ΟΡΘΙΟΙ !!!

Βελούχι  (φωτο: "Ευρυτάνας ιχνηλάτης")

Ας μην αφήσουμε άλλη μια χρονιά να εγκλωβίσει τα Όνειρά μας…

Ας μην επιτρέψουμε τη διαιώνιση καμιάς Σκλαβιάς…

Οι Ορίζοντές μας δεν πρέπει και δεν αξίζει να φυλακίζονται…

Οι θαρραλέες Υπερβάσεις ήταν και θα είναι συνώνυμες της Ελευθερίας…

Δύναμη-Αλληλεγγύη-Μάχιμη Στάση σε ΟΛΑ!!!

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

«Καλές γιορτές» (…για όλους;)

Μια μάνα με το παιδάκι της υπό το φως του τζακιού και της λάμπας πετρελαίου. Κάτω φαίνεται λίγο θαμπά το γνωστό τραγίσιο στρωσίδι, το τραότσιωλο όπως το λέγαμε εμείς, που δεν ανάβει εύκολα.

Αρχικά σχεδιάζαμε μία άλλη ανάρτηση για τις εορταστικές ημέρες. Τελικά, καταλήξαμε σε αυτή τη φωτογραφία και σε αυτό τον τίτλο.

Με όλους τους συνειρμούς που προκύπτουν για το «τότε» και το «τώρα» και… ο νοών νοείτω! Οι καιροί είναι δίσεκτοι, άλλωστε…

Υ.Γ. Τη συγκεκριμένη φωτογραφία με τον υπότιτλο που τη συνοδεύει, μας έστειλε μέσω mail ο συμπατριώτης Ευρυτάνας κ. Μάκης Φλώρος ο οποίος, όπως μας διευκρίνισε, την είχε και αυτός φωτογραφίσει πριν πολλά χρόνια από ένα παλιό κάδρο που υπήρχε στο σπίτι του αείμνηστου αγωνιστή της αντίστασης και φυσιολάτρη φωτογράφου Βαγγέλη Τσάκου που ζούσε στην Ελευσίνα. Τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα. 

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Νεραϊδότοποι...

Με το φακό του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"

Ο φραπές και τα σαρακατσανόπουλα

Πριν από αρκετά χρόνια, τρία παιδιά σαρακατσανόπουλα κατεβήκανε από το ξακουστό και χιλιοτραγουδισμένο Βελούχι στην πόλη, το Καρπενήσι. Αφού περπατήσανε με το πάσο τους όλα τα σοκάκια, στη συνέχεια επισκέφτηκαν τα μαγαζιά απ' όπου αγοράσανε κουδούνια για τα πρόβατά τους, κύπρους για τα άλογά τους και άλλα απαραίτητα.

Στο τέλος καταλήξανε στην κεντρική πλατεία του Μάρκου Μπότσαρη με τα πανύψηλα βαθύσκιωτα πλατάνια που χρονολογούνται εκατοντάδες χρόνια και τις πέτρινες βρύσες με τα παγωμένα νερά. Πιάσανε τραπεζάκι και καρέκλες και αρχίσανε τ’ αστεία και τα γέλια. Ακριβώς δίπλα τους καθότανε μια παρέα και πίνανε ΦΡΑΠΕ! Τα παιδιά στύλωσαν παραξενεμένα τα μάτια τους στα ποτήρια με το μαύρο υγρό και τα καλαμάκια!

-«Τι ‘να ναι αυτούνου ορέ Μήτρου;» ρωτάει το ένα σαρακατσανόπουλο το φίλο του.

-«Ξέρω ‘γω μωρέ Χαράλαμπε; Μαυροζούμ’ δεν γλέπ’ς;»

-«Ξέρ’ς εσύ Γληγόρ’;» επιμένει το παιδί ρωτώντας και τον τρίτο της παρέας.

-«Που να ξέρου, δεν ματάειδα» απαντάει κι ο Γρηγόρης.

Εκείνη την ώρα εμφανίζεται και το γκαρσόν για την παραγγελία.

-«Τι θα πάρετε παρακαλώ;»

-«Τι παρακαλάς ορέ! Τσάκο τρία απ’ αυτούνα π’ πίνε κι’ οι άλλοι παραδίπλα» λέει πρώτος ο Μήτρος. «Κι περιποιημένα, μη τα τσγκουνευτείς»!

Σε λίγο έρχεται ο σερβιτόρος με τους τρεις φραπέδες, φουλ περιποιημένους και με τα καλαμάκια τους βεβαίως-βεβαίως.

Κοιτάνε καλά-καλά τα σαρακατσανόπουλα με περιέργεια τα ποτήρια και πρώτος ο Χαράλαμπος  λέει:

-«Αϊ ορέ, τι τ’ θέλουμι τ’ φλογέρα πάν’ στου πουτήρ’! Δεν έμαθα ιγώ έτσ’ να πίνου» και πετάει πέρα το καλαμάκι! «Άϊντε εβίβα»!!!

-«Άσπρο πάτο» λένε μ’ ένα στόμα και τ’ άλλα δυο σαρακατσανόπουλα και με μια κίνηση αδειάζουν τα ποτήρια!

-«Ορέ είν’ καλό! Παιδί, πιάσε άλλα τρία απ’ τα ίδια!», φωνάζει ο Μήτρος.

Ξαναπαραγγέλνουν λοιπόν και επόμενη… παρτίδα! Τσουγκρίζουν με κέφι τα ποτήρια τους:

-«Αϊ στη υγειά μας παλικάρια» και… δώστου άσπρο πάτο!

«Η σειρά μ’ είν’ τώρα» προλαβαίνει ο Γληγόρης, «κερασμένα τούτα από μένα» και.... άϊντα και τρίτη παραγγελία! 

-«Ορέ ευφράνθκε η καρδιά μας!» λένε και ετοιμάζονται και για… νέο γύρο!

