Παρασκευή 28 Απριλίου 2017

28-4-1943: Γιορτή της Λευτεριάς στο Καρπενήσι!

"Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είν΄ο ίδιος ο λαός" 

Η 28η Απρίλη 1943 αποτελεί μία σημαντική ημέρα-ορόσημο για τη μαχόμενη Ευρυτανία αλλά και για τη χώρα μας γενικότερα. Οι Ιταλοί κατακτητές, μην αντέχοντας άλλο τα αποφασιστικά νικηφόρα χτυπήματα του Αντάρτικου και την εδραίωση του ΕΛΑΣ στον ευρύτερο ευρυτανικό χώρο, εγκαταλείπουν ντροπιασμένοι  το Καρπενήσι και αποσύρονται για ασφάλεια στην κεντρική διοίκηση τής «Άλμπα Τζούλια» στη Λαμία.

Μέσα σε ελάχιστους μήνες από την επίσημη κήρυξη του Ένοπλου Αγώνα (Δομνίστα Ευρυτανίας 7 Ιούνη 1942) ο θρυλικός ΕΛΑΣ επιτυγχάνει σημαντικές νίκες στα περήφανα βουνά μας (μάχες Μικρού Χωριού, Κρίκελλου, Χρύσως) και έτσι οι κοκορόφτεροι φασίστες του Μουσολίνι, μετά από τις αλλεπάλληλες ήττες που υπέστησαν, αποχωρούν με σκυμμένο το κεφάλι.

Από εκεί που ξεκίνησαν όλα, από την ανταρτογέννα Ευρυτανία, από εκεί θα φυσήξει το νέο ελπιδοφόρο αγέρι της Λευτεριάς για όλη τη σκλαβωμένη Ελλάδα! Η μικρή ορεινή πατρίδα απολαμβάνει, δίχως πια το βραχνά της ιταλικής κατοχής, την πρώτη Ελεύθερη Άνοιξη!


"Με το ντουφέκι μου στον ώμο... της Λευτεριάς ανοίγω δρόμο"

Ήταν ανήμερα του Πάσχα, Κυριακή 28 Απριλίου του 1943, όταν ο τόπος μας ξεβρόμισε από την ιταλική φασιστική πανούκλα. Όμως μια βδομάδα πρωτύτερα -την Κυριακή των Βαΐων- είχαμε τα… προεόρτια, καθώς ο ΕΛΑΣ της Ευρυτανίας είχε φροντίσει να εξευτελίσει εντελώς τον εχθρό, στα μάτια του ντόπιου πληθυσμού, με μία απίστευτη «κίνηση ματ»! Τι συνέβη; Οι Αντάρτες αιχμαλώτισαν κάποιους Ιταλούς στρατιώτες, και αφού τους αφόπλισαν, κατόπιν τους αμόλησαν δίχως στολές παρά μόνο… με τα σώβρακα (!) μέσα στην κεντρική πλατεία του Καρπενησίου προκαλώντας τα γέλια και τη χλεύη των Ευρυτάνων που δεν έβλεπαν πλέον την ώρα να ξεκουμπιστούν τα καθάρματα που για καιρό λυμαίνονταν τον τόπο αφού μαζί με τους αλητοδωσίλογους συνεργάτες τους λήστευαν, έκαιγαν, βασάνιζαν και δολοφονούσαν το λαό.


ΕΛΑΣίτες στο αδούλωτο  Βελούχι

Ο «καπετάν-Λευτεριάς» (Τάσος Παπαδάκης) με μικρή δύναμη και σε συνεννόηση με Φθιώτες αντάρτες επιχειρεί να πλήξει τους αποχωρούντες Ιταλούς με ενέδρα στο δρόμο Καρπενησίου/Λαμίας. Όμως λόγω κάποιου κακού συντονισμού των ανταρτών, οι Ιταλοί πραγματοποιούν ελιγμό και κατορθώνουν να ξεφύγουν και να τρυπώσουν εντέλει στη Λαμία… ως λαγοί βεβαίως-βεβαίως! (το γεγονός αυτό θα προκαλέσει μετέπειτα τη δυσφορία του Άρη).


"Πέτα πολέμα με καρδιά - ω ΕΛΑΣ!" 

Λίγες μέρες αργότερα επιστρέφει στην πολυαγαπημένη του Ευρυτανία και ο Άρης Βελουχιώτης (μετά από ένα διάστημα απουσίας καθώς βρισκόταν σε επιχειρήσεις σε άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας).

