Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2019

Ο Λύκος


Από τον αείμνηστο χαρισματικό Ευρυτάνα συγγραφέα Στέφανο Γρανίτσα (1880-1915), και μέσα από το εξαιρετικό βιβλίο του με τίτλο: "Τα άγρια και τα ήμερα του βουνού και του λόγγου", εκδ. βιβλιοπωλείον της Εστίας, πάμε να γνωρίσουμε το Λύκο!

Ιδού:

==================

Ο Λύκος 

Η παράδοσις: Άμα ο Χριστός έπλασε τα πρόβατα και βγήκε στα βουνά να τα βοσκήση, τόσο χάρηκεν η ψυχή του, που έκοψε ένα ξύλο, το έφκιασε μια μεγάλη φλογέρα κι άρχισε να λαλή. Άκουσε ο Σατανάς τα λαλήματα και τα βελάσματα, πήγε κοντά, είδε τα πρόβατα και μαύρισε η ψυχή του.

-Τι παράμορφα πλάσματα είναι τούτα που ’καμε ο Χριστός!!! είπε. Κι ο νους του πήγε πως να του τα χαλάση. Παραμέρισε στο λόγγο, έκοψε μία αγριαπιδιά κι άρχισε να φκιάνη τον Λύκο. Γι’ αυτό που ’ναι φκιασμένο απ’ αγριαπιδιά, δεν λυγίζει καθόλου αυτό το πλάσμα του Σατανά. Μα άμα τον απόφκιασε το Λύκο και πήγε να τον στήση, είδε πως δεν μπορούσε να σταθή στα ποδάρια του το έργο του. Αφού είδε και αποείδε πως δεν θα στυλώση τον Λύκο, πήγε στο Χριστό, γονάτισε μπροστά του και είπε:

-Αφέντη, θέλησα κι εγώ να κάμω ένα πλάσμα σαν τα δικά σου, μα γιατί δεν στέκει στα πόδια του; Αξίωσέ με να το ιδώ όρθιο και θα προσκυνώ τ’ ό­νομά σου.

Ο Χριστός του είπε:

-Πήγαινε να του φωνάξης: Σήκω έργο μου και κάμε ό,τι πρόσταξε ο Χριστός.

Ο Σατανάς γνοιάστηκε.

Κι αν το πρόσταξε ο Χριστός να με φάη; είπε.

Πήγε γρήγορα, έκανε ένα λάκκο κοντά στο λύκο, κρύφτηκε μέσα κι αφήνοντας έξω το ένα ποδάρι του μόνο φώναξε:

-Σήκω έργο μου, και κάμε ό,τι πρόσταξε ο Χριστός.

Ο Λύκος πήδησεν επάνω, άρπαξε το ποδάρι του Σατανά και το έφαγε. Γι’ αυτό λένε ότι ο αρχιδαίμονας είναι κουτσός.

Η πονηρία του: Επειδή γνωρίζει ότι η οσμή του χτυπά τα προβατόσκυλα, άμα πηγαίνη στη στάνη βα­δίζει από το μέρος που έχει αντίθετο αέρα. Αν έχη ρέμα χώνει το ρύγχος του στο νερό. Αν είναι μέρα ποτέ δεν βαδίζει σε γυμνό τόπο. Προτιμά πάν­τοτε τ’ απόσκια, για να μη διακρίνεται εύκολα. Αν είναι συμμορία χωρίζονται εις δύο μπουλούκια. Οι μεν πηγαίνουν από το μέρος που φυσά, ώστε να μη τους αντιληφθούν τα σκυλιά και τους πάρουν από κοντά. Άμα κατ’ αυτόν τον τρόπον απομακρυν­θούν τα σκυλιά, ορμούν οι άλλοι στο κοπάδι και σφάζουν. Πόσα;

Πιστεύουν, ότι άμα μπη στο κοπάδι σφάζει κάθε Λύκος έως 99. Άμα φθάση τα 100 λέγουν ότι σκά­ζει. Η αλήθεια είναι ότι ένας Λύκος σφάζει όσα προφθάση. Να χορτάση δεν υπάρχει φόβος. Μήπως τρώγη κρέας; Ανοίγει μια φλέβα στο λαιμό και πίνει το αίμα. Γι’ αυτό λέγουν: Άμα έχει ένας Λύκος, έχουν εκατό κοράκια. Άμα έχουν εκατό κοράκια δεν έχει ένας Λύκος.

«Μπήκε ο Λύκος στο κοπάδι, αλλοιά πώχει το ένα». Βεβαιωμένο πράγμα είναι, ότι αν σ’ ένα κοπάδι είναι πεταμένα ένα ή λίγα πρόβατα κανενός συμμορίτη, εκείνα θα πρωτοπάρη ο Χάρος. Ο λόγος είναι ο εξής.

