Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2012
Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2012
Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν… ΕΑΜ!!!
Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941, ιδρύεται στην Αθήνα το ΕΑΜ με πρωτοβουλία του ΚΚΕ και με τη συμμετοχή κι ορισμένων άλλων προοδευτικών οργανώσεων. Το ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ μαζί με τον ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ συσπείρωσε το λαό μας ενάντια στη μάστιγα του ξένου και ντόπιου φασισμού, στο δίκαιο αγώνα για Λευτεριά και Λαοκρατία! Το ΕΑΜ εμψύχωσε, στήριξε, οργάνωσε και ενέπνευσε το σκλαβωμένο λαό και έτσι πολύ γρήγορα κυριάρχησε σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Όμως είναι γεγονός, και αποτελεί τιμή για τον τόπο μας, ότι στην ανταρτομάνα Ευρυτανία η λαϊκή αντίσταση βρήκε την πιο πλήρη και ολοκληρωμένη έκφρασή της. Από τούτα τα απόρθητα βουνίσια κάστρα ξεκίνησαν όλα, με τον πρωτοκαπετάνιο Άρη Βελουχιώτη και τους πρώτους αντάρτες της επαναστατικής πρωτοπορίας του λαϊκού κινήματος. Σε τούτες τις περήφανες βουνοκορφές πρωτοβρόντηξε το αντάρτικο τουφέκι και αντιλάλησε το πύρινο τραγούδι της εξέγερσης. Στην Ευρυτανία γεννήθηκαν οι πρώτες ελεύθερες εστίες σε όλη τη χώρα. Εδώ λειτούργησαν οι πρώτοι θεσμοί αυτοοργάνωσης του λαού μας και η κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας!
Όμως είναι γεγονός, και αποτελεί τιμή για τον τόπο μας, ότι στην ανταρτομάνα Ευρυτανία η λαϊκή αντίσταση βρήκε την πιο πλήρη και ολοκληρωμένη έκφρασή της. Από τούτα τα απόρθητα βουνίσια κάστρα ξεκίνησαν όλα, με τον πρωτοκαπετάνιο Άρη Βελουχιώτη και τους πρώτους αντάρτες της επαναστατικής πρωτοπορίας του λαϊκού κινήματος. Σε τούτες τις περήφανες βουνοκορφές πρωτοβρόντηξε το αντάρτικο τουφέκι και αντιλάλησε το πύρινο τραγούδι της εξέγερσης. Στην Ευρυτανία γεννήθηκαν οι πρώτες ελεύθερες εστίες σε όλη τη χώρα. Εδώ λειτούργησαν οι πρώτοι θεσμοί αυτοοργάνωσης του λαού μας και η κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας!
Το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" τιμώντας τη μεγάλη επέτειο της ίδρυσης του ΕΑΜ, φέρνει στο φως ένα ακόμη σπάνιο ντοκουμέντο, τμήμα μιας σειράς πολύτιμου αρχειακού υλικού, που δώρισε στον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη" το φιλικό blog "Αγρίνιο...γλυκές μνήμες" το οποίο και ευχαριστούμε ολόψυχα. Μέσα, λοιπόν, από την παράνομη αντιστασιακή εφημερίδα «Ρούμελη» θα δώσουμε το λόγο στους ίδιους τους πρωταγωνιστές της μεγάλης εποποιίας του λαού μας για να θυμηθούμε και να διδαχτούμε. Το συγκεκριμένο απόσπασμα που παραθέτουμε παρακάτω, αναφέρεται στα τρία χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου με τη γραφίδα των ίδιων των ΕΑΜιτών της Ρούμελης! Χρονολογείται 27-9-1944. Διατηρήθηκε η ορθογραφία της εποχής…
Εφημερίδα «ΡΟΥΜΕΛΗ»
ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΕΑΜ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΦΥΛΛΟ 22 ΡΟΥΜΕΛΗ 1944 ΣΕΠ)ΒΡΗΣ 27.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟ ΛΑΟ
" ΖΗΤΩ ΤΑ ΤΡΙΧΡΟΝΑ ΤΟΥ Ε.Α.Μ.