Τότε τους πλησιάζει ο σερβιτόρος και τους λέει γελώντας:

-«Παιδιά δεν είναι πιοτό. Εγώ να πουλήσω θέλω αλλά δεν κάνει έτσι, δεν είναι… ξυνόγαλο τούτο. Με το ρέγουλο γιατί θα σας πειράξει»!

-Κι αν δεν είν’ πιουτό, τότες τι είναι;» ρωτάνε με απορία τα σαρακατσανόπουλα.

-‘Ενας καινούργιος καφές. ΦΡΑΠΕ τον λένε!» τους απαντά το γκαρσόν.

Τέζα και οι διπλανοί απ΄ τα γέλια!

Ε, για πότε ανεβήκανε τροχάδην τα σαρακατσανόπουλα στο Βελούχι δε λέγεται! 

Ούτε… τελεφερίκ να ήτανε!

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Νάμα

«Θέλω ἡ βρυσούλα, ἡ ρεματιά, παλιὲς γλυκές μου ἀγάπες

νὰ μοῦ προσφέρνουν γιατρικὸ τ᾿ ἀθάνατα νερά τους.

Θέλω τοῦ λόγγου τὰ πουλιὰ μὲ τὸν κελαϊδισμό τους

νὰ μὲ κοιμίζουν τὸ βραδύ, νὰ μὲ ξυπνοῦν τὸ τάχυ.

Καὶ θέλω νἄχω στρῶμα μου, νἄχω καὶ σκέπασμά μου

τὸ καλοκαίρι τὰ κλαδιὰ καὶ τὸν χειμώ᾿ τὰ χιόνια.

Κλωνάρια ἀπ᾿ ἀγριοπρίναρα, φουρκάλες ἀπὸ ἐλάτια

θέλω νὰ στρώνω στοιβανιὲς κι ἀπάνου νὰ πλαγιάζω,

ν᾿ ἀκούω τὸν ἦχο τῆς βροχῆς καὶ νὰ γλυκοκοιμιέμαι».

(στίχοι: Κώστας Κρυστάλλης)

ΥΓ. Η φωτογραφία είναι του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"

«Κώδικας Ποσειδών»

Mία ιστορική έρευνα για τα πρωτοποριακά… ευρυτανικά σοβιέτ!!!

                                                  Σε τούτη την αητόραχη!

«-Τρέξε κλείσε γλήγορα το Βελούχι! –φώναζε η μάνα μας. Όταν άνοιγε με πάταγο καμιάν απ’ τις μπαλκονόθυρες ο βελουχίσιος.

-Δε βρήκες  χ’στιανέ μ’ αλλού τόπο να χτίσεις; Τι ζήλεψες απ’ την αητόραχη; γκρίνιαζε στα γεμάτα το γέρο μας η γριά μας, σαν την πιάνανε τα διαόλια της απ’ το ξεπάγιασμα και τ’ ανεμοστράβωμα στην αυλή μας, όσου να φέρει νερό απ’ τη βρύση ή ξύλ’ απ΄το κατώγι.

Οι βοριάδες, ιδιαίτερα, σουρίζανε σα γαυριασμένα φίδια ακόμα και στην παραμικρή χαραμάδα στα πορτοπαράθυρα, στις κλειδαρότρυπες και στ’ ανοίγματα των μπουχαρήδων στη σκεπή.  Ε, τότε δεν ήτανε ν’ ανοίξεις πόρτα! Σε μπούκωνε, σε στράβωνε μονομιάς το χιονόμπασμα, που χυμούσε στο διάδρομο. Ε, και τότε απογινότανε η μάνα μας μπαρούτι με την “αητόραχη”. 

 

Κι ο πατέρας, κρυφογελώντας μέσα απ’ τα παχιά μουστάκια του και με την ικανοποίηση του ανθρώπου που τα βάζει και με τα στοιχειά απaντούσε περιπαιχτικά:

-Για να διαλέω τους αέρηδες! Ποιος μου κάνει να τ’ ανοίγω, ποιος δε μ’ αρέσει να του κλείνω την πόρτα.

Αλλά τα καλοκαίρια; Μην κάνεις κουβέντα! Όμορφα που ήτανε να κάθεσαι σε τούτα τα μπαλκόνια, ν’ ανασαίνεις τη δροσιά και τη φρεσκάδ’ απ΄ τα Βελούχια  και ν’ αργοπλέκεις, με ραχάτι και φαντασία, όνειρα… Και κόσμους!

Σε τούτη, λοιπόν, την αητόραχη και στον οντά του Μπεϊκαίικου γεννηθήκανε αι ΕΝΤΟΛΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΛΑΙΚΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΑΙΚΗΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΝ». 

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Γεωργούλα Μπέικου: “Η λαϊκή εξουσία στην Ελεύθερη Ελλάδα”, εκδ. Θεμέλιο, 1979)

Ο Κλειτσός Ευρυτανίας 

Σε μία από τις αναρίθμητες πτυχώσεις των Ευρυτανικών Αγράφων φωλιάζει το αιωνόβιο χωριό Κλειτσός ή Kelcu όπως αναγραφόταν στα παλιά τούρκικα κιτάπια ή και Κλειστός καθώς κλείνεται γύρω-γύρω από βουνά! Κάποτε ανήκε στον τέως δήμο Κτημενίων με πρωτεύουσα τη Φουρνά. Η απόστασή του από το Καρπενήσι είναι 48 χλμ.

