Το αρματολίκι των Αγράφων το διαφέντευε ο Ράγκος, σιγουρεμένος καπετάνιος, αναγνωρισμένος κι από τη Διοίκηση (Μαυροκορδάτος) κι από τους Τούρκους των Τρικάλων, που ήταν φίλοι, σύμμαχοί του, κεφαλή του.
Γυρεύοντας νέες δόξες και λάφυρα φεύγει για το Βάλτο κι από κει για την Ήπειρο. Αντικαταστάτη στο πόδι του αφήνει τον τουρκολάτρη Γάτσο και τον Αρβανίτη Καραταΐρη, που διαγούμιζαν τα χωριά, έπιαναν και βασάνιζαν τους φίλους του Καραϊσκάκη, έσπερναν συμφορά στον τόπο.
Στο δρόμο του Κούτσουρο- Νεβρόπολη - Καστανιά - Τριφύλλα - Βρύση - Ζαχαράκη - Κλειτσό το απόσπασμα του Γάτσου έπιασε 5-6 στρατιώτες των Γιολδασαίων και τους παρέδωσε στον αιμοβόρο Καψομούνη, που τους βασάνισε απάνθρωπα. (Ο Νικόλας Καψομούνης καταγόταν από την Αραχοβίτσα. Παλιός σύντροφος του Κατσαντώνη, προσκύνησε τον Αλή Πασά κι έγινε βασανιστής και δήμιος στην αυλή του. Κατόπιν ακολούθησε το Ράγκο, στην ίδια πάντα απάνθρωπη δουλειά. Αργότερα, με την απελευθέρωση γύρισε, υπηρέτησε στην οροφυλακή και σκοτώθηκε κυνηγώντας ληστές).
Στη θέση Διπόταμα Φθιώτιδας, κοντά στο σημερινό χωριό Αη-Γιώργης οι πατριώτες του Τυμφρηστού και των Αγράφων για να προστατεύσουν τα χωριά τους στήνουν μάχη με το ασκέρι του Γάτσου. Η φοβέρα, ο τρόμος κι η αγανάκτηση όλο και μεγάλωναν στα χωριά των Αγράφων ως τον Τυμφρηστό.
Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση 56 πρόκριτοι και πληρεξούσιοι των Αγράφων παίρνουν τη γενναία απόφαση ν' απευθυνθούν στη Διοίκηση στο Ναύπλιο. Στις 28 του Οκτώβρη 1824 συναντήθηκαν στη βρύση Μπουκουβάλα (κοντά στο χωριό Γιαννουσαίικα στις πλαγιές της Βελαώρας, πλάι στο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα) και συνέταξαν υπόμνημα όπου καταγγέλλουν το Γάτσο και τους ανθρώπους του ότι:
<<... άρπαζαν, έκαιαν, εφόνευον, ηχμαλώτιζαν... έκαμνον πολύ χειρότερα των Τούρκων. Επειδή οι Τούρκοι ούτε αυτιά έκοπταν εις τους προσκυνημένους χριστιανούς, ούτε εζεμάτιζαν με λάδι, τους ανθρώπους... Τοιαύτα εδοκίμαζεν η επαρχία μας έως την εποχήν, όπου ήλθε ο Καραϊσκάκης καπετάνιος, και έκτοτε έπαυσε κάθε λαφυραγωγία και ειρήνευσεν ο τόπος... και εις όλον το διάστημα όπου τον είχομεν αρχηγόν των αρμάτων της επαρχίας μας Τούρκον με τα μάτια δεν ίδαμεν.... Εάν είμεθα ελεύθεροι, τι γυρεύει ο Καραταΐρης εις την Πατρίδα μας；... Ει δε είμεθα σκλάβοι, τι γυρεύουν οι παραστάται μας εις την ελευθέραν Βουλήν των Ελλήνων；... Ο Καραταΐρης επερπατούσε με πενήκοντα ή εξήντα στρατιώτες Τούρκους μέσα εις τα Άγραφα, εις των οποίων τα άρματα λέγεται Αρχηγός αυτός ο στρατηγός Ράγκος. Αυτά πάσχοντες καθ' ημέραν σχεδόν, αφότου ανεχώρησεν ο Καραϊσκάκης αποφασίσαμεν να ζητήσωμεν από την Σεβαστήν Διοίκησιν ένα έμπειρον και άξιον αρχηγόν των αρμάτων της επαρχίας μας δια να μας προφυλάττη και από τας επιδρομάς των Τούρκων και από τας λεηλασίας των κλεπτών και τοιούτον εγνωρίσαμεν εκ πείρας τον Στρατηγόν Καραϊσκάκην...>>
[Το αξιόλογο αυτό έγγραφο υπογράφουν οι:
Σακελλάριος Βουνέση, Κων/νος Λάμπογλος, Κων/νος Τσολάκογλου, Γιαννάκος Αντωνάκης, Παπαδημήτρης, ιερομόναχος Στέφανος μονής Φουρνάς, Παπαγεώργης Σακελλάριος, Γεωργάκης Χριστοδούλου, Μήτρο Ζότης, Ιωάσαφ ηγούμενος Φανερωμένης, Γεώργης Δημάκης, Γιάννη Τσιαντής, Παπαθανάσης Καστανιά, Γιάννης Χριστοδουλόπουλος Ζογλόπου, Δημήτ, Κουτής, Σαμ., Δήμος Απιδιάτης, Αναγνώστης Κωνσταντής (μηλέσι), Θανάσης Πολιζόπουλος, Γεώργης Αλεξανδρής, Λιάσκοβο, Μπαλάνος Μποκοβίτσα, Παπανίκας από Φραγκίστα, Νίκος Κώστα Φραγκίστα, Κώστας Τζιαούσης Φραγκίστα, Αντώνιος Κώνστα Φραγκίστα, Νίκος Καραβίδας, Φραγκίστα, Γεωργ. Παπαχρήστου Κόστα, Παπαγιάννης Κλειτζό, Γεώργιος Ξευκάνος, Γιάννος Θεόπουλος, Μήτρος Τζούνος, Παπαγιώργης Ράφτης, Ιωσήφ ιερομόναχος εκ μονής Βράχης, Παπαγιώργης από Βράχα, Γιώργη Αγγελής από Βράχα, Γιάννης Τουμπρούκης, Γιώργης Καρκάνης, Νεόφυτος ιερομόναχος ηγούμενος του μοναστηρίου Αγίας Τριάδας, Ιωσήφ μοναχός, Μπορμπόκης από Αγ. Τριάδα, Μήτρος Τζότζος Αγ. Τριάδα, Νίκος Παρούτζας Αγ. Τριάδα, Γιώργης Σιώκης Αγ. Τριάδα, Παπαχρήστος Νεοχωρίου, Γληγόρης Παράντος, Αναγνώστης Μαυράκης, Ζάχος από Έλλοβα, Κεφάλας, Γεώργιος ΑΛεξανδρόπουλος από Παλιόκαστρο, Κόστα Κρασάκης, Κουσταντής Τζιούκαρης, Παπαγιάννης Δομιανοί, Χρ. Κουτελάς Δομιανοί, και Ανα...." (δυσανάγνωστος).]
Το υπόμνημα επιφορτίστηκαν να επιδόσουν στη Διοίκηση τρεις από τους υπογράψαντες, οι Παπαχρήστος Γούναρης, Παπαϊωάννου Δομιανίτης και Αναγνώστης Μπορμπόκης. Η Διοίκηση με πράξη της από το Ναύπλιο στις 6 του Δεκέμβρη 1824 αποφάσισε το διορισμό του Καραϊσκάκη "δια το σώμα των Αγράφων" με 300 για τις περιοχές Σιάμ (Φανάρι Καρδίτσας), Νεβρόπολης, Κούτσουρου, Ρεντίνας και Κιοστάν (Φουρνά), ο δε Ράγκος με 300 της Τατάρνας, του Ορτά, του Ραδοβισδίου, του Πετρίλλου και των Καλαντζοχωρίων.
Η απόφαση της Διοίκησης δεν μπόρεσε να πάρει καθαρή θέση απέναντι στην υπόθεση. Έδωσε το μισό αρματολίκι στον Καραϊσκάκη και στο δοσίλογο Ράγκο το άλλο μισό, με ισάριθμη στρατιωτική δύναμη. Έτσι τέλειωσε στα χαρτιά της Διοίκησης ο εμφύλιος πόλεμος Καραϊσκάκη-Ράγκου στο αρματολίκι των Αγράφων. Οι ραδιουργίες, το μίσος του Μαυροκορδάτου κατά του γενναίου και αγνού πολεμιστή, του Καραϊσκάκη, επικράτησαν, καθώς μάλιστα σε λίγο τα άρματα των Αγράφων έμειναν οριστικά μόνο στο Ράγκο.
Αποτέλεσμα της τακτικής του Μαυροκορδάτου ήταν ν' αδυνατίσει ο αγώνας στα Άγραφα κι η επαρχία αυτή με την τέτοια ιστορία και τις τόσες θυσίες να μείνει για κάποια χρόνια μετά την ανακήρυξη της ελληνικής ανεξαρτησίας έξω από τα ελληνικά σύνορα.
(
Το ιχνηλατήσαμε από το δυσεύρετο εξαιρετικό βιβλίο του αείμνηστου Χαρίλαου Μηχιώτη που κοσμεί την προσωπική μας βιβλιοθήκη και φέρει τίτλο : “Τυμφρηστός και Τυμφρήστιοι”, εκδ. Κασταλία)
ΥΓ. Αν επιθυμείτε να μάθετε ποιοι κυνήγησαν τον Καραϊσκάκη και με ποιων τις οδηγίες, μπορείτε να διαβάσετε το αφιέρωμα του “Ευρυτάνα ιχνηλάτη” για την άγνωστη μάχη της Βράχας κλικάροντας
ΕΔΩ！