Κάθε μπουλούκι είναι σαν από ιδιαίτερα πάστα φκια­σμένο. Αν σμίξετε πέντε μπουλούκια, θα έχετε μεν ένα μεγάλο κοπάδι, αλλά με την πρώτη ταραχή σχί­ζονται κατά μπουλούκια, όπως όταν ήταν χωρισμένα. Αν λοιπόν στο κοπάδι είναι ένα μοναχό πρόβατο θα ξεκόψη και ίσως γλυτώσουν τα άλλα από τα σκυλιά, τα οποία, ως μυαλωμένα, θα τρέξουν να γλυτώσουν τα περισσότερα, αλλά το ένα σπάνιο να σωθή.

Επειδή με το αίμα ενός προβάτου δεν μπορεί βέ­βαια να χορτάση, ούτε επί τόπου είναι εύκολον να το καταπιή, αναγκάζεται να το παίρνη μαζί του, και ιδού πως. Αν μεν είναι μικρό το πετά στην πλάτη του και φεύγει, σαν να έχη επανωφόρι ριγμένο στους ώμους του. Αν είναι μεγάλο το δαγκάνει από το αυτί, το ζώνει με την ουρά του στη μέση και τοιουτοτρόπως πηγαίνουν αλαμπράτσο.

Αν είναι άλογο, το πιάνει από τ’ αδύνατα μέλη του σώματός του. Αν είναι βόδι, πηδά στο λαιμό του και με την ουρά του το διευθύνει όπου θέλει σαν καβαλάρης με το καμτσίκι του. Αν είναι μουλάρι πιάνει τη στράτα και κάνει τον πεθαμένο. Το μουλάρι, κατά την περιέργειά του, πηγαίνει να τον μυρίση και άμα πλη­σιάση τη μύτη του τ’ αρπάζει απ’ αυτή και το σκά­ζει. Αν είναι δυνατό το μουλάρι τον σηκώνει επάνω και τον βροντά κάτω σαν χταπόδι. Οι μουλαροτρόφοι, για να σώσουν την υπόληψιν της ράτσας των, λέγουν ότι ο Λύκος τρώγει προηγουμένως άμμο για να βαρύνη και γι’ αυτό ως επί το πολύ δεν μπορούν να τον σηκώσουν τα μουλάρια.

Αλλοίμονο, αν έκοβαν όλοι οι Λύκοι, λέγει μια πα­ροιμία. Κόβει μόνον ο Μονιάς. Τι είναι ο Μονιάς; Το μεγαλύτερο παιδί των ο Λύκος και η Λύκαινα το χωρίζουν άμα γεννηθή. Το τρέφουν και το εκπαιδεύουν ιδιαιτέρως. Εις αυτό εμπιστεύονται όλην την τέχνην την οποίαν του διδάσκουν με την επιμέλειαν της Αλεπούς. Κουβαλούν πρόβατα και γίδια ζωντανά στην φωλιά του Μονιά χάριν της υποδειγματικής του διδασκαλίας. Μεθ’ ο οδηγείται στα κοπάδια, προς τελειοποίησιν των σπουδών του.

Όρος απαράβατος: Από κοπάδια που είναι γύρω από την φωλιά του ποτέ δεν κλέβει ο Λύκος. Επι­θυμεί να μην ευρίσκεται εις παρεξηγήσεις με τους γειτόνους του, τουλάχιστον εφ’ όσον έχει τα μικρά του εις κατάστασιν ανηλικότητος.

Αφ’ ότου έρχεται ο Αγγλικός στόλος στον Αστακό, η πεδινή Ακαρνανία ησύχασε. Αι προβολαί των ηλεκτρικών εφόβισαν τον Λύκο πολύ, ώστε να φύγη. Άλ­λοτε τον είχε τρομάξει η λοκομοτίβα του σιδηροδρό­μου Κρυονερίου - Αγρινίου τόσον, ώστε έφυγαν όλοι και επέρασαν εις τους ορεινούς δήμους της Ακαρνανίας. Ο μακαρίτης ο Τρικούπης εμαυρίσθη τότε εξαιρετι­κώς από τους ποιμένας, διότι «του διαβόλου το σιδη­ρικό έρριψε τους λύκους μέσα στη στάνη τους».