Έξι συνοικισμοί συγκροτούν τον Κλειτσό: Η περίφημη Κορίτσα που βρίσκεται χτισμένη σε υψόμετρο 930 μ. έχει τον περισσότερο πληθυσμό και παλιότερα κρατούσε τα σκήπτρα του χωριού, το Μεσοχώρι στα 700 μ. με τη μεγάλη πλατεία που σήμερα αποτελεί την “επίσημη” έδρα, ο Πλάτανος με τα πολλά πλατάνια του στα 720 μ., οι πανέμορφες Μουσχιάδες στα 680 μ., ο ξεχασμένος Κάλανος και τέλος ο απόμακρος καταπράσινος Μαυρόλογγος. Πολύ παλιά υπήρχε και η Γόλια που καταστράφηκε από κατολίσθηση πριν από δύο αιώνες με αποτέλεσμα όλοι οι κάτοικοί της να μεταναστεύσουν στη… Ρουμανία όπου από εκεί διατηρούσαν επαφές με τον Κλειτσό!!!

Μια άποψη του Κλειτσού σήμερα

Στα αξιοθέατα: Εντυπωσιακής ομορφιάς είναι το εκπάγλου κάλλους Φαράγγι της Τσούκας με το παλιό πετρογέφυρο που συνέδεε τον Κλειτσό με τη Βράχα. 

Συγκινεί και το μοναχικό «Σπίτι του Διαβάτη» σε μια πλαγιά της Τριφύλλας εκεί που ο καταδιωγμένος Καραϊσκάκης στις 14 Μάη 1824, παραμονές της μάχης της Βράχας (βλ.εδώ), συγκρούστηκε με τις συνασπισμένες δυνάμεις των Τούρκων και του Ράγκου. Στην Τριφύλλα  είχε δώσει το 1805 μία σπουδαία μάχη και ο ασυμβίβαστος αγραφιώτης επαναστάτης Κατσαντώνης όταν με 80 συντρόφους του πολέμησε εναντίον 300 αρβανιτών μισθοφόρων του Ιλιάσμπεη. Οι Κατσαντωναίοι αναδείχτηκαν νικητές ενώ ο ίδιος ο Ιλιάσμπεης σκοτώθηκε και θάφτηκε εκεί, στην περιοχή «μνήμα του Λιάσμπεγα». Στη Βουλγάρα και σε υψόμετρο 1585 μ. υπάρχει η τοποθεσία «Βουλγαρομνήματα», όπου το 996 μ.Χ. οι Ευρυτάνες μαχητές συνέτριψαν τους υποχωρούντες από το Σπερχειό Βούλγαρους επιδρομείς του Σαμουήλ. Στις απαρχές των εμφύλιων συγκρούσεων, το καλοκαίρι του 1946, στην κορυφογραμμή Μάρτσα-Τριφύλλα-Βουλγάρα αντήχησαν οι πρώτες τουφεκιές μεταξύ καταδιωκόμενων δημοκρατικών πολιτών και φασιστικών συμμοριών, ενώ στις 18 Σεπτέμβρη ο θρυλικός Νάκος Μπελής εξουδετέρωσε ένα κοινό απόσπασμα χωροφυλάκων και παρακρατικών. Παρεμπιπτόντως, ο Κλειτσός ήταν και το χωριό καταγωγής του Χαρίλαου Φλωράκη, για την ακρίβεια εκεί είχε γεννηθεί και έζησε ο πατέρας του Γιάννης Φλωράκης μέχρι που παντρεύτηκε.

  

Σε μια μαγευτική πλαγιά του βουνού Μάρτσα είναι σκαρφαλωμένη και η Κορίτσα. Λέγεται ότι μέχρι το 1650 υπήρχε εκεί ένα γυναικείο μοναστήρι όπου «μόναζαν κόραι» και έτσι κατά μία εκδοχή πήρε και το σχετικό όνομα Κορίτσα! Σύμφωνα με μια άλλη εικασία η προέλευση του ονόματος προέρχεται από τη σλάβικη λέξη Γκουρίτσα που σημαίνει μικρή πηγή! Είναι η πατρίδα του νεομάρτυρα Κυπριανού που αποκεφαλίστηκε στην Πόλη το 1679, ενώ στο ναό του Αγίου Νικολάου λέγεται ότι φυλάσσεται σε μια λειψανοθήκη του 14ου αιώνα… το χέρι του Ευαγγελιστή Λουκά!!! Ξακουστή ήτανε η Κορίτσα για τα λιθόχτιστα δίπατα σπίτια της, τα εξαίσια κρύα νερά, τα πλούσια καρποφόρα δέντρα της, τις καρυδιές, τις κερασιές, τις βυσσινιές, τις δαμασκηνιές αλλά και τους πολλούς αμπελώνες με τα διαλεχτά κρασιά!

Η παλιά Κορίτσα - Στην κορυφή το ιστορικό σπίτι του Μπέικου

Ας αφήσουμε όμως τον ίδιο τον Ευρυτάνα Γ. Μπέικο να μας ταξιδέψει με το δικό του γλαφυρό λόγο στις ομορφιές του χωριού του:

«…σιγανορουφώντας εδώ το καφεδάκι σου, μπορείς να ξαγναντεύεις και να απολαβαίνεις τ’ αχνοδαντελωτό γύρω στεφάνι των βουνών. Απ’ τα βορειοανατολικά η Βουλγάρα, στ’ ανατολικά το Σφεντάμι και του Ζαχαράκη και το Σερμιτζέλι, στα νοτιοανατολικά ο Σιμαλός κι η Γερακοφωλιά, στα νότια ο Κόμπελος της Βράχας, που άμα πιάσει σκούφια του στην κορφή την ανταρούλα, καρτέρα την την βροχή.  Βουνά και κοντόβουνα, ράχες και κοντοραχούλες, κορφές και κορφούλες, όλα το ένα πίσω απ’ τ’ άλλο πάνε κοπαδιαστά και κρατάνε και κρατιένται. Και σ’ ένα ξάγναντό τους, σε καραούλι, στην πιο ψηλή βίγλα, να τα βλέπει όλα κι απ’ όλα πιασμένο, πατέρας και παπούς και προσπαπούλης σε παιδιά κι εγγόνια και δισέγγον’ ανάμεσα, κάθεται ολοκέφαλο-δικέφαλο το περήφανο και περίμορφο Βελούχι…»