1941- 1944
Η 21 Απριλίου 1941 είναι η θλιβερή μέρα που το μαύρο σύννεφο της σκλαβιάς και της υποδούλωσης απλώθηκε σ ολόκληρη τη χώρα. Οι δοξασμένοι πολεμιστές του Αλβανικού μετώπου, κατεβαίνουν ντροπιασμένοι γιατί προδόθηκαν απ’ τους αρχηγούς της φασιστικής Δικτατορίας του Μεταξά. Ο Στρατηγός Τσολάκογλου εξασφαλίζοντας τα αργύρια της προδοσίας του γίνεται ο πρώτος πρωθυπουργός της κυβέρνησης των Κουϊσλιγκ και αρχίζει το εγκληματικό έργο εναντίον του Έθνους για να υπηρετήσει τους επιδρομείς.
Ετοιμάστηκαν κιόλας τα δεσμά της σκλαβιάς και ολόκληρη η μεγαλοπλουτοκρατία συμβιβάζεται με τον κατακτητή. Το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, που στην μακρυνή και βαρειά χρονική περίοδο των 400 χρόνων της Σουλτάνικης υποδούλωσης εξέθρεψε το ραγιαδισμό, αναβιώνεται μέσα στις καινούργιες συνθήκες της σύγχρονης υποδούλωσης. Σ’ ολόκληρο τον παληό πολιτικό κόσμο επικρατεί σύγχιση και το πνεύμα του συμβιβασμού και της υποταγής, γίνεται ο πολιτικός του προσανατολισμός.
Περνούσαν οι πειό κρίσιμες και αποφασιστικές στιγμές για ολόκληρο το έθνος… Μα ο περήφανος και αδούλωτος λαός μας στην ιστορική αυτή στιγμή αρχίζει τον τιτάνιο αγώνα ενάντια στους κατακτητές και τους εθνοπροδότες.
Στις 27 του Σεπτέμβρη 1941 και μέσα στις καινούργιες ιστορικές συνθήκες ξαναγεννιέται η Φιλική Εταιρεία. Το ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ το ΕΑΜ αναλαμβάνει την οργάνωση και τη διεύθυνση του εθνικού αγώνα και αναδείχνεται, ο μεγαλύτερος και ακαταμάχητος λαϊκός συνασπισμός στη νεοελληνική ιστορία.
Τρία χρόνια πέρασαν από τότε. Στο διάστημα αυτό ο εθνικός αγώνας γιγαντώθηκε σε τέτοια πανεθνική έκταση ώστε δεν υπάρχει προηγούμενο στην ιστορία. Σφυρηλατήθηκαν οι δεσμοί ανάμεσα σ’ ολόκληρο το λαό και πραγματοποιήθηκε η εθνική ενότητα ενάντια στον Γερμανό επιδρομέα και τους προδότες. Οι πανεθνικοί απεργιακοί αγώνες, οι κινητοποιήσεις, τα συλλαλητήρια ολόκληρου του λαού ενάντια στην πολιτική επιστράτευση, στους Βούλγαρους επιδρομείς της Μακεδονίας και την αναγκαστική επιστράτευση στα προδοτικά και εγκληματικά τάγματα των Γερμανοράλληδων, οι αγώνες για την επιβίωση είναι τα αναμφισβήτητα στοιχεία του εθνικού αγώνα που πραγματοποίησε το ΕΑΜ.
Οι πρώτες αντάρτικες ομάδες που οργάνωσε το ΕΑΜ αναπτύσονται και εξελίσονται στον θρυλικό ΕΛΑΣ που μέσα στη σκληρή και την αιμάτινη φωτιά του πολέμου ενάντια στους ξένους κατακτητές, τους εθνοπροδότες και τους κατασκόπους γίνεται ο σημερινός τακτικός Εθνικός Στρατός ΕΛΑΣ που με τις γιγαντομαχίες του, από το καρτέρι και τις απλές κρούσεις περνάει στον τακτικό πόλεμο και από δυό μήνες τώρα άρχισε μονάχος του την τελική μάχη της επίθεσης για τη λευτεριά. Οι αγώνες αυτοί κατοχυρώθηκαν με τις κατακτήσεις της Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης και επικυρώθηκαν με τις εκλογές του Εθνικού Συμβουλίου. Παρά τη λυσασμένη τρομοκρατία του κατακτητή 2 εκατομμύρια έλληνες ενέκριναν παμψηφεί το έργο της ΠΕΕΑ που αναδείχτηκε ο φωτεινός οδηγός όλου του έθνους.