Η επικήρυξις του Λύκου είναι από τα κυριώτερα ποιμενικά έθιμα. Αν δεν απατώμαι, μόνον εις την Ελλάδα δεν είναι επικεκηρυγμένοι οι Λύκοι. Εις όλα τα άλλα κράτη ζη η νομοθεσία του Σόλωνος, του πρώτου επικηρύξαντος τους Λύκους. Εις τον περυσινόν Γαλλικόν προϋπολογισμόν της Γεωργίας βλέπομεν την εξής κλίμακα αμοιβών:

Λύκαινα εις ενδιαφέρουσαν κατάστασιν 75 φράγκα          
Λύκος                                                       50      »
Λυκόπουλο                                               20      »
Λύκος που έφαγε άνθρωπο                      100     »

Ο νόμος του 1882 έχει διπλασίας τιμάς, έφερε δε ως αποτέλεσμα, όπως βλέπομεν εις το ίδιον τεύχος του περυσινού προϋπολογισμού, ότι από 1336 Λύκους, που ηρίθμει τότε η Γαλλία, σήμερον, δηλαδή πέρυσιν, έμειναν μόνον 72.

Ζη επίσης η πρόληψις την οποίαν αναφέρει ο Βιρ­γίλιος, ότι αν σε ιδή ο Λύκος «χαβώνεσαι», τουτέστι μένεις άλαλος.

Αι καταστροφαί που κάνει στην Ελλάδα υπολογί­ζονται εις εκατοντάδας χιλιάδων. Γι’ αυτό ο σκοτώνων ή ο συλλαμβάνων Λύκον ανεπικήρυκτον ακόμη τον περιφέρει στα χωριά και παίρνει δώρα. Αν ο Λύκος είναι ζωντανός του γίνεται μεγάλη διαπόμπευσις. Τον γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, με μάσιο, με ντέλφια και σφυρίγματα.

Ο Γύφτος δεν έχει πρόβατα κι απ’ αυτόν το βρί­σκει ο Λύκος. Το δέρμα του είναι για νταούλια και για ντέλφια.

Κάποτε δίκαζαν ένα Λύκο, λέγει ο μύθος. Ο Γύ­φτος εφώναξε περισσότερο από τους άλλους εναντίον του. Και ο Λύκος που δεν μιλούσε εφ’ όσον τον κα­τηγορούσαν οι άλλοι, βλέποντας τον Γύφτο να κόβε­ται εναντίον του, εγύρισε και του είπε:

-Καλά μωρέ Γύφτε, όλου του κόσμου του ’χω κά­μει ζημιά, αλλ’ εσένα τ’ αμόνι σώφαγα, π'ανάθεμά σε παλιόγυφτε...

Όταν άλλη μια φορά τον κατηγόρησαν τα ζώα ότι τρώγει πρόβατα και γίδια απήντησε:

-Εγώ μωρέ πειράζω τα γιδοπρόβατα; Αμ’ αν έτρωγα πράματα θα γύριζα χειμώνα καιρός γυ­μνός; Δεν θα 'φκιανα με τα μαλλιά τους μία κάπα να μη με δέρνη η βροχή;

Κάποτε η Αλεπού έστειλε και του εζήτησε λίγα μαλλιά γιατί δεν της έφθαναν τα δικά της να αποσώση τον αργαλειό της. Ο Λύκος κατάλαβε τι του ζητούσε και της γύρισε ένα κομμάτι κρέας.

-Πέστε της, είπε, άμα τελειώση τα δικά της υφά­δια να βάλη κι ένα ζευγάρι καλτσοδέτες για μένα...


Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2019

Κατσαντωνέικη λεβεντοσύνη!




«Φυσιογνωμίες ηφαιστειακές, αλλά παράλληλα και λαϊκές, με αμεσότητα σύνδεσης με το λαό, για τον οποίο αγωνίζονται και θυσιάζονται (....) 

Ο αδιάκοπος αγώνας για τους κατατρεγμένους, οι δοκιμασίες που τις υπομένουν για να εξυπηρετήσουν τους συνανθρώπους τους, ο διωγμός τυράννων που δυναστεύουν την πατρίδα και κοτζαμπάσηδων, που ταπεινώνουν το λαό, όλ' αυτά δίνουν στις φυσιογνωμίες, όπως είναι Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ, μια μορφή, όπου ο θρύλος συνταιριάζεται με την πραγματικότητα και ορισμένες μάλιστα φορές, διογκώνεται, για να στεριώσει μέσα στην ίδια την καρδιά και την ψυχή του λαού, την ανάγκη των συμβόλων.

Γιατί αυτά τα σύμβολα της παλικαριάς, της ευψυχίας, της ανυποχώρητης στάσης απέναντι στην τυραννία και την καταπίεση, της συμπόνοιας στο φτωχό και τον αδύναμο, της ευαισθησίας, της ειλικρίνειας, της τιμιότητας, του σεβασμού της γυναίκας, της μπέσας, του αντρίκειου λόγου, είναι στέρεα θεμέλια ελπίδας για απολύτρωση, αλλά και προϋπόθεση ζωής αληθινής.»