Τότε το Καρπενήσι θα ζήσει μεγαλειώδεις επικές στιγμές όταν ο Πρωτοκαπετάνιος της Λαϊκής Αντίστασης θα μπει θριαμβευτής στην απελευθερωμένη πόλη μας αντάμα με τον Ευρυτάνα «καπετάν-Ερμή» (Βασίλη Πριόβολο), τον Καπλάνη, το Χρυσιώτη, το Λάμπρο, το Θάνο, το Νάκο Μπελή, τον Περικλή, τον Παπακουμπούρα, τον Λευτεριά και πολλά ακόμη παλικάρια του Αγώνα από τα Αρχηγεία Ευρυτανίας, Φθιώτιδας Δομοκού. Ο Άρης με τον Ερμή θα μιλήσουν από τον εξώστη του Επαρχείου Καρπενησίου μπροστά σε μία απίστευτη λαοθάλασσα που τους αποθεώνει συνεχώς με ζητωκραυγές και συνθήματα! 


Ο Άρης με τον Ερμή

Ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι στην ιστορική πλατεία του Μάρκου Μπότσαρη! Θα είναι ένα ανεπανάληπτο ενωτικό λαϊκό πανηγύρι -πραγματική γιορτή της λευτεριάς- που θα αφήσει εποχή! Είναι εκείνη η πολυπόθητη ώρα της φτωχολογιάς που λαχταρά να απολαύσει τους καρπούς του αιματηρού αγώνα της και να ξεσπαθώσει αφήνοντας ξοπίσω όσα την πίκραναν και την ταλαιπώρησαν τα προηγούμενα μαύρα χρόνια! Ναι, εδώ επάνω στα βουνά του Άρη δεν υφίσταται πλέον σκλαβιά! 

Όλοι χαίρονται ολόψυχα το πρώτο σκίρτημα της λευτεριάς: Νέοι, γέροι και παιδιά κατηφορίζουν συνεχώς απ’ όλα τα σοκάκια της πόλης για την πλατεία, ενώ και πολλοί ακόμη συρρέουν από τα χωριά προς το Καρπενήσι! Το κρασί και το τσίπουρο ρέουν άφθονα, τα ψητά στριφογυρνάνε στις σούβλες, τα βιολιά και τα κλαρίνα έχουν την τιμητική τους! Το κέφι ανάβει, ο ενθουσιασμός κορυφώνεται! Και οι πάντα εκδηλωτικοί Ευρυτάνες παρέα με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ πίνουν, χορεύουν και γλεντάνε κάτω από τα πλατάνια της πλατείας, με γνήσια παραδοσιακά τραγούδια και λεβέντικους αντάρτικους παιάνες, γιορτάζοντας έτσι σαν μια γροθιά αυτή την τόσο ξεχωριστή ημέρα που σηματοδοτεί τα πρώτα ορατά αποτελέσματα της Νίκης του Ένοπλου Λαού εναντίον της βάρβαρης φασιστικής κατοχής.


"Λευτεριά πανώρια κόρη κατεβαίνει από τα όρη κι ο λαός την αγκαλιάζει και χορεύει και γιορτάζει..."

Για όλα τα επόμενα χρόνια η Ευρυτανία θα αποτελέσει το λίκνο του Αντιστασιακού Κινήματος. Εκεί θα εδρεύουν -και επισήμως πλέον- για μεγάλο διάστημα τα ανώτατα κλιμάκια του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, του ΚΚΕ και των συναφών οργανώσεων της λαϊκής πάλης! 

Ο ανυπότακτος τόπος μας θα ακολουθήσει την παλιά ηρωική παράδοση των Κατσαντωναίων και των Καραϊσκάκηδων με το θρυλικό, πλέον, ΕΑΜ και τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό του, τον ηρωικό ΕΛΑΣ!