Ο αιμάτινος αγώνας του ελληνικού λαού ενάντια στους καταχτητές και τους προδότες, χάρις στο ΕΑΜ, γίνεται αποφασιστική συμβολή στον γενικό, ενάντια στη βαρβαρότητα και το φασισμό Συμμαχικό αγώνα γιατί βασική του επιδίωξη είναι οι αρχές του Χάρτη του Ατλαντικού και της Τεχεράνης.
Γι’ αυτό με λύσσα οι Ούνοι καταχτητές μαζί με τους εθνοπροδότες εφαρμόζουν τα πειό θηριώδικα κι’ εγκληματικά μέτρα της καταστροφής, των μαζικών σφαγών και της ερήμωσης.
27 του Σεπτέμβρη 1944. Είναι η μέρα που γιορτάζουμε τα τρίχρονα του ΕΑΜ. Γιατί επισφραγίζονται όλες οι θυσίες και οι αιμάτινες σπονδές του Ελληνικού Λαού. Στο μεγαλύτερο μέρος η χώρα ελευθερώθηκε. Σε πολύ λίγο καιρό ολόκληρη η Ελλάδα θα είναι ελεύθερη.
Μα για να ολοκληρωθεί πιο γρήγορα η λευτεριά της πατρίδας και να κατοχυρωθεί, χρειάζεται όλοι σήμερα όλοι ν’ αδράξουμε τα όπλα. Π α ν σ τ ρ α τ ι ά. Αυτή είναι η σημερινή επιταγή του έθνους. Αυτό είναι το σημερινό καθήκο του κάθε έλληνα.
Εμπρός όλοι, με την Πανεθνική Κυβέρνηση, στην τελική εξόρμηση: Για να λευτερώσουμε την πατρίδα. Για να διαλύσουμε το στρατό του καταχτητή και τα προδοτικά σώματα.
Για να εξασφαλίσουμε ομαλό δημοκρατικό πέρασμα στην ελεύθερη πολιτική ζωή της χώρας.
Για τη Δημοκρατία. ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ. ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΑΜ. "
ΥΓ1: Δείτε και ορισμένα κομβικά αφιερώματα του blog μας για την Αντίσταση στην Ευρυτανία:
Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012
Ερημιά...
Οι χαρούμενες παιδικές φωνούλες έπαψαν προ πολλού να ακούγονται σε τούτη τη γωνιά. Χορτάριασαν οι λίγες παιδικές χαρές και oι χώροι που τα πιτσιρικάκια γεύονταν την ανεμελιά της ηλικίας τους απέμειναν έρημοι σε ένα τόπο που με τη σειρά του ερημώνει κι’ αυτός. Τα περισσότερα σχολειά στη μικρή ορεινή πατρίδα μας θυμίζουν χελιδονοφωλιές δίχως τιτιβίσματα. Και τα χωριουδάκια μας αργοσβήνουν βυθισμένα στη λησμονιά και την εγκατάλειψη στέλνοντας μέσα από τη φθινοπωρινή μελαγχολία τους τη δική τους βουβή διαμαρτυρία απέναντι σε ένα ανάλγητο Κράτος που απλά εξαργυρώνει τις επιταγές της υποταγής του στα κατώφλια των σύγχρονων δυναστών του ΔΝΤ και της τρόικας. "Λεφτά υπάρχουν" για... τις Ελβετίες και τις τράπεζες. Για… εδώ;;;
Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012
Το Συμπεθερ(ι)κό
Σε μία από τις δυτικές πλαγιές του επιβλητικού Βελουχίου (2315 μ.) μεγάλοι συνεχόμενοι βράχοι διαφορετικού ύψους χαρακώνουν κάθετα τη βουνοπλαγιά σχηματίζοντας μία απόκοσμη φιγούρα που μοιάζει σαν ανθρώπινη πομπή που ανηφορίζει τη ράχη του βουνού!
Είναι το λεγόμενο «Συμπεθερικό» ή «Συμπεθερκό» στη ντοπιολαλιά! Καλύτερα, «το μαρμαρωμένο συμπεθερικό» έτσι όπως μας το διηγούνταν οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας στα παλιά εκείνα παραμύθια που έγιναν ένα με τις μνήμες μας και την παράδοση του τόπου μας, εξάπτοντας όχι μόνο τη φαντασία αλλά και διδάσκοντας με το δικό τους μαγικό τρόπο τι πρέπει να αποφεύγουμε σε τούτη τη ζήση!