[Μια εξαιρετική αναφορά στον Αγραφιώτη Επαναστάτη Κατσαντώνη - από το βιβλίο του αείμνηστου βραβευμένου Ευρυτάνα συγγραφέα Δημήτρη Σταμέλου (1931-2005) με τίτλο: "Κατσαντώνης, η αποθέωση της παλικαριάς", βιβλιοπωλείον της Εστίας]


ΥΓ: Και επειδή ο λαός πάντα θα αποδίδει με το τραγούδι του φόρο τιμής...






Δευτέρα 21 Ιανουαρίου 2019

"Κρατείστε ακατάλυτο το Φλάμπουρο της λευτεριάς στο δοξασμένο Καρπενήσι" (Νίκος Ζαχαριάδης) - Ιστορικό Ντοκουμέντο!

Φωτο: Ο Νίκος Ζαχαριάδης μιλάει σε μαχητές του ΔΣΕ

Πριν από 70 χρόνια, στις 21 Ιανουαρίου του 1949, ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας καταλαμβάνει το Καρπενήσι! Επρόκειτο για μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ένοπλου λαϊκοδημοκρατικού κινήματος ενάντια στο αμερικανόδουλο μοναρχοφασιστικό καθεστώς (βλ. πλήρες αφιέρωμα από το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης").

Αυτή τη φορά ιχνηλατήσαμε και σας παρουσιάζουμε ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο που αφορά αυτό το προαναφερθέν γεγονός του τόπου μας. Προέρχεται από -(ΑΣΚΙ)- "Δελτίο Ειδήσεων" του Δ.Σ.Ε  (φ.326) με ημερομηνία 22 Γενάρη 1949, δηλαδή μία μόλις μέρα μετά την κατάληψη του Καρπενησίου, και αναφέρεται στο συγχαρητήριο τηλεγράφημα της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε προς τους μαχητές του Δ.Σ.Ε, που φέρει την υπογραφή του ίδιου του Νίκου Ζαχαριάδη! 

Διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτοτύπου.

Ιδού:

=============

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΟ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ Π.Γ. ΤΗΣ ΚΕ. ΤΟΥ Κ.Κ.Ε

Για όλους τους Διοικητές και Πολιτικούς Επιτρόπους. Για όλους τους μαχητές και τις μαχήτριες. Για όλους τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες της 1ης και 2ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Σας συγχαίρουμε για τη λαμπρή νίκη σας με την κατάληψη του Καρπενησιού. Γράψατε με τον ηρωισμό σας μία από τις πιο λαμπρές σελίδες στη Λαϊκή μας Επανάσταση. Κρατήστε τώρα το Καρπενήσι γερά. Δεν πρέπει να το ξαναδώστε στον εχθρό. Οργανώστε καλά την επιθετική άμυνά του.

Οργανώστε σωστά Λαϊκοδημοκρατική ζωή μέσα στην πόλη. Αποφύγετε και χτυπείστε κάθε πλιάτσικο. Δεθείτε γερά με το λαό.

Πείστε τον με τα έργα σας ότι ο ΔΣΕ είναι Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός που απελευθερώνει το λαό από την ατίμωση. 'Οτι είναι ανίκητος. Ότι ειρήνη στην Ελλάδα μπορεί να φέρει μόνον η νίκη του ΔΣΕ, μόνον με τη συντριβή όλων εκείνων που δε θέλουν να ακούσουν το λαϊκό πόθο για έντιμη δημοκρατική συνεννόηση. 

Φερθείτε αδερφικά προς τους αιχμαλώτους. Δείξτε σε όλα ότι είστε φορείς ενός ανώτερου λαϊκού πολιτισμού.

Η νίκη σας έρχεται τη μέρα που οι δολοφόνοι της Αθήνας κάτω από την αμερικάνικη επιταγή σκάρωσαν το καινούργιο κυβερνητικό συνοθύλευμά τους. Είναι η πρώτη ήττα που βλέπει ο καινούργιος αρχιστράτηγος μα παλιός φορέας της προδοσιάς Παπάγος.

Με τέτοια χτυπήματα όπως η κατάληψη του Καρπενησιού ξεχαρβαλώνουμε κάθε προετοιμασία του εχθρού για το 1949 και ανοίγουμε το δρόμο για αποφασιστική νίκη στον καινούργιο χρόνο.

