Η πλάνη της «εθνικής ενότητας» στην ΠΕΕΑ - μια αξιοσημείωτη κριτική από τον Γραμματέα του ΕΑΜ!

ΠΕΕΑ, Βίνιανη Ευρυτανίας 1944 - φωτο: Σπύρος Μελετζής

Στις 10 Μαρτίου 1944 συγκροτείται στη Βίνιανη της ανταρτομάνας Ευρυτανίας η ΠΕΕΑ, η περίφημη «Κυβέρνηση του Βουνού» (βλ. αφιέρωμα "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"). Είναι το πρώτο λαϊκό κυβερνητικό σχήμα που έχει σαν στόχο αφενός να κατευθυνθεί περαιτέρω ο ένοπλος αγώνας προς την τελική νίκη και αφετέρου να συγκροτηθούν διοικητικά, με βάση την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, οι απελευθερωμένες από τον ΕΛΑΣ περιοχές. 

Έτσι έχουμε την πρώτη 5μελή προσωρινή σύνθεση της ΠΕΕΑ η οποία υφίσταται έως τις 18 Απριλίου του ίδιου έτους όπου και θα ανασχηματιστεί, με μια πολύ πιο πλατιά σύνθεση με την επιπλέον συμμετοχή αρκετών διαπρεπών προσωπικοτήτων της χώρας οι οποίοι στη συνέχεια θα διατελέσουν «γραμματείς» (υπουργοί) της  Κυβέρνησης του Βουνού.

Ο  αείμνηστος Θανάσης Χατζής, Γραμματέας του ΕΑΜ, μέσα από το σπάνιο εμβληματικό βιβλίο του με τίτλο: "Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε" (Δωρικός) στέκεται έντονα κριτικά απέναντι στη μεταγενέστερη -τη δεύτερη και διευρυμένη- ΠΕΕΑ, η οποία εξαιτίας της συμμετοχής και του καθοδηγητικού ρόλου πολλών "αστικών στοιχείων" που την πλαισίωναν, ξεστράτιζε από τον αρχικό ιδρυτικό της σκοπό, έχανε, όπως τονίζει, τον επαναστατικό της προσανατολισμό και αναιρούσε τον λαϊκό-ταξικό χαρακτήρα της Κυβέρνησης του Βουνού μέσω της υιοθέτησης της λανθασμένης γραμμής της λεγόμενης Πανεθνικής Ενότητας που υπονόμευε την νικηφόρα προοπτική της Λαϊκής Επανάστασης!

Τα συμπεράσματα πλούσια, συνιστούν τροφή για σκέψη και βαθείς πολιτικούς προβληματισμούς για μία σημαντική περίοδο της νεότερης ιστορίας μας.

Η Ευρυτανία μας, πρώτη στον Αντιστασιακό Αγώνα, μάς προσφέρει για μια ακόμη φορά την... αφορμή!

Ιδού λοιπόν το επίμαχο απόσπασμα από το γραπτό του Θανάση Χατζή με λιτό, περιεκτικό και στοχευμένο λόγο:

=======================

"Μια σύγκριση: Δυνάμωσε άραγε το κίνημα με τη διεύρυνση της ΠΕΕΑ ; 

Μια απλή σύγκριση των Διαγγελμάτων της πρώτης και δεύτερης ΠΕΕΑ πείθει πως το εθνικολαϊκό κίνημα δεν δυνάμωσε με τη διεύρυνση του πολιτικού οργάνου της Ελεύθερης Ελλάδας αλλά αδυνάτισε.

Έχανε τον επαναστατικό του προσανατολισμό, παραιτούνταν από την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας με απελευθέρωση της χώρας βασικά και αποκλειστικά από τις συσπειρωμένες γύρω από την ΠΕΕΑ εσωτερικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα έκανε ασταθή και αβέβαια την ίδια την ύπαρξη της Πολιτικής Επιτροπής.

Η πρώτη ΠΕΕΑ ήταν αγωνιστική, στηριγμένη στο λαό από τον οποίο αντλούσε την εξουσία και αναλάμβανε το χρέος να οδηγήσει τον αγώνα ως την τελική νίκη. Ήταν στη σύνθεση και το πρόγραμμά της καθαρά ε α μ ι κ ή  Κ υ β έ ρ ν η σ η της Ελεύθερης Ελλάδας, απόλυτα σύμφωνη με τους σκοπούς και την αποστολή που προβλεπόταν από το Ιδρυτικό του ΕΑΜ.

Η δεύτερη ΠΕΕΑ, ουσιαστικά δεν έβλεπε τον ευατό της σαν υπεύθυνο όργανο καθοδήγησης του αγώνα και άσκησης της εξουσίας, αλλά θεωρούσε πως συγκροτήθηκε αποκλειστικά και μόνο για να πραγματοποιήσει τη γενική ενότητα σε μια Πανεθνική Κυβέρνηση που θα λειτουργούσε με το Σύνταγμα του καθεστώτος της "Βασιλευομένης Δημοκρατίας"!

Τό ΚΚΕ καί τό ΕΑΜ έκαναν το σοβαρότατο λάθος νά δεχτούν την παραβίαση βασικών αρχών πού στάθηκαν κίνητρα συγκέντρωσης στις γραμμές τους και σκληρής και πολυαίμακτης πάλης του ελληνικού λαού. 

Οι σοβαρότερες και αποφασιστικότερες θέσεις στην ΠΕΕΑ είχαν δοθεί σε πρόσωπα που μέχρι τότε παρακολουθούσαν, ίσως με συμπάθεια αλλά χωρίς νά συμμετέχουν, τον εθνικολαϊκό αγώνα. Η καθοδήγηση του εθνικολαϊκού κινήματος είχε κάνει αυτοσκοπό την ενότητα. Πίστευε στην «εν­ότητα για την ενότητα». Τό πλέγμα αυτό είχε θαμπώσει τον πολιτικό της ορίζοντα. 

Δεν έβλεπε πως με την παραχώρηση καθοδηγητικών θέσεων σε αστικά, έστω και προοδευτικά στοιχεία, υπονομευόταν η πάλη του λαού και τορπιλίζονταν όλες οι προσπάθειες για το άνοιγμα του δρόμου προς τη πρόοδο και την αναγέννηση της χώρας, που μόνο με τη νίκη της λαϊκής Επανάστασης, κάτω από την ηγεσία της εργατικής τάξης και του ταξικού κόμματός της, μπορούσε να πραγματοποιηθεί.

Δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι, ενώ η πρώτη ΠΕΕΑ δημιούργησε σάλο και κατακραυγή στους πλουτοκρατικούς κύκλους και την ντόπια και ξένη αντίδραση, η υποδοχή της δεύτερης ΠΕΕΑ έγινε με κάποια ανακούφιση και αισιοδοξία, τόσο από τις ηγεσίες των αστικών κομμάτων όσο και από τους Άγγλους και την Κυβέρνηση του Καΐρου. Υπολόγιζαν πως μ’ αυ­τούς πιο εύκολα θα εύρισκαν κοινή γλώσσα. Και δεν έπεφταν έξω στους υπολογισμούς τους."

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"