«…Εδώ μεθάς και χάνεσαι. Μαγεύεσαι, ξεχνάς τ’ είσαι και που πας, κολλάς στην πέτρα κι αλλοπαίρνεσαι, βάσανα κι έγνοιες σου πετάξανε μεμιάς και γίνεσαι ένα μ’ ό,τι ακούς, μεθύσι με το μεθυσμένο τραγούδι των αηδονιών (…) Και πόσες φορές δεν έμεινα εκεί στο “πετρωτό” και πόσες δεν εξημερώθηκα σε μια πέτρα ακουμπιστός ν’ ακούω τ’ ασύγκριτο αηδονοτραγούδισμα. Ώρες, ολονυχτίς, να πολεμάει, να μάχεται, να κονταροχτυπιέται, να σκίζει και να σκίζεται μέσα στην πυκνόδεντρη ρεματιά και τα φυλλώματα κι απ’ άκρη σ’ άκρη της “Ξαμπελιάς” και σ’  όλη την κλίμακα και μ’ όλο το πάθος του το τραγούδι της Αγάπης(….) Ας ήτανε να τ’ άκουγα μονάχα μια φορά ακόμα προτού πεθάνω.»

Δεκέμβριος 1942... 

Είναι καταχείμωνο, 4 Δεκέμβρη 1942. Στο σπίτι του μπάρμπα Δημήτρη Μπέικου στο συνοικισμό Κορίτσα του χωριού Κλειτσός Ευρυτανίας, συναντώνται 5 νέοι αντιστασιακοί αγωνιστές -οι οποίοι συναποτελούν μια τοπική κομμουνιστική επιτροπή- και συζητούν διεξοδικά γύρω από ένα αναμμένο τζάκι που τροφοδοτεί συνεχώς με ξύλα η κυρά του σπιτιού η αξέχαστη λεβεντόγρια Δημήτραινα! Οι παριστάμενοι είναι: ο γραμματέας και δικηγόρος Γεωργούλας Μπέικος από τον Κλειτσό, ο τελειόφοιτος της Νομικής Δημήτρης Τραχανής από τη Φουρνά, ο φιλόλογος Κώστας Ράγκος από τη Βράχα, ο δάσκαλος Στέφανος Θάνος από το Σαραντάπορο και ο καταρτισμένος αγρότης Βασίλης Μαλούκας από τη Μολόχα. Αντικείμενο της συζήτησης των πέντε συντρόφων είναι το πώς και με ποια συγκεκριμένη μορφή κοινωνικής οργάνωσης θα μπορούσαν να αυτοδιοικηθούν οι πρώτες, απελευθερωμένες από το αντάρτικο, περιοχές και οι αυτόνομες από το κατοχικό κράτος ευρυτανικές αγροτικές κοινότητες.

Δ. Μεγαλίδης - από το Λεύκωμα του Αγώνα

Είναι η εποχή που τα ορεινά ευρυτανικά χωριά πάλλονται στους ρυθμούς του θρυλικού ΕΛΑΣ που ανδρώνεται μέρα με τη μέρα στα περήφανα βουνά μας στέλνοντας από τη μια το λυτρωτικό μήνυμα της λευτεριάς από το φασίστα καταχτητή και τους δωσίλογους συνεργάτες του και από την άλλη την ελπίδα και το όραμα της οικοδόμησης μιας νέας δίκαιης κοινωνίας με ισότητα και προκοπή! Μέσω της επαναστατικής δράσης του ΕΛΑΣ (βλ. 1, 2, 3,  4 ) δημιουργούνται μέρα με τη μέρα εκτενείς απελευθερωμένες ζώνες! Στις 11 του Οχτώβρη 1942 στο κεφαλοχώρι Φουρνά Ευρυτανίας μπαίνει ένας αντάρτικος σχηματισμός 32 ΕΛΑΣιτών κρατώντας μια σημαία δεμένη σε ένα πλατανόξυλο! Επικεφαλής είναι ο Άρης Βελουχιώτης! Οι ένοπλοι μαχητές κατάργησαν αμέσως τις κακόφημες διορισμένες κατοχικές αρχές (σ.σ. έκαψαν τα αρχεία του σταθμού χωροφυλακής, έπαυσαν το αγρονομείο και την κρατική δικαστική έδρα - εκτός του δασαρχείου). Στις 14/10 στη διπλανή Βράχα εκλέγεται νέο κοινοτικό απελευθερωτικό συμβούλιο! Στη συνέχεια οι αντάρτες επιστρέφουν στον Κλειτσό όπου στις πλατιές συσκέψεις που ακολουθούν συζητούν μαζί με τους λαϊκούς αγωνιστές τη συνολικότερη αναγκαιότητα της αυτοδιοίκησης μετά το κενό εξουσίας που προέκυψε με την κατάλυση των παλιών αρχών. Το σημαντικό αυτό έργο θα έπρεπε να το επωμισθούν οι ίδιοι οι ντόπιοι καθώς δεν ήταν εφικτό να το αναλάβουν οι συνεχώς μετακινούμενες αντάρτικες ομάδες οι οποίες αφενός είχαν το πρώτιστο καθήκον του λαϊκού απελευθερωτικού πολέμου και αφετέρου δεν μπορούσαν να γνωρίζουν τα ιδιαίτερα προβλήματα κάθε περιοχής. Οι συνθήκες είναι ώριμες για το «μεγάλο άλμα προς τα εμπρός»!   

Βάλιας Σεμερτζίδης -Λαϊκή Συνέλευση του ΕΑΜ

Ένας θαλασσινός κώδικας στα βουνά!