Κρατείστε ακατάλυτο το Φλάμπουρο της λευτεριάς στο δοξασμένο Καρπενήσι της ανταρτομάνας Ρούμελης. Η διατήρηση του Καρπενησιού με κάθε θυσία αποτελεί την αρχή για αποφασιστική καμπή.

Πάντα μπροστά για καινούργιες νίκες.

21 του Γενάρη 1949

Για το Π.Γ. της Κ.Ε του Κ.Κ.Ε.

Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ



Πέμπτη 17 Ιανουαρίου 2019

Στις φυλακές της "εθνικοφροσύνης" (μέσα από τα μάτια ενός 6χρονου παιδιού)!

φωτο: Μακρόνησος...

Μια απίστευτα συγκινητική ιστορία μέσα από τα μάτια ενός 6χρονου παιδιού μας αφηγείται ο φίλος και συντοπίτης Ιωάννης Τσιουγκρής. Ο ίδιος γεννηθείς το 1944 στο Καλεσμένο Ευρυτανίας βίωσε στην πιο τρυφερή ηλικία τον πόνο, την δυστυχία και την ορφάνια. Είναι και αυτός ένα από εκείνα τα βασανισμένα παιδιά του εμφυλίου που έζησαν έντονα σκληρά γεγονότα και καταστάσεις που μέχρι και σήμερα είναι αδύνατο να ξεχάσουν. Ας πάμε λοιπόν πίσω στα "πέτρινα χρόνια" και ας αφήσουμε τον φίλο μας Γιάννη να μας διηγηθεί αυτή την ιστορία...

==========

« Στο χωριό μου το Καλεσμένο Ευρυτανίας αμέσως μετά την λήξη του πολέμου με τους Γερμανούς ναζί άρχισε ένα ανελέητο κυνηγητό συγχωριανών μου με την συνήθη κατηγορία του κομμουνιστή! Είναι αλήθεια, ότι όπως σε όλη την Ελλάδα έτσι και στο χωριό μου πολλές νέες και νέοι επέλεξαν να δώσουν την μάχη εναντίον του κατακτητή μέσα από τις γραμμές των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ-ΚΚΕ. Στα άγρια χρόνια που ακολούθησαν η κρατική και παρακρατική τρομοκρατία έδινε και έπαιρνε. Έφτανε ένας από το σόι να ήταν κομμουνιστής και αυτόματα όλο το σόι βαφτίζονταν κομμουνιστές και ''ανθέλληνες'' για κάποιους τάχα μου "εθνικόφρονες".

Στο δικό μας το σόι ο αξέχαστος Δημήτρης Τσιουγκρής (Ζούκωφ) ήταν καπετάνιος στον ΕΛΑΣ, στέλεχος του ΚΚΕ και μαχητής των υψηλών ιδανικών που πίστευε! Ο γενναίος "Ζούκωφ" σφαγιάστηκε ύπουλα από τους παρακρατικούς κεφαλοκυνηγούς, ενώ οι γέροντες γονείς του Χρήστος και Μαρία Τσιουγκρή καταδικάστηκαν από το στρατοδικείο και εκτελέστηκαν! Όλα τούτα μάς καθιστούσαν όλους μας ύποπτους, από τις πιο μικρές ηλικίες μέχρι και τις πιο μεγάλες ηλικίες. Βέβαια και στο χωριό μου υπήρχαν οι γνωστοί ταγματασφαλίτες και προδότες που τίποτα άλλο δεν έκαναν παρά να καρφώνουν στη χωροφυλακή και στο στρατό τους συγχωριανούς τους!!

Θυμάμαι λοιπόν, μέσα από τα λόγια της μάνας μου, ότι ο πατέρας μου Σεραφείμ Τσιουγκρής, ο πρώτος ξάδερφός του Ιωάννης Τσιουγκρής καθώς και ο Κων/νος Τσιουγκρής, μετά από καταγγελίες γνωστών συγχωριανών τους, βρέθηκαν κατηγορούμενοι και φυλακισμένοι στις φυλακές Λαμίας. Δεν έφτανε μόνο αυτό αλλά και από το σόι της μάνας μου Βασιλικής Τσιουγκρή το γένος Κατσούδα, βρέθηκαν σε διάφορες φυλακές συγγενείς μας: Οι αδερφές της μάνας μου Σοφία και Κατίνα συνειδητές κομμουνίστριες στις φυλακές Πατρών, ο αδερφός της Διονύσιος Κατσούδας στη φυλακή Λαμίας, όπως επίσης και ο παππούς μου Σπύρος Κατσούδας, καθώς και ο Δημήτριος Κατσούδας αλλά και αρκετοί άλλοι Καλεσμενιώτες. Πολλοί ακόμη συγχωριανοί μας εκτελέστηκαν στη "μάντρα της Ξηριώτισσας" στη Λαμία...