Κάποτε, λένε, έγινε στο Καρπενήσι ένας γάμος. Νύφη η μονάκριβη κόρη μιας χήρας μάνας και γαμπρός ένας νιός από το Στένωμα. Σύμφωνα με το έθιμο της εποχής, το σόι του γαμπρού (γονείς, αδέρφια, παππούδες, γιαγιάδες, θειοί, ανίψια, νουνοί και κουμπαριά-το συμπεθερικό που λέμε) πήρε μετά το γάμο τα νεόνυμφα για να επιστρέψουν πίσω στο χωριό του γαμπρού στο Στένωμα, όπου εκεί θα στέριωναν το σπιτικό τους. Προτού φύγουν, η φτωχή μάνα προίκισε για τη νέα της ζωή την κόρη με ότι είχε και δεν είχε. Πλουμιστά κεντίδια, υφαντά, ρούχα, χάλκινα σκεύη και άλλα καλούδια! Όλο το μικρό βιός της, τον κόπο μιας ζωής, το ‘δωκε με την καρδιά της η φτωχομάνα στο παιδί της, δίχως στιγμή να βαρυγκομήσει. Όμως η πλεονέχτρα κόρη φρόντισε να μην αφήσει τίποτε στο πατρικό της. Τα σήκωσε όλα, μέχρι και τη γίδα πήρε μαζί της! Κι έτσι το καλυβάκι της μάνας απόμεινε πιο φτωχό από πρωτύτερα. Μονάχα μια κλώσα κάπου ξέμεινε για να της κάνει κανένα αβγουλάκι. Το συμπεθερικό φόρτωσε ούλα τα προικιά και τα στολίδια στα μουλάρια και κίνησε με τραγούδια και χαρές για τον προορισμό του διαβαίνοντας μέσα από το Βελούχι. Μπροστά ο γαμπρός και η νύφη, έπειτα οι γονείς και οι κουμπάροι, ύστερα κατά σειρά ηλικίας οι γεροντότεροι συγγενείς και ξοπίσω οι νιότεροι και τα παιδιά.
Εδώ που είναι σήμερα η βραχοσειρά, στον ανήφορο της Ιτιάς, η νύφη θυμήθηκε πως είχε ξεχάσει να πάρει μαζί της… και την κότα! Σταμάτησε λοιπόν τη γαμήλια πομπή καταμεσίς του βουνού κι έστειλε πίσω άνθρωπο, με διάτα να πάρει από τη μάνα της και κείνη την έρμη την κλώσα που της είχε απομείνει. Πάει λοιπόν ο σταλμένος και ζήτησε από τη γριούλα ότι τον είχε ορμηνέψει η αχάριστη νύφη. Στέναξε η μάνα, βόγκηξε από την αγανάκτηση και το παράπονο, αλλά την έδωσε και την κοτούλα της. Δεν άντεξε όμως την πίκρα της αχαριστίας και τότε ξεστόμισε βαριά κατάρα: «ανάθεμά τους, πέτρες και λιθάρια να γίνουν όλοι τους»! Κάποια... "ανώτερη δύναμη" που άκουσε το παράπονο της δόλιας μάνας, της έκαμε το χατίρι και μαρμάρωσε όλο το συμπεθερικό εκεί επάνω στο άγριο βουνό. Κι έμειναν παντοτινά έτσι «πετρωμένοι», από τον μεγαλύτερο ως το μικρότερο, για να θυμίζουν πως η πλεονεξία και το άδικο πληρώνονται βαριά σε τούτο τον τόπο!
Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2012
Προνοεί...
Φθινοπώριασε, και ο παππούς που ξεπροβάλλει βαρυφορτωμένος αλλά κοτσονάτος μέσα από την πυκνή συστάδα των δέντρων, φροντίζει έγκαιρα για την τροφή των ζωντανών του ενόψει του δύσκολου χειμώνα. Οι σκληροτράχηλοι και δοκιμασμένοι συμπατριώτες μας της ορεινής Ελλάδας, θα μπορούσαν να παραδώσουν μαθήματα επιβίωσης σε πολλούς... άμαθους πρωτευουσιάνους!
(Με αφορμή μια παλιά φωτογραφία από το αρχείο του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη")
Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012
Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2012
Ο ΕΛΑΣΙΤΗΣ
“Πες στους γονιούς μου χαιρετίσματα
και πες τους πια για μένα μη νοιαστούν.