Άμεσος στόχος των πρωτοπόρων αντιστασιακών αγωνιστών ήταν να δημιουργηθεί ένας νέο θεσμικό πλαίσιο Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης που ασφαλώς δεν θα είχε καμία σχέση ούτε με την προπολεμική μεταξική καταπιεστική κρατική δομή αλλά ούτε βέβαια με την κατοχική ναζιστική πραγματικότητα του σαπισμένου δωσίλογου κράτους, αλλά αντίθετα θα έθετε σε κίνηση την αυτενέργεια των αγροτικών πληθυσμών πάνω σε μία αμεσοδημοκρατική βάση ώστε οι ίδιοι οι κάτοικοι να ρυθμίζουν συλλογικά τη ζωή και τις ανάγκες τους.  

Στέφανος Θάνος

Προϋπήρχε και κάποια σχετική εμπειρία: Προπολεμικά (1934-1937) λειτούργησε η «Συμβιβαστική Επιτροπή» στο χωριό Καροπλέσι αλλά και στη Μαυρομάτα (1935), όπου οι κάτοικοι διευθετούσαν τις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις δίχως προσφυγές στα κρατικά αστικά δικαστήρια. Επίσης υπήρξε και μία ανάλογη απόπειρα του ίδιου του Μπέικου τον Αύγουστο του 1941 με την 7μελή «Επιτροπή Επίλυσης Διαφορών» του Κλειτσού.  

Τελικά το βράδυ της 4ης Δεκεμβρίου 1942 ο Γεωργούλας Μπέικος με τους προαναφερθέντες συντρόφους του ολοκληρώνουν τη σύνταξη του κειμένου. Οι «Εντολαί δια την Λαϊκήν Αυτοδιοίκησιν και την Λαϊκήν Δικαιοσύνην» και η συνακόλουθη ερμηνευτική «Εγκύκλιος» είναι έτοιμες! Πρόκειται για το πρώτο νομοθέτημα της ΕΑΜικής περιόδου που επί της ουσίας θα αποτελέσει το προοίμιο του μεγάλου οράματος της Λαοκρατικής Ελλάδας! Γνωστό και ως «Κώδικας Ποσειδών» θεσμοθέτησε το νέο δίκαιο λαϊκό νόμο! Με… θαλασσινό κωδικό αν και φτιάχτηκε στα βουνά της Ευρυτανίας!!!

«Σύντροφοι! Αυτός ο Νόμος μας είναι η Τρίαινα του Ποσειδώνα. Αναποδογυρίζει τα βαλτόνερα της Αντίδρασης. Τούτος ο Νόμος είναι ο Ποσειδώνας! Χτυπάει, στο βυθό η σαπίλα! Και τα κάτου, τα κρυμμένα καθάρια νερά, στην επιφάνεια και στον Ήλιο! Στο φως το Κύμα. Φως η Λευτεριά, ο Λαός το κύμα»!!!

Με αυτή την… ποιητική εισήγηση του Γ. Μπέικου έγινε ομόφωνα αποδεκτή η συγκεκριμένη ονομασία.

Η χάρτα της Λαοκρατίας!

«Λευτεριά δίχως την εξουσία των απελευτερωμένων είναι κούφια λέξη, δεν γίνεται δεν υπάρχει τέτοια λευτεριά. Παλλαϊκός ο αγώνας; Παλλαϊκή η λευτεριά. Παλλαϊκή η λευτεριά;  - παλλαϊκή χρωστάει να είναι και η Εξουσία που θα την κατοχυρώνει και θα την αναπτύχνει» (Γ. Μπέικος)

Γεωργούλας Μπέικος

Η επιδίωξη του Γεωργούλα Μπέικου και των συναγωνιστών του ήταν ο λαοκρατικός κώδικας να είναι καταρχάς λειτουργικός δηλ. λιτός, απλός και κατανοητός στους ορεσίβιους πληθυσμούς, αλλά το κυριότερο να ωθεί όλο τον κόσμο στη συμμετοχή και στις αποφάσεις στα κοινά! 

Βάλιας Σεμερτζ'ιδης- Συνεδρίαση Αυτοδιοίκησης στα Άγραφα

8 άρθρα αποτελούσαν τον ιστορικό «κώδικα Ποσειδώνα». Περιεκτικά θα αναφερθούμε στα κομβικά σημεία του. Καταρχάς, όσον αφορά τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση: Ανώτατο και αδιαμφισβήτητο Αποφασιστικό Όργανο είναι η Γενική Συνέλευση των κατοίκων η οποία συγκαλείται μια φορά το μήνα και ενδιάμεσα εκτάκτως αν κριθεί απαραίτητο! Η Γενική Συνέλευση κάθε κοινότητας αποτελείται από όλους τους ενήλικες άνω των 18 ετών και εκλέγει με ψηφοφορία την πενταμελή ΕΛΑ ( Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης). Η θέση στην ΕΛΑ είναι άμισθη και τιμητική, τα δε μέλη της υπόκεινται πλήρως στη λαϊκή θέληση. Η Γενική Συνέλευση των κατοίκων έχει πάντα τον πρώτο λόγο: σε αυτή απολογείται δημόσια η Επιτροπή και είναι η Συνέλευση αυτή που εγκρίνει ή ακυρώνει τις αποφάσεις της. Επίσης η Συνέλευση έχει τη δικαιοδοσία να καθαιρεί μέλη ή και ολόκληρη την Επιτροπή και εν συνεχεία να εκλέγει άλλη. Επιπλέον θεσπίζονται τριμελείς εξειδικευμένες λαϊκές υποεπιτροπές (σχολική, επισιτιστική, λαϊκής ασφάλειας, εκκλησιαστική) οι οποίες και αυτές λογοδοτούν άμεσα στη Συνέλευση. 