Στο στρατοδικείο που έγινε στη Λαμία, όλοι ήταν κατηγορούμενοι για εσχάτη προδοσία!!! Οι ποινές που μοίρασε ο στρατοδίκης ήταν βαρύτατες. Το τεκμήριο της αθωότητας απουσίαζε φυσικά από ένα δικαστήριο απόλυτα ελεγχόμενο από φασίστες στρατιωτικούς και παρακρατικούς. Οι ποινές: Τσιουγκρής Σεραφείμ ισόβια, Τσιουγκρής Ιωάννης ισόβια, Τσιουγκρής Κων/νος ισόβια, Κατσούδας Δημήτριος τετράκις εις θάνατον, Κατσούδας Διονύσιος ισόβια καθώς και ο παππούς μου Κατσούδας Σπύρος 85 περίπου χρονών  ισόβια, οι υπόλοιποι που δεν αναφέρω ισόβια. 

Καταλαβαίνετε τι σήμαινε για μένα και τα αδέρφια μου όλα τα παραπάνω. Σημειωτέον ότι ο πατέρας μου, ένας άνθρωπος καλοσυνάτος και απλός, δεν είχε ενεργό ανάμιξη στο κίνημα. Φτωχός όπως ήταν, προσπαθούσε να μας μεγαλώσει με απίστευτες ταλαιπωρίες και κακουχίες. Αυτός λοιπόν ο απλός άνθρωπος μαζί με άλλους συγχωριανούς του βρέθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη στη μακρινή Γυάρο. Ας είναι καλά οι συγχωριανοί μου που "φρόντισαν" για τον πατέρα μου καθώς και για τον άλλο γείτονά μας το Γιάννη Συψή που εκείνον τον σκότωσαν με φριχτά βασανιστήρια οι παρακρατικοί φασίστες μέσα στην εκκλησία του χωριού μας! Δύσκολα, άγρια χρόνια που σε σημαδεύουν μια ζωή!!

Τέλη του 1950 ο πατέρας μου και οι υπόλοιποι ''Τσιουγκραίοι'' και ΄Κατσουδαίοι'' μεταφέρονται  στις φυλακές Μεσολογγίου. Να πω εδώ ότι στις φυλακές αυτές ήταν και ο παππούς μου ο Σπύρος Κατσούδας, το 85χρονο γεροντάκι που σας είπα πριν, χαρακτηρισμένος ως ... "επικίνδυνος κομμουνιστής για την ασφάλεια του Έθνους"!!!

Μπορεί ο πατέρας μου να βρέθηκε από το νησί της Γυάρου σε στεριανή φυλακή, αλλά για εμάς εξακολουθούσε να είναι δύσκολο να πάμε να τον δούμε. Εγώ 6 χρονών τότε και ακόμη δεν είχα γνωρίσει τον πατέρα μου, δεν θυμόμουν καν την μορφή του. Ο θείος μου, ο αδερφός του πατέρα μου που έμεινε μόνιμα στην Αμερική, έστειλε εκατό δολάρια στην μάνα μου για να πάμε να δούμε τον αδερφό του. Ανείπωτη η χαρά της μάνας μου αλλά και η δικιά μου. Επιτέλους θα συναντούσα τον πατέρα μου!!! 

Με το λεωφορείο της γραμμής Καρπενησίου-Αγρινίου και έπειτα από έξι ώρες ταξίδι (για μια απόσταση 80 χιλιομέτρων) φθάσαμε στο Αγρίνιο και από εκεί με άλλο λεωφορείο κατευθυνθήκαμε στο Μεσολόγγι μετά από ταξίδι ακόμη 2 ωρών!

Δεν θυμάμαι καν πως ήταν οι φυλακές εξωτερικά.... Η λαχτάρα να δω τον πατέρα μου ήταν τόση μεγάλη που μόλις μπήκαμε στους χώρους τις φυλακής ανέβηκα τρέχοντας στις σκάλες για να να βρεθώ στο διάδρομο που ήταν τα κελιά. 

Προχωρώντας άκουσα μια φωνή μπροστά μου και μέσα στο μισοσκόταδο έβλεπα την φιγούρα του πατέρα μου. 

-"Γιάννη μου''!! τον άκουσα να λέει και από την μια στιγμή στην άλλη χάθηκα στην αγκαλιά του. 