Τα γράμματα και οι τέχνες θα γνωρίσουν πρωτοφανή άνθηση! Σχολεία, παιδικοί σταθμοί, θεατρικές σκηνές, χορωδίες, εκθέσεις φωτογραφίας και ζωγραφικής, βιβλιοθήκες, εφημερίδες, καθώς και η μαζική συμμετοχή του κόσμου στις αυτοδιοικητικές συνελεύσεις, θα δώσουν το στίγμα της νέας πολιτιστικής Λαοκρατικής Αναγέννησης! 
Παιδική χορωδία στο Εαμοελασίτικο Καρπενήσι

Στην Ελεύθερη Ευρυτανία, μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο από την εκδίωξη των ιταλών κατακτητών, θα συγκροτηθεί η περίφημη Κυβέρνηση του Βουνού (Βίνιανη 10 Μαρτίου 1944) ενώ θα πραγματωθεί και η αλησμόνητη Εθνοσυνέλευση της Αντίστασης (Κορυσχάδες 14-27 Μάη 1944)

Μπάντα του ΕΛΑΣ στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας

"Δουλειά, χαρά και μόρφωση
να το ιδανικό μας!
και θέλουμε στον τόπο μας,
Ελλάδα μας,
αφέντη το λαό μας!"




17 σχόλια:

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Συνοδεύσαμε το αφιέρωμά μας με ιστορικές φωτογραφίες του Σπ. Μελετζή, επίσης από τον "Κόκκινο φάκελλο", την εφημερίδα "Ριζοσπάστης" και το διαδίκτυο...

Aris είπε...

Γεια σου Ευρυτανα ιχνηλατη..!!
Να αλλη μια σημαντικη επετειο που δεν γνωριζαμε!
Να σαι καλα για οσα μας μαθαινεις για τον τοπο και την ιστορια μας.

ποιώ - ελένη είπε...

Μέσα στη μνήμη μας πάντα
θα κατοικούν...

Να είσαι καλά

Δραση στο Ωραιοκαστρο είπε...

Εξαιρετικό!!!

kapetandiamantis είπε...

ΨΥΧΗ ΒΑΘΕΙΑ!

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

''Είναι εκείνη η πολυπόθητη ώρα της φτωχολογιάς που λαχταρά να απολαύσει τους καρπούς του αιματηρού αγώνα της και να ξεσπαθώσει αφήνοντας ξοπίσω όσα την πίκραναν και την ταλαιπώρησαν τα προηγούμενα μαύρα χρόνια!''

....

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Αγαπητοί αναγνώστες...

Στην κάθετη δεξιά μπάρα του blog έχουμε δημιουργήσει μία νέα στήλη : "ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΘΕΣ".

Εκεί με ένα "κλικ" επάνω στους σχετικούς τίτλους που εμπεριέχονται σε αυτή την ενότητα, θα μπορείτε να πληροφορηθείτε για θέματα/γεγονότα που διαδραματίστηκαν τον αντίστοιχο μήνα με σήμερα.

Καλή συνέχεια στα σχόλιά σας...

Φυσιολάτρης! είπε...

Ανεξάντλητη η αντιστασιακή ιστορία της Ευρυτανίας......πραγματικά έζησε συγκλονιστικές στιγμές εκείνες τις ηρωικές εποχές!!!!!!!!Εύγε για την ανάρτηση!!!!!

Άρης Άλμπης είπε...

Εποχή ενότητας, θάρρους και πίστης στην ελευθερία. Κλίμα αγωνιστικό, παρά τον τρόμο που έσπειρε η κατοχή.
Πόσοι άραγε σημερινοί πολίτες γνωρίζουν αυτές τις σελίδες τής σύγχρονης Ιστορίας μας;

blackbedlam είπε...


Καλησπέρα σε εσένα και τους φίλους σου, φίλε Ιχνηλάτη.

Ξανά και ξανά, μας πηγαίνεις βόλτα στην Ιστορία και εμείς, σεργιανάμε σε αχαρτογράφητους ατραπούς.

Δρόμους που τους περπάτησαν ήρωες, που έδωσαν την ζωή τους στον αγώνα για την λευτεριά, τη δικαιοσύνη, την ισότητα.

βλέπεις Ιχνηλάτη, η ιστορία είναι ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια της εκάστοτε εξουσίας.

Και ανάλογα με το συμφέρον τους ,την παραποιούν, την παραχαράσουν,την φέρνουν στα μέτρα τους.

Έτσι και σήμερα, παίρνει μεγαλύτερη αξία η αναφορά σου στα ιστορικά γεγονότα και στους αγώνες

των λαϊκών αγωνιστών για την λευτεριά.

Να είσαι πάντα καλά και να συνεχίζεις.

Μαρία Κανελλάκη είπε...