Βάλιας Σεμερτζίδης- Λαϊκό Δικαστήριο στα Άγραφα

Αναφορικά με τη Δικαστική εξουσία: αυτή ασκείται από το εκλεγμένο Λαϊκό Δικαστήριο το οποίο αποτελούν τα προαναφερθέντα αιρετά μέλη της Επιτροπής Λαϊκής Αυτοδιοίκησης ή ο πρόεδρος αυτής με 4 λαϊκούς δικαστές εκλεγμένους από τη Συνέλευση των κατοίκων. Κατοχυρώνεται και o θεσμός του “λαϊκού επιτρόπου” o οποίος είναι ο υπεύθυνος του ΕΑΜ (με γνωμοδοτική μόνο αρμοδιότητα, άνευ ψήφου). Το Λαϊκό Δικαστήριο συνεδριάζει δωρεάν και δημόσια με πρώτο πάντοτε μέλημά του την επίτευξη συμβιβαστικής λύσης μεταξύ των αντίδικων (“να δώσουν τα χέρια”) ώστε κατ’ αυτό τον τρόπο να εκλείψουν εν καιρώ οι αντιπαραθέσεις, να επουλωθούν τα χρόνια μίση στα χωριά και να σφυρηλατηθεί μια νέα λαϊκή ενότητα. Δεν υφίστανται δικηγόροι ούτε δικαστικά έξοδα ακόμη και για τον καταδικασθέντα! Αν παρά τις προσπάθειες ο συμβιβασμός δεν επιτυγχάνονταν τότε προχωρούσε η δικάσιμος και αν κάποιος κρίνονταν ένοχος τότε επιβάλλονταν ποινές συνετισμού οι οποίες δεν ήταν σε άχρηστα κατοχικά χρήματα αλλά σε είδος (π.χ. καλαμπόκι, σιτηρά κλπ). Δεν προβλέπονταν προσωποκράτηση! Το Λαϊκό Δικαστήριο εκδίκαζε σχεδόν όλες τις υποθέσεις του χωριού εξαιρουμένων αυτών της προδοσίας, της κατασκοπείας και της ληστείας που φυσικά μέσα στις δεδομένες πολεμικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε, αποτελούσαν δικαιοδοσία των Ανταρτοδικείων. Για την ιστορία πρώτος πρόεδρος του Λαϊκού Δικαστηρίου ήταν ο Φώτης Δημητρακάκης, ένας αξιόλογος σεβαστός γέροντας με ευθυκρισία και σοφία.   

Οι πρόεδροι των ΕΛΑ ενός δήμου ή γεωγραφικού διαμερίσματος συγκροτούν την Τομεακή Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοικήσεως η οποία εκλέγει τον επικεφαλής εκ των μελών της και η οποία, σημειωτέον, δεν έχει δικαίωμα επέμβασης στις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων των χωριών. Αντίστοιχα οι πρόεδροι των Λαϊκών Δικαστηρίων συγκροτούν το Τομεακό Λαϊκό Δικαστήριο. Προβλέπεται και η Ένωση Κοινοτήτων του νομού.

Σύμφωνα με τον ίδιο το Γ. Μπέικο, ταυτόχρονα με τον απελευθερωτικό αγώνα από το φασιστικό ζυγό πραγματώνονταν και η κοινωνική επανάσταση. Μάλιστα στο προαναφερθέν δίτομο έργο του (απ' όπου και οι ιστορικές φωτο 7,8,9,14,18) ο Γ. Μπέικος τονίζει: «Οι Επιτροπές Λαϊκής Αυτοδιοίκησης (Σοβιέτ) αποτελούν στο χωριό το όργανο της λαϊκής Εξουσίας. Την αρχή της κυβέρνησης του χωριού. Ο λαός όλου του χωριού συναγμένος σε Γενική Συνέλευση συνιστά το μοναδικό και αναντικατάστατο φορέα και εκφραστή της Εξουσίας του»!

Και συνεχίζει σε άλλο σημείο: «Σαν χωριό, πάρ’ τα όλα! Είσαι η Λαϊκή Εξουσία!-δηλαδή η Λευτεριά σου  α κ έ ρ ι α  κι η παλλαϊκή σου Δημοκρατία. Τράβα μπρος!»

Βάλιας Σεμερτζίδης-Διαδήλωση

Αυτός ο εμπνευσμένος αγωνιστής, ο πανέξυπνος μορφωμένος άνθρωπος («ξουράφι Καρπενησιώτικο» τον είχε χαρακτηρίσει ο Χ. Φλωράκης) που διετέλεσε και γραμματέας διαφώτισης της ΧΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, θα πληρώσει τη συμβολή του στη λαϊκή υπόθεση με βασανιστήρια και βαριές πολύχρονες φυλακίσεις κι εξορίες από το εκδικητικό μεταπολεμικό κράτος (1946-1959).

Γ. Μπέικος

Λίγο μετά την αποφυλάκισή του θα βρεθεί στη Σοβιετική Ένωση (1961) όπου θα συναντήσει μετά από 16 ολόκληρα χρόνια τη λατρεμένη του γυναίκα, την ανταρτοπούλα του ΔΣΕ Μαρία Μπέικου και περίφημη εκφωνήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού της Μόσχας. Ο Γεωργούλας θα εργαστεί στη ΣΕ ως ξένος ανταποκριτής της εφημερίδας “Αυγή” μέχρι το θάνατό του το 1975. Η Μαρία θα επιστρέψει αργότερα στην Ελλάδα ως σύγχρονη Ηλέκτρα αγκαλιά με τη στάχτη του πολυαγαπημένου της Γ. Μπέικου.

