" Όπλα! Όπλα!"*

Αφίσα-κάλεσμα του ΕΑΜ

Το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" παρουσιάζει ένα σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο αναφορικά με την περιπετειώδη πορεία των ηρωικών καθηγητών και σπουδαστών του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου των ΕΑΜ-ΠΕΕΑ (από το Καρπενήσι μέχρι το Τροβάτο Αγράφων, τον Αύγουστο του 1944) που πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από τη βάρβαρη επίθεση των Γερμανών ναζί στην ευρυτανική πρωτεύουσα (βλ. εδώ) !

*Το κείμενο εμπεριέχεται στο αναγνωστικό ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ, του 1944 - της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης.

Έκδοση ΠΕΕΑ, του Μ. Παπαμαύρου με τη συνεργασία και άλλων εκπαιδευτικών, Επανέκδοση Σύγχρονη Εποχή.

Αναγνωστικό "Ελεύθερη Ελλάδα" - 1944

Ιδού:

==========================

Αύγουστος 1944...

"Περνούσαμε πολύ καλά στο Καρπενήσι. Όλη τη μέρα εργαζόμαστε στο Παιδαγωγικό μας Φροντιστήριο, που θα βγαζε τους νέους Δασκάλους και το βράδυ ακούγαμε στην πλατεία, τα νέα που μας έλεγαν οι Επονίτες με τον τηλεβόα.

Στις 6 τ’ Αυγούστου, ημέρα Κυριακή, πήραμε μέρος στη γιορτή της 13ης Μεραρχίας. Το απόγευμα της ημέρας αυτής, ο λαός των χωριών της Ευρυτανίας σχημάτισε ατέλειωτη διαδήλωση στους δρόμους του Καρπενησιού.

-«Όπλα! Όπλα!» Φώναζαν όλοι κι ορκίζονταν εκδίκηση στον καταχτητή και στους προδότες, που έκαιγαν τα χωριά και ρήμαζαν τον τόπο.

Το βράδυ το πλήθος χόρευε στην πλατεία. Χορεύαμε κι εμείς.

Κάτι όμως κινήσεις του Μέραρχου και του Προέδρου της Διοικητικής Επιτροπής Στερεάς, κάτι σούρτα-φέρτα τους, μας έβαλαν σε ανησυχία. Τι να συμβαίνει;

Δεν περνά πολλή ώρα κι ο καπετάνιος της Μεραρχίας ανεβαίνει στη σκηνή της πλατείας και αναγγέλλει στον κόσμο πως οι Γερμανοί, μαζί με προδότες και μαύρους, άρχισαν επίθεση. Άρχισαν, είπε, από δυο μεριές, από το Αγρίνιο και από τη Λαμία και προχωρούν για το Καρπενήσι. Στο δρόμο καίνε τα χωριά και καταστρέφουν τα γεννήματα.

Εκείνο το βράδυ φύγαμε με κάποια ανησυχία για τα σπίτια μας…

Το πυρπολημένο Καρπενήσι από τις χιτλερικές ορδές - φωτο: Σπ. Μελετζής

Ξημέρωσε η Δευτέρα. Όλο το Καρπενήσι ήταν στο πόδι! Αντάρτες και αντάρτισσες έφευγαν για τα μέτωπα να φράξουν το δρόμο στο μισητό εχτρό. Ο κόσμος τους κατευόδωνε με χειροκροτήματα και ζητωκραυγές. Μαζί τους έφευγαν και πολλοί κάτοικοι του Καρπενησιού. Όλοι ήταν βέβαιοι πως ο ΕΛΑΣ μας θα ‘δινε στον άνανδρο εχτρό το μάθημα που ταίριαζε.

Όλη εκείνη τη μέρα κάναμε κανονικά τα μαθήματά μας. Κείνο που μας φόβιζε δεν ήταν οι Γερμανοί. Φοβόμαστε να μη διαλυθεί το Φροντιστήριο και έτσι ναυαγήσει το έργο μας. 

ΕΑΜίτης δάσκαλος με τους μαθητές του...

Μέσα στην ψυχή μας όλοι μας, νέοι και νέες, μισούσαμε τον άγριο καταχτητή που έκαιγε χωριά και σκότωνε άμαχο πληθυσμό. Από την άλλη μισούσαμε πιο πολύ τους προδότες, που, Έλληνες αυτοί, εργάζονταν μαζί με τον ξένο καταχτητή ενάντια στους συμπατριώτες τους.