Τα νιάτα μου τα χάρισα στολίσματα
του Λαϊκού Στρατού. Και κει ας συρτούν
κι οι σκέψεις των γερόντων αν δειλιάν
κι άθλια για το γυιό άθλιας ζωής
μοιρολογούν μιαν ώρα και χαλάν
το κόνισμα τ’ αντάρτη της τιμής.
Δεν έχει ο αντάρτης σπίτι ούτε γονιούς,
μόνο στα στήθεια μια ιδέα τρανή.
Κι από χαρές και πόθους αλγοινούς
κρατεί μονάχα «τη νίκη ή τη θανή».
Απ’ του Λαού τα σπλάχνα πήρε αντρειά.
Κι ο γυιός σου μάνα και πατέρα αυτός,
ο αντρειωμένος μ’ άρματα βαρειά
ανήκει όπου τον πρόσταξε ο Λαός.”
(Δώρης Άνθης)
Ο Δώρης Άνθης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Νίκου Ζωγραφόπουλου) ήταν ένας νεαρός Ευρυτάνας ποιητής από την Τατάρνα, φοιτητής της Νομικής και διαλεχτός μαχητής του ΕΛΑΣ. Γεννήθηκε το 1921, ήταν παιδί παπά και από τους πρώτους αντάρτες που ακολούθησαν τον Άρη Βελουχιώτη με το παρατσούκλι «Ιωσήφ» (βλ. εδώ). Από μαθητής, ακόμη, γράφει σπουδαία ποιήματα (για τα οποία θα κάνουμε λόγο και σε άλλες μελλοντικές μας αναρτήσεις), αληθινά αριστουργήματα εμπνευσμένα από τη χάρη του έρωτα, από τις σπάνιες ομορφιές της βουνίσιας φύσης, από τα βάσανα και τις αγωνίες του φτωχού και αδικημένου Ευρυτανικού Λαού, καθώς και από τη μεγάλη εποποιία της Αντίστασης. Τον ονόμασαν «νέο Κρυστάλλη»! Ακόμη και ο μεγάλος Ζαχαρίας Παπαντωνίου τον εκθείασε για το πηγαίο ταλέντο του. Οι συνθήκες της τότε εποχής δεν επέτρεψαν να εκδοθούν εκείνες οι συλλογές του Δώρη Άνθη, όμως κάποιοι παλιοί συναγωνιστές και φίλοι του (ανάμεσά τους ο εξαίρετος Μιχάλης Σταφυλάς) συγκέντρωσαν και έκαμαν γνωστά όσα μπόρεσαν να διασωθούν! Ο Δώρης Άνθης διετέλεσε και καπετάνιος ενός εκ των λόχων του 42ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ! Σκοτώθηκε από τα Αγγλικά τανκς, στις μάχες των Δεκεμβριανών της Αθήνας στις 3-1-1945, όταν μπροστάρης/παλικάρι, και για να προστατέψει τα παιδιά του λόχου του, στάθηκε ολόρθος μπροστά στις εγγλέζικες ερπύστριες! Ήταν μόνο 24 ετών…
Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2012
Όταν η Φύση διδάσκει την αξιοσύνη!
Από το εξαιρετικό βιβλίο των κκ. Τάκη Ευθυμίου και Κανέλλου Βασίλη με τίτλο «Του Αργαλειού τα Πάθη & τα Κάλλη», το οποίο κοσμεί τη βιβλιοθήκη μας, επιλέξαμε ένα χαρακτηριστικό κεφάλαιο όπου περιγράφεται, με πραγματικά παραστατικό τρόπο, η παλιά-παραδοσιακή διαδικασία της «νηματοβαφής» από τις άξιες γυναίκες των ορεινών χωριών.