Μαρία Μπέικου

Ο πρωτοποριακός «κώδικας Ποσειδώνας» θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα στηριχτεί αργότερα (Απρίλης 1943) η περίφημη «Εγκύκλιος 4» της  Περιφερειακής Επιτροπής Φθιώτιδας/Φωκίδας/Ευρυτανίας του ΕΑΜ, αλλά και του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, της Κυβέρνησης του Βουνού και των Κορυσχάδων (βλ. 4, 5)που με τη σειρά τους θα καθιερώσουν και θα επεκτείνουν τους θεσμούς Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης στις απελευθερωμένες περιοχές, αν και ο Γεωργούλας Μπέικος στην κριτική του θέτει το ζήτημα ότι υπήρξε μια μερική υποβάθμιση κάποιων σημείων του αρχικού κώδικα στις μετέπειτα θεσμοθετήσεις. 

Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι οι εξεγερμένοι αγροτικοί ευρυτανικοί πληθυσμοί θα πλαισιώσουν με μαζικότητα και πρωτοφανή ενθουσιασμό τη νέα ριζοσπαστική πραγματικότητα του «Κώδικα Ποσειδώνα». Ο κόσμος νιώθει ότι ασκεί πλέον τη δική του εξουσία, ότι είναι ο ίδιος αφέντης στον τόπο του και κυρίαρχος στη ζωή του που μέχρι πρότινος ήταν έρμαιο στα χέρια του εκμεταλλευτικού συστήματος και των παραδοσιακών φορέων του. Η νέα επαναστατική αμεσοδημοκρατική διαδικασία -που συνίσταται στο συλλογικό αποφασιστικό ρόλο των ανοιχτών γενικών συνελεύσεων και ειδικά στη δυνατότητα να ανακαλούνται άμεσα και οποτεδήποτε οι άμισθοι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από τους ίδιους τους ψηφοφόρους τους- συσπειρώνει, εμπνέει, ξεσηκώνει το λαό και δείχνει το φωτεινό δρόμο για την αυθεντική Λαϊκή Εξουσία!

«Με όραμα κι αποκοτιά…»!

Ο Μήτσος Τραχανής, εκ των συντελεστών του «Κώδικα Ποσειδώνα», θα δηλώσει πολλά χρόνια αργότερα: «Μαζί με την ανάταση που έφερε στο λαό, το ΕΑΜικό κίνημα ανέδειξε και τις καλύτερες αρετές του λαού μας, αφού δημιούργησε ένα καινούργιο τύπο συνειδητού πολίτη. Ένα νέο κοινωνικό άνθρωπο που ενδιαφέρονταν πλέον για το κοινό καλό τοποθετώντας το ατομικό του συμφέρον μέσα στο συλλογικό»!

Και ο Γεωργούλας Μπέικος με τον ποιητικό λόγο του: «Και μα την αλήθεια, τι οραματισμοί ήσανε κι εκείνοι και ποιος αγωνιστικός ρομαντισμός! Ποια όνειρα και τι ελπίδες και ποια φτερανοίγματα αετίσια… Κι αν δεν ευτυχήσανε να μετουσιωθούνε σε πραγματικότητα, όμως πόσο ψυχορμητική δύναμη δε σταθήκανε! Ε, χωρίς όνειρο και όραμα, δίχως φαντασία κι αποκοτιά, αν με το νου και την καρδιά ανεμόσκαλες δε στήνεις ποτέ γραφτό δε σου είναι να πατήσεις τον Ήλιο…»

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Αγέρωχα γηρατειά!

Βλέμμα περήφανο, κορμί ανθεκτικό, βίος δοκιμασμένος στα δύσκολα. Οι Ευρυτάνισσες γερόντισσες ξέρουν να «πολεμάνε» με το δικό τους παλικαρίσιο τρόπο! Με αξιοθαύμαστες αντοχές, εξακολουθούν μέχρι και τα βαθιά γεράματα να μοχθούν, να αγωνίζονται και να προσφέρουν στο σπιτικό και τη φαμελιά, χωρίς ποτέ να καταδέχονται να διαμαρτυρηθούν «έτσι μπροστά στον κόσμο!» για… της μοίρας τις βουλές. Η ζωή τους είναι μια διαρκής πάλη με τη φύση, το βουνό και τις απαιτήσεις της τραχιάς καθημερινότητας των ορεινών οικισμών. Αυτάρκεις μέσα στη λιτότητά τους αλλά και βαθιά συνειδητοποιημένες για τη σκληρή προσωπική τους πορεία, κάνουν ακόμη και κείνον τον κρυφό κι αναπόφευκτο ανθρώπινο αναστεναγμό, χάντρα καρτερικότητας στο κομποσκοίνι της υπομονής…  

ΥΓ. Τούτη η φωτογραφία προέρχεται από ένα παλιό φιλμ του αρχείου μας και είχε τραβηχτεί πριν από αρκετά χρόνια σε μία από τις διαδρομές μας στα ξεχασμένα ευρυτανικά χωριά.

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης" 

Βροχαλίδα

Περπατώντας λίγο μετά τη βροχή στα έρημα λιθόστρωτα σοκάκια των Σελλών Ευρυτανίας είδαμε και φωτογραφίσαμε αυτό το παράξενο πλάσμα. Μας έκανε εντύπωση πως δεν… ανησύχησε και ιδιαίτερα με την παρουσία μας, ίσα-ίσα που μας… «πόζαρε» κιόλας ώστε να το αποθανατίσουμε με την ησυχία μας! Εκ των υστέρων πληροφορηθήκαμε πως πρόκειται για την πολύ σπάνια «βροχαλίδα» ή και «βρονταλίδα» που η παρουσία της παρατηρείται σχεδόν πάντα μετά τη βροχή. Η επίσημη ονομασία της είναι «σαλαμάνδρα»! Πρόκειται για ένα είδος αμφίβιου ερπετού των ορεινών δασών που περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην ξηρά και την περίοδο του πολλαπλασιασμού της, από την άνοιξη ως το φθινόπωρο, γεννά τις προνύμφες της στα νερά των ρυακιών. Είναι ακίνδυνη για τον άνθρωπο, αν όμως ενοχληθεί τότε εκκρίνει από τους αδένες της τις αποτρεπτικές αμυντικές τοξικές ουσίες της που μπορεί να προκαλέσουν κάποιο ερεθισμό.

