίληψή μου.
Προσπάθησα όμως αρκετά να βρω την φωτογραφία που αναφέρω, χωρίς αυτό να καταστεί δυνατόν.
Για το τέλος αφήνω τις ευχαριστίες μου για την πολύ κολακευτική αναφορά σου στα γεφύρια.
Φιλικά
Ν.Α.
Πέρα από το συγκεκριμένο ζήτημα όπου τέθηκαν οι απόψεις μας, μακάρι φίλε Νίκο να πέσουν στην αντίληψή μας τέτοιου είδους σημαντικά στοιχεία (σκίτσα ή οτιδήποτε άλλες απεικονίσεις) σχετικά με την όψη και τη "ρυμοτομία" της παλιάς πόλης του Καρπενησίου. Θα είναι χρησιμότατα όχι μόνο βέβαια για το εν λόγω θέμα αλλά συνολικότερα για την εξελικτική της πορεία. Επιπρόσθετα, νομίζω ότι υπάρχουν και κάποια γραπτά κείμενα παλιών περιηγητών (ακόμη και επί τουρκοκρατίας) από όπου μπορούμε να αντλήσουμε πληροφόρηση. Ψάχνω, ψάχνεις, ψάχνουμε και... ίδωμεν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα χαρώ πολύ να τα ξαναπούμε.