Με έσφιξε ώρα και μου χάιδευε τα μαλλιά. Την αίσθηση αυτή την έχω ακόμη και την θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Εκεί πρόσεξα για πρώτη φορά ότι δεν κουνούσε τα δύο δάχτυλα του δεξιού του χεριού, τού τα είχαν σπάσει στην φυλακή της Λαμίας. Η μάνα μου δεν επιτρεπόταν να τον δει για αυτό δεν ανέβηκε μαζί μου, θα τον έβλεπε στο προαύλιο, αργότερα.

Πριν κατέβουμε κάτω γύρισα στον πατέρα μου και του λέω σαν να ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο:

- ''Μπαμπά πεινάω''...

- "Εδώ είναι φυλακή παιδί μου δεν είναι εστιατόριο..." μου είπε. Πραγματικά που να έβρισκε ο τραγικός πατέρας και φαγητό για να με ταΐσει μέσα στο κάτεργο!

Προχωρήσαμε λίγο και πριν την έξοδό μας από τον διάδρομο, μέσα από ένα μικρό κελί άκουσα μια άλλη αργή φωνή να μου λέει:

- "Γιάννη μου έλα στο παππού σου"! Ήταν το γεροντάκι, ο επικίνδυνος κομμουνιστής!! Δεν την ξέχασα ποτέ εκείνη τη στιγμή. Ούτε και αυτό που ακολούθησε....

Μου λέει ο παππούς μου: -"Γιαννάκη μου, παιδί μου, βάλε το δάχτυλό σου ανάμεσα στο συρματόπλεγμα"! Το έκανα... και τότε ο παππούς μου έσκυψε και το φίλησε με δακρυσμένα τα μάτια. Δίπλα μου ο πατέρας μου αμίλητος ζούσε κι εκείνος έντονα τη στιγμή...

Τώρα μετά από τόσα χρόνια και σε όλη την διάρκεια του βίου μου σκεφτόμουν πόσο δύσκολα πέρασαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ούτε στα στερνά τους δεν τους άφηναν ήσυχους. Στο προαύλιο η μάνα μου περίμενε να δει τον πατέρα μου και μετά θα έβλεπε και το δικό της πατέρα.

Τις θυμάμαι όλες τούτες τις στιγμές, δεν ξεχνιούνται και δεν πρέπει να ξεχαστούν. Έτσι ήταν ο φασισμός τότε, τώρα και πάντα. Καλή δύναμη να έχουμε, να το πατήσουμε το τέρας πριν φτάσουμε να ξαναζήσουμε τέτοιες τραγικές καταστάσεις!!! »


Μαρτυρία από τον Ιωάννη Τσιουγκρή


Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2019

Μαράζι


Καμιά φορά ένα τραγούδι μέσα από τη λιτότητά του μπορεί να πει "τόσα πολλά"! Έτσι και αυτό που σας παρουσιάζουμε σήμερα: ένα τραγούδι δημοτικό, με παραπονεμένα λόγια και "ήχο βαρύ", που αναβλύζει τον πικρό καημό του ξενιτεμού.

Ρημάξανε τα διάσελα
και των χωριών οι στράτες
παν' τα παιδιά στην ξενιτειά
και γίνονται εργάτες.

Στην μακρινή την Αραπιά
Ευρώπη, Αυστραλία 
Αμερική και Καναδά
και πικροΓερμανία. 

Φύγαν τα χέρια τα καλά
φύγαν οι δουλευτάδες
και καρτερούν οι γέροντες
και κλαίνε οι μανάδες...




Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2019

Στράτες...

Κορυφογραμμή Ζαχαράκι/Ευρυτανία - φωτο: Σπύρος Μελετζής

Στη σκοτεινιά και στη χιονιά, κόσμος βογκάει και χάνεται,
σαν σε πέλαο που το δέρνουνε στοιχειά, ξωθιές και μάγισσες.
Kαι σεις θλιμμένες προσευχές, κρυφούλες, τι να κάνετε;
της φτώχειας αγαθή καρδιά, που από τον πόνο ράγισες;

Mα σώπα! κι άκουσα, οι βαριές γοργά χτυπάν τ' αμόνια τους
κι απ' τα χωράφια χίμηξαν, ποτάμια, οι ζευγολάτες τους·
κι είναι τα χέρια τους σπαθιά και φλόγες τα πλεμόνια τους.
Aς είναι τους κι ο Θεός μαζί κι ας τους βλογάει τις στράτες τους.

{στίχοι του ποιητή Θανάση Κυριαζή (1887-1950) με καταγωγή από τον Προυσό Ευρυτανίας}


Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2019

Προς τιμήν του...

Δώρης Άνθης (Νίκος Ζωγραφόπουλος) - ετών 24

Στις 3 Γενάρη 1945, σκοτώνεται στην Αθήνα, κατά την εξέλιξη των μαχών των "Δεκεμβριανών", ο 24χρονος εμβληματικός Ευρυτάνας ποιητής και φοιτητής της Νομικής Δώρης Άνθης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Νίκου Ζωγραφόπουλου). 