Όμως ας μην πούμε κάτι παραπάνω εμείς. Ας αφήσουμε την Ευρυτάνισσα κυρά-Λένη να μας μιλήσει με το δικό της ωραίο ξεχωριστό τρόπο…  

Αφήγηση της κυρά-Λένης :

«Στην αγαπημένη  μου Ευρυτανία που την ομορφιά της δεν την φτάνει ούτε η Ελβετία, όταν αρχίζουν τα πρωτοβρόχια είναι μαγεία! Να δείτε μόνο πως λάμπουνε τα έλατα και τα πουρνάρια από τις σταγόνες της βροχής που μοιάζουν με κρεμαστές ασημένιες μπαλίτσες, να θαυμάσετε το ουράνιο τόξο με τα ονειρεμένα παλ χρώματά του, να παρατηρήσετε και τ' άλλα δέντρα πως ρίχνουν τα χρυσοπράσινα φύλλα τους που αρμενίζουν στο απαλό αεράκι σαν τις πεταλούδες!

Τότε είναι, μετά τη βροχή, που βγαίνει στα μέρη μας ένα μικρό ζωάκι που το λένε βροχαλίδα! Φοράει, ξέρετε, τα χρώματα της… ΑΕΚ!!! Έχει κίτρινες βουλίτσες και το σωματάκι της είναι μαύρο. Μοιάζει με τη σαύρα αλλά είναι πολύ μεγαλύτερη. Κι ούτε έχει τη σβελτάδα της σαύρας που ξέρουμε, η βροχαλίδα περπατάει αργά με τα κοντά της  ποδαράκια και την κυκλική ουρά της. Το πιο περίεργο είναι ότι μόλις περάσει η βροχή εξαφανίζεται εντελώς! Ούτε το χειμώνα θα τη δεις, μάλλον θα πέφτει σε νάρκη ως την Άνοιξη. Πολύ σπάνια όμως μπορεί και να εμφανιστεί σε ορισμένα υγρά σημεία, συνήθως δίπλα στα ρέματα. Ένα παλιό παραμύθι του τόπου μας έλεγε πως η βροχαλίδα έχει ένα μαγικό ραβδί και μ' αυτό σβήνει τις φωτιές!

Αχ, πόσο θα ήθελα να βρίσκομαι χινόπωρο στο χωριό μου. Να ξαναδώ την ακριβοθώρητη τη βροχαλίδα, να μαζέψω κάστανα, καρύδια και ρόδια. Να ψήσουμε τα τσίπουρά μας με τους αγαπημένους μας γειτόνους, να κάμωμε μουσταλευριά και γλυκό κυδώνι! Ν’ ανάψουμε και τα τζάκια μας και να μαζευτούμε όπως παλιά για τα νυχτέρια με κουβεντολόι και νοσταλγικά τραγούδια. Να ξαναθυμηθούμε εκείνα τα παλιά, τα ωραία…» 

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" 

ΟΡΓΑΝΩΘΗΚAΜΕ (λιγάκι)!

Οι πιο παρατηρητικοί ίσως να προσέξατε ότι τις τελευταίες ημέρες το blog «Ευρυτάνας ιχνηλάτης» προχώρησε σε μία τμηματοποίηση των θεμάτων του.

Ήταν μία κίνηση που κρίθηκε αναγκαία διότι κατ’ αυτό τον τρόπο οι φίλοι αναγνώστες θα έχουν τη δυνατότητα να επισκέπτονται ΚΑΙ εξειδικευμένες θεματικές ενότητες οι οποίες είναι οι παρακάτω:

Ημερολόγιο του Χθες

Φωτογραφικά θέματα - Με το φακό του «Ευρυτάνα ιχνηλάτη»

Η Λαϊκή Αντίσταση στην Ανταρτομάνα Ευρυτανία!

1821 χνάρια…

Από αρχαιοτάτων χρόνων…

Ιχνηλατώντας τη Γη μας

Γνωρίζατε ότι…;

Με αφορμή μια φωτογραφία

Οι άνθρωποί μας!

Ξενιτιά

Λεύτερες σκέψεις…

Παράδοση-Λαογραφία-Μνήμες

Μια φορά κι έναν καιρό...

Υπό μία έννοια… χιουμοριστικά!

SOS Ευρυτανία

Με τους Ευρυτάνες Συγγραφείς

Με τους Ευρυτάνες Ποιητές

Μια εικόνα και λίγοι στίχοι

Καλωσορίσματα, συχαρίκια και ευχές!

Γραφές επί το γενικότερον

Είμαστε όλοι… Ινδιάνοι!

Μπορείτε,  λοιπόν,  να επισκέπτεστε τις εν λόγω ενότητες με ένα απλό «κλικ» στους τίτλους που εμπεριέχονται στην κάθε μία από αυτές. Θα τις βρείτε στην πλαϊνή κάθετη μπάρα του ιστολογίου μας. Προς το τέλος της μπάρας έχει διατηρηθεί και η κλασική στήλη «Βουνίσια ίχνη» όπου εκεί υπάρχουν αταξινόμητες όλες οι αναρτήσεις μας (418 προς το παρόν) για όσους φίλους και φίλες δεν έχουν, «εκ πεποιθήσεως», και τις καλύτερες σχέσεις με την αισθητική της… οργανωτικής διάταξης (χε,χε)!


ΥΓ. Μπορείτε να σχολιάζετε και ποια από τις θεματικές κατηγορίες είναι η αγαπημένη σας!

Ευχαριστούμε και καλή συνέχεια…

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"