Η βαφή ή το βάψιμο των νημάτων γινόταν στο καζάνι, μέσα σε βρασμένο νερό. Έριχναν τα τσικλιά στο καζάνι, τ’ ανακάτευαν μ’ ένα ξύλο για να βαφτούν όλες οι κλωστές και αφού τα έβραζαν αρκετή ώρα, τα έβγαζαν, ξέβγαζαν σε καθαρό νερό και ύστερα τ’ άπλωναν στο φράχτη να στεγνώσουν. Το ακάθαρτο υγρό που έβγαζε το βρασμένο μαλλί δεν το έχυνε η νοικοκυρά επειδή είχε μια κολλώδη ουσία. Το μάζευε και το έριχνε μέσα στο καζάνι της βαφής για ν’ αποτελέσει τη ζύμη του βαψίματος. Τα υγρά αυτά τα έλεγαν σαριά. Όταν έβαφαν στο καζάνι τα νήματα ή το ύφασμα με τα διάφορα φυτικά βαψίδια, το βαμμένο νερό που απόμεινε δεν το έχυναν, αλλά το κρατούσαν μήπως κάπου δεν έπιασε καλά για να το ξαναβάψουν μ’ αυτά τα αποβαψίδια. Η υφαντική ύλη προτού χρησιμοποιηθεί περνούσε από μια ειδική επεξεργασία, για το στύψιασμα, πρόσθεταν δηλαδή στύψη (διπλό θεϊκό άλας του αργιλίου και του καλίου) για να είναι στιλπνά και να μην ξεβάφουν τα νήματα. Αν δεν είχαν ξινό χρησιμοποιούσαν ζουμί από κορόμηλα, επειδή είναι ξινά. Η νηματοβαφή γινόταν μετά το γνέσιμο. Τα νήματα που έγνεθαν τα έκαναν κουβάρια και προτού τα βάψουν, τα τσίκλιαζαν, δηλαδή τα έκαναν τσικλιά με την τσικλιάστρα ή το τυλιγάδι. Αν έλειπε αυτό το εργαλείο η νοικοκυρά δεν έχανε καιρό και αφού καθόταν κάτω στο χώμα της αυλής, τύλιγε την κλωστή του κουβαριού κυκλικά στα ορθωμένα γόνατά της, φτιάχνοντας έτσι τα τσικλιά. Τσικλιά, επίσης, τύλιγαν στα τεντωμένα χέρια κάποιας άλλης νοικοκυράς.
Το βάψιμο των νημάτων τραγουδήθηκε κι από το λαό μας. Ας δούμε πως.
«Λογιάζεται η τσούπρα μας τα χρώματα να βάψει
για να ταιριάζουνε κι αυτά στον ‘νειρεμένο νιο της.
Βάφει με σπαρτολούλουδα τα κίτρινα διπλά της,
βάφει με λαπαθόριζες τ’ ολόγλυκο κρεμέζιο,
βάφει με καρυδόφυλλα το καφετί της χρώμα».
Ακόμη η κόρη ήξερε ότι το καλό βάψιμο ματιαζόταν εύκολα, γι’ αυτό έπαιρνε προφυλάξεις, κρύβοντας τα βαμμένα νήματα, καθώς και τα βαμμένα χέρια της. Επίσης, το ξέταζαν και γι’ αυτό φρόντιζε το βάψιμο να γίνεται στο χάσιμο του φεγγαριού και όχι στη γέμιση, για να μην «κόψει» το χρώμα.
Ας δούμε τώρα πως προέρχονταν τα διάφορα χρώματα από τις φυσικές βαφές.
1)Το κόκκινο. Ήταν το αγαπημένο χρώμα των υφαντριών, για να πετύχουν αυτό το χρώμα χρησιμοποιούσαν:
- Ροδάμι πρίνου
- Αγριοκορομηλιά
- Φλούδες πλάτανου
- Πριονοκούκι, που ήταν ένα παράσιτο πάνω στο πουρνάρι
- Ριζάρι
2)Το μαύρο. Δεύτερο σε προτιμήσεις ήταν το μαύρο χρώμα. Μαύρο έβαφαν με:
- Το ξύλο του σκλήθρου και του μέλεγου.
- Καρυδότσουφλα
- Το φλοιό φτελιάς και μελιάς
- Τα φύλλα και το φλοιό της βελανιδιάς καθώς και κακατσίδες (αλεποπουρδές) βελανιδιάς.
3)Το κίτρινο. Κίτρινο έβαφαν με:
- Τα φύλλα μαύρης μουριάς και αμυγδαλιάς
- Τα φλούδια μηλιάς και κρεμμυδιού
- Λουλούδια από σπάρτο
4)Το χρώμα του σάπιου μήλου. Αυτό το χρώμα το πετύχαιναν με:
- Τα φύλλα της καρυδιάς
- Το φλοιό της άγριας μελιάς
- Τις φλούδες των ξερών κρεμμυδιών
5)Το πράσινο. Πράσινο χρώμα έβαφαν με:
- Το φυτό λαδανιά
- Μολόχα στη χάση του φεγγαριού και όχι στο γέμισμα
- Φλούδα μέλεγου
6)Το καφέ. Καφέ χρώμα έβαφαν με:
- Τις πράσινες φλούδες καρυδιών
- Το φλοιό πεύκου
7)Το μπλέ-γαλάζιο-ουρανί. Αυτές τις αποχρώσεις του μπλε τις πετύχαιναν με:
- Το λουλάκι (τροπικό ινδικό φυτό)
- Λάπατο μαζί με λουλάκι
- Σαριά, δηλαδή το νερό που είχαν ζεματίσει μέσα τα μαλλιά
8)Κανελλί. Αυτό το χρώμα το πετύχαιναν με:
- Κορμό πεύκου
9)Λαδί. Το έβαφαν με:
- Φρέσκα φύλλα μουριάς
10)Πατατί.