Ο Δώρης Άνθης έχασε τη ζωή του σε μία μεγαλειώδη ενέργεια αυτοθυσίας, όταν για να υπερασπίσει τα υπόλοιπα παιδιά του λόχου του σε μία κρίσιμη στιγμή των ένοπλων συγκρούσεων, όρθωσε θαρραλέα το ανάστημά του απέναντι σε ένα αγγλικό τανκ με το πολυβόλο! Ήταν καπετάνιος ενός εκ των λόχων του 42ου συντάγματος του ΕΛΑΣ, ενώ υπήρξε κι από τους πρωτοξεκινητάδες και μαχητικότερους αντάρτες του Άρη Βελουχιώτη με το ψευδώνυμο "Ιωσήφ". Με την ατρόμητη στάση του και τα επαναστατικά του ποιήματα φλόγιζε τις ψυχές των συμμαχητών του αλλά και των Ευρυτάνων αγροτών. Στάθηκε συνεπής και παλικάρι μέχρι τέλους! Άλλωστε ο ίδιος ποιούσε με τους στίχους του τη μεγάλη απόφαση ζωής : "Τα νιάτα μου τα χάρισα στολίσματα του Λαϊκού Στρατού..." (Ο ΕΛΑΣίτης

Κάποτε -προφητικά ίσως; - είχε γράψει...

Θυσία! Τι πιο όμορφο
στους εκλεκτούς της Δόξας
που ξεκινήσαν ταπεινοί 
για να στεφανωθούν.

Φτάνει να ζήσει η ρήγισσα
να λούζεται μες τ' άστρα,
η ατίμητή μας Λευτεριά
κι όλα σ' αυτή γι' αυτή!

Ο νεαρός συμπατριώτης μας, ανήσυχο πνεύμα από τα νεανικά - μαθητικά του χρόνια, αγωνίστηκε πότε με την πένα και πότε με το τουφέκι της Ρωμιοσύνης για να δει αυτός ο τόπος κι αυτός ο λαός μια καλύτερη μέρα με λευτεριά, κοινωνική δικαιοσύνη και προκοπή. Τρυφερός ποιητής της φύσης και του έρωτα, αλλά και μπαρουτοκαπνισμένος επαναστάτης, υπήρξε άξιο τέκνο της αιώνια ανυπότακτης Ευρυτανίας! Για το σπουδαίο ποιητικό ταλέντο του, μεγάλοι λόγιοι της εποχής του, τον παρομοίασαν ως "νέο Κρυστάλλη"!

Προς τιμήν του πρόωρα χαμένου μα και αλησμόνητου Δώρη Άνθη, παρουσιάζουμε στο blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" ένα από τα ποιήματα του  με τίτλο "ο φαμελίτης" (πρωτοδημοσιεύθηκε το 1938 στη "Φωνή της Ευρυτανίας"), όπου εκεί διαφαίνονται, για μια ακόμη φορά, οι σπάνιες ευαισθησίες και η αγάπη του Δώρη για τον απλό πονεμένο λαό, γι' αυτό το λαό που θυσίασε τα νιάτα του.  

Προσπέρασε κι ούτ' είπε καλημέρα
και κύρτωσαν οι ώμοι του βαρειά
η κόμη του δε σείστη στον αγέρα,
τα μάτια του δε λάμψανε φλουριά.

Στη στράτα βιαστικός τρεχάτος πάει
κι αγνώριστος περνά στην αγορά
τάχα τα βάσανά του να αστοχάει
κοντά στ' αγαπημένα του μωρά;

To βράδυ στου σπιτιού του τη γαλήνη
να γαληνεύει τάχα η συλλοή;
Το γέλιο των παιδιών του να του σβύνει
τον πόνο τον πικρό πώχει η ζωή;

Α! το ψωμί στη γάστρα, που ανασαίνει
τη μυρωδιά του σαν τρανή χαρά
το ξέρει αυτός με τι ιδρώτα βγαίνει.
Το μέτωπο απλώνει μια φορά...

Μια γυναικούλα πολυαγαπημένη
στο σπίτι, τρία τέσσερα παιδιά...
Καλύτερους καιρούς αυτός προσμένει
και η ελπίδα δεν του λείπει στην καρδιά.

Στο Γολγοθά του σέρνει το σταυρό του
κι απόκαμε πολύ μεσοστρατίς
και λέει κάτι στο Θεό του
σαν πρώτος και σαν δεύτερος ληστής.