Mαθήματα ιστορίας που ποτέ ίσως δεν αναδείχτηκαν και θα έμεναν στην αφάνεια, αν δεν υπήρχαν ατομικές προσπάθειες να καταγραφούν και να διαδοθούν. Αυτό που κάνεις Ευρυτάνα, έχει μεγάλη αξία, κυρίως στην εποχή που διανύουμε. Ελάχιστα ήξερα για τον τόπο σας, απ'όσα έχω διαβάσει εδώ μέσα. Ακόμα και το φωτογραφικό υλικό, δεν το έχω δει ως τώρα σε κάποια έκθεση ή σε κάποιο βιβλίο. Ίσως δεν έτυχε, σίγουρα όμως έχω πλουτίσει κατά πολύ τις ιστορικές μου αναφορές σε τόπους και γεγονότα. Για τον Άρη (ή Θανάση Κλάρα) ήξερα μόνο το σημείο που ξεκίνησε τις πρώτες του επαφές για τη δημιουργία αντιστασιακού μετώπου, στην περίφημη Σύσκεψη της Καισαριανής.
Καλή συνέχεια στο έργο σου και καλή Πρωτομαγιά εύχομαι Ευρυτάνα!

doctor είπε...

ΤΗΝ ΠΙΟ ΛΑΜΠΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗ ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ ΛΑΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΚΥΒΟΥΝ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ.
Η ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΗΤΑΝ ΑΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΕΝΤΑΚΑΘΑΡΑ ΣΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ.
ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΦΙΛΤΑΤΕ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Οι περήφανες ιστορικές μνήμες του τόπου μας θα βρίσκουν πάντα μια φιλόξενη γωνιά εδώ...
Σας ευχαριστούμε για τις επισκέψεις, τις αναδημοσιεύσεις και τα σχόλια!

άγριο κυκλάμινο είπε...

"Δουλειά, χαρά και μόρφωση
να το ιδανικό μας!
και θέλουμε στον τόπο μας,
Ελλάδα μας,
αφέντη το λαό μας!"

Για αυτή τη νέα Ελλάδα αγωνίστηκε το ΕΑΜ ΕΛΑΣ και ο λαός μας.
Το αίμα που χύθηκε πιστεύω ότι δεν θα πάει χαμένο και θα έρθει η μέρα που η νέα γενιά θα μπει μπροστά ξανά!!!!!
Το θέμα είναι εξαιρετικό και βγάζει μια αισιοδοξία ακόμη και σε αυτούς τους καιρούς. Κανείς τύραννος δεν είναι ανίκητος τελικά....
Να είσαι καλά ευρυτάνα.

Ανώνυμος είπε...

Φίλε Ευρυτάνα Ιχνηλάτη, με τα αφιερώματά σου τιμάς όλους τους αγωνιστές Ευρυτάνες και όλες τις αγωνίστριες Ευρυτάνισσες, που μόχθησαν και τίμησαν την ευρυτανική γη, παλεύοντας για μια καλύτερη Ελλάδα. Οι αγώνες τους αποτελούν πηγή έμπνευσης για όλους μας. Οι στόχοι τους ας συμπληρώσουν τα δικά μας ιδεώδη και ιδανικά. Οι μορφές τους ας είναι τα πρότυπά μας.

Με εκτίμηση και σεβασμό
Κώστας Σακαρέλος

Άιναφετς είπε...

Ένα ακόμα εξαιρετικό ντοκουμέντο και ένα ακόμα μεγάλο ευχαριστώ!

Scotpion είπε...

Ένδοξες στιγμές τού αντιστασιακού αγώνα των ηρώων του ΕΑΜ, Ελλάς, ΕΠΟΝ και ΚΚΕ. Είναι κρίμα που δεν ευωδόθηκαν οι αγώνες, ας όψωνται όμως οι ντόπιοι προδότες και οι άτιμοι Άγγλο Αμερικάνοι. Οι αγώνες των ανταρτών έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους. Όσο ζούμε δεν πρόκειται να ξεχάσουμε, δεν πρόκειται να παραδώσουμε τα όπλα των ιδεών και ιδανικών που μας παρέδωσαν.
Αυτά τα γεγονότα πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία , είναι μέρος της ιστορίας μας.
Ας είσαι καλά Ευρυτάνα Ιχνηλάτη που δημοσιεύεις αυτά τα ιστορικά γεγονότα!!!