- Με κρεμμυδόφλουδες
11)Μπεζ. Το πετύχαιναν με:
- Ρίζες από σφερδούκλια
- Βελανίδια
12)Λιλά.
- Μαύρο κεφαλάκι από ανθισμένη παπαρούνα, στουμπισμένο στο γουδί.
- Ροδάμι πρίνου
- Αγριοκορομηλιά
- Φλούδες πλάτανου
- Πριονοκούκι, που ήταν ένα παράσιτο πάνω στο πουρνάρι
- Ριζάρι
2)Το μαύρο. Δεύτερο σε προτιμήσεις ήταν το μαύρο χρώμα. Μαύρο έβαφαν με:
- Το ξύλο του σκλήθρου και του μέλεγου.
- Καρυδότσουφλα
- Το φλοιό φτελιάς και μελιάς
- Τα φύλλα και το φλοιό της βελανιδιάς καθώς και κακατσίδες (αλεποπουρδές) βελανιδιάς.
3)Το κίτρινο. Κίτρινο έβαφαν με:
- Τα φύλλα μαύρης μουριάς και αμυγδαλιάς
- Τα φλούδια μηλιάς και κρεμμυδιού
- Λουλούδια από σπάρτο
4)Το χρώμα του σάπιου μήλου. Αυτό το χρώμα το πετύχαιναν με:
- Τα φύλλα της καρυδιάς
- Το φλοιό της άγριας μελιάς
- Τις φλούδες των ξερών κρεμμυδιών
5)Το πράσινο. Πράσινο χρώμα έβαφαν με:
- Το φυτό λαδανιά
- Μολόχα στη χάση του φεγγαριού και όχι στο γέμισμα
- Φλούδα μέλεγου
6)Το καφέ. Καφέ χρώμα έβαφαν με:
- Τις πράσινες φλούδες καρυδιών
- Το φλοιό πεύκου
7)Το μπλέ-γαλάζιο-ουρανί. Αυτές τις αποχρώσεις του μπλε τις πετύχαιναν με:
- Το λουλάκι (τροπικό ινδικό φυτό)
- Λάπατο μαζί με λουλάκι
- Σαριά, δηλαδή το νερό που είχαν ζεματίσει μέσα τα μαλλιά
8)Κανελλί. Αυτό το χρώμα το πετύχαιναν με:
- Κορμό πεύκου
9)Λαδί. Το έβαφαν με:
- Φρέσκα φύλλα μουριάς
10)Πατατί.
- Με κρεμμυδόφλουδες
11)Μπεζ. Το πετύχαιναν με:
- Ρίζες από σφερδούκλια
- Βελανίδια
12)Λιλά.
- Μαύρο κεφαλάκι από ανθισμένη παπαρούνα, στουμπισμένο στο γουδί.
Τα βαμμένα νήματα τα τοποθετούσαν στην ανέμη και από κει τα μάζευαν στα μασούρια όταν το νήμα ήταν λεπτό και προοριζόταν για υφάδι και στα καλαμοκάνια όταν το νήμα προοριζόταν για στημόνι. Τα καλαμοκάνια ήταν χοντρά καλάμια με μήκος περίπου 30 πόντων, για να κάνουν απ’ αυτό το διασίδι. Τα πολύ χοντρά μάλλινα υφάδια τα τύλιγαν σε μπαμπαφίκους, δηλαδή ίσια ξυλάκια 30 πόντων, που τους περνούσαν από τις κλωστές του στημονιού, όταν ύφαιναν, σπρώχνοντάς τους με το χέρι και όχι με τη σαΐτα. Τα μασούρια ήταν λεπτά καλάμια για να χωράνε στη σαΐτα.