Ευρυτανικές παραδοσιακές ενδυμασίες

Ένα βράδυ καθώς έψαχνα το αρχείο μου, έπεσα επάνω σε ένα παλιό κιτρινισμένο φωτοτυπημένο φυλλάδιο που βρισκόταν ανάμεσα στα ενθύμια του αείμνηστου πατέρα μου. Ξεφυλλίζοντάς το, ανακάλυψα ένα... μικρό λαογραφικό θησαυρό! Το φυλλάδιο αυτό αναφέρονταν στα... "Βαλκανοχώρια" της Ευρυτανίας και ειδικότερα στη Μηλιά και τα Σελλά. Καθώς σημειώνεται στον πρόλογο γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του '60 από τον τότε Δάσκαλο του χωριού Σελλών κ. Μπαρτζώκα Γεώργιο και αποτελεί μια σύντομη ιστορική αναδρομή των δύο προαναφερόμενων χωριών της Ευρυτανίας.

Εμείς ξεχωρίσαμε ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στις Ευρυτανικές παραδοσιακές ενδυμασίες. Σας το παραθέτουμε, διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτοτύπου.

Ιδού:

--------------------------

"Και για τους άντρες και για τις γυναίκες, η ενδυμασία, η κόμμωσις και ο καλωπισμός γενικά, αποτελούσαν το κύριον μέλημά τους. 

Η χωρίστρα για τα κοντά μαλλιά των αντρών, και οι κοτσίδες για τα μακριά μαλλιά των γυναικών, δεμένες με ένα κόκκινο σκοινάκι σταυρωτά πάνω από το μέτωπο ήταν το συνηθέστερο στην εποχή τους.

Σκούφια μαύρη φορούσαν οι άντρες, οι δε γυναίκες φορούσαν καφέ μαντήλι εκτός από τις χήρες που φορούσαν μαύρο. Οι άντρες έφεραν και μουστάκι μεγάλο περιποιημένο.

  

Ενδύματα που φορούσαν οι άντρες ήταν:

Κάλτσες μακρυές άσπρες μέχρι πάνω από τα γόνατα, συγκρατούμενες από της ζώνης που υπήρχε εσωτερικώς του υποκαμίσου.

Υποκάμισο μακρύ μέχρι πάνω από τα γόνατα, με μακριά μανίκια, συνήθως άσπρο. Μέσα από τα μανίκια φορούσαν μάλλινα στενά μανίκια με ξόπλια (κεντημένα).

Πάνω από το υποκάμισο φορούσαν γιλέκι, μαύρο συνήθως και με ωραία κεντημένα κουμπιά, πάνω δε από αυτό φορούσαν άλλο γιλέκο με μανίκια (μόνον για φιγούρα) τα λεγόμενα τσιπούνια.

Ένα ρολόι με καδένα κρεμασμένη υπήρχε στο τσεπάκι τού μέσα γιλέκου που συμπλήρωνε την όμορφη εμφάνιση.

Στη μέση εφέρετο το ζωστάρι και πάνω από αυτό το σελάχι που το φορούσαν μόνον με φουστανέλλα και όχι με σχέτο υποκάμισο. Στο σελάχι υπήρχαν: μαντήλι, μαχαίρι, φλογέρα, λεπτά, καπνός, πίπα και πριόβολος για τη φωτιά. 

Τον χειμώνα φορούσαν πατατούκα (σακκάκι χοντρό) και κοντόκαπα φτειαγμένη από τράγιο μαλλί.

Στα πόδια έφεραν μάλλινες κάλτσες (τσουράπια) μέσα από τις καλές που ήσαν βαμβακερές και τεντώνονταν καλά πιασμένες από τις στάφες (λουράκι κάτω από το πέλμα) και από την ζώνη. 

Κάτω από τα γόνατα στερεώνονταν οι καλτσοδέτες που λέγονταν και βοδέτες και είχαν χρώμα μαύρο και με μια φουντίτσα που τακτοποιούνταν έτσι που να κρέμεται από το έξω μέρος της γάμπας.

Τσαρούχια συνήθως κόκκινα προκιαστά με φούντα πλούσια.  

Γυνακεία ενδύματα ήσαν:

Υποκάμισο άσπρο μακρύ μέχρι τους αστράγαλους και με μανίκια φαρδιά κεντημένα χαμηλά και στο στήθος (τραχλιά). 

Εσωτερικώς του υποκαμίσου εφέρετο μάλλινη φανέλλα, κεντημένη στα μανίκια. 

Κάλτσες κοντές κάτω από τα γόνατα παρδαλές με κεντήματα (ξόπλια). 

Τσαρούχια κόκκινα με φούντες. 

Καθημερινώς δε φορούσαν μάλλινες μακριές και πάνω από τα υποκάμισα, που έφερναν κόκκινα γαϊτανάκια και δεν είχαν μανίκια. 

Από πάνω έριχναν την κοντόκαπα με τα μανίκια όπως τα τσιπούνια. 

Η ποδιά ή κόκκινη ή μαύρη, εσυμπλήρωνε την όλη εμφάνιση, που ήταν κεντημένη με γαϊτανάκια, χωρίς βέβαια να παραλείπονται τα ασημικά τα φλουριά, τα σκουλαρίκια και οι μαντήλες με τα φλουριά."

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"