Ξημέρωσε η Τρίτη 8 τ’ Αυγούστου, και πριν αρχίσουν το πρωί τα μαθήματα, έφτασε βιαστικός ο Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής. Κάλεσε όλους τους καθηγητές στο γραφείο και τους είπε καθαρά πως έπρεπε όλο το Φροντιστήριο, σε μια ώρα, να φύγει από το Καρπενήσι.

-Οι Γερμανοί, είπε, προχωρούν κατά δω. Από το μέτωπο του Αγρινίου έφτασαν στη Φραγγίστα, που την έκαψαν, και από το μέτωπο της Λαμίας έφτασαν στη Σπερχειάδα, που την απόκαψαν κι αυτή, κι ανεβαίνουν προς το Καρπενήσι. Εσείς, πρόσθεσε, θα πάτε όλοι μαζί στο Κεράσοβο κι εκεί θα εξακολουθήσετε τα μαθήματά σας. Κάμετε γρήγορα, είπε κι έφυγε.

Το Γυμνάσιο του Καρπενησίου κατεστραμμένο από τους ναζί

-Όπλα! Όπλα! Άρχισαν άξαφνα να φωνάζουν στην αυλή οι σπουδαστές κι οι σπουδάστριες. Είχαν καταλάβει πως θα φεύγαμε.

-Όπλα! Όπλα! Θέλουμε όπλα! Αν πρόκειται να διαλυθεί το έργο μας θέλουμε να πολεμήσουμε το βάρβαρο καταχτητή και τους προδότες. Φωτιά και τσεκούρι στους προδότες! Θέλουμε όπλα!

Με κόπο μπόρεσε ο Διευθυντής να τους δώσει να καταλάβουν, πως έπρεπε να πειθαρχήσουν.

-Που να βρούμε, συναγωνιστές και συναγωνίστριες, τα όπλα; Αφού δεν υπάρχουν όπλα ούτε για τους αντάρτες! Αν είχαμε όσα όπλα χρειαζόμαστε, νομίζετε πως θα μπορούσε ο καταχτητής να καίει και να ρημάζει την Ελλάδα; 
Πάμε, λοιπόν, στο Κεράσοβο να τελειώστε τα μαθήματά σας, να βγείτε δάσκαλοι. Η υπηρεσία, που θα προσφέρετε σαν δάσκαλοι στον αγώνα, έχει την ίδια αξία με την υπηρεσία του αντάρτη.

Στην Ελεύθερη Ελλάδα - φωτο: Σπ. Μελετζής

Την ίδια μέρα σε κοινή συνεδρίαση σπουδαστών και καθηγητών, πάρθηκε η απόφαση να συνεχίσουμε το Φροντιστήριο αλλού.

Αργά αργά ανεβαίνουμε τώρα τον Ξεριά του Καρπενησιού προς τον Αϊ Θανάση. Πάμε προς το Κεράσοβο. Προχωρούμε πεζοί και φορτωμένοι με τα πράγματά μας και με τρόφιμα. Στο μοναδικό ζώο που έχουμε έχει καβαλικέψει η αντάρτισσα σπουδάστρια Αστερία. Δε μπορεί να βαδίσει, γιατί την πονούν ακόμα τα πόδια της από τα κρυοπαγήματα, που έπαθε στο βουνό.

Είμαστε 70 πρόσωπα, 8 καθηγητές και 62 σπουδαστές και σπουδάστριες.

Δεν είμαστε μόνο όμως εμείς! Μπροστά μας πάνε άλλοι, πίσω μας ακολουθούν άλλοι και δίπλα μας προχωρούν πάλι άλλοι. Όλοι οι κάτοικοι του Καρπενησιού φεύγουν μακριά από το βάρβαρο καταχτητή. Άνδρες, γυναίκες, άλογα, μουλάρια, γελάδια και πρόβατα ανακατεύονται σε μια αδιάκοπη σειρά.

Αδιάκοπη πορεία -  φωτο: Σπ. Μελετζής

Σ’ όλων τα πρόσωπα είναι ζωγραφισμένο το μίσος και η αγανάχτηση. Όλοι έχουν ένα παράπονο και κάθε τόσο βγάζουν από τα στόματά τους μια λέξη, που είναι πια σύνθημα για όλη την αγωνιζόμενη Ελλάδα: 
«Όπλα! Όπλα!».

-«Γιατί οι σύμμαχοί μας να μη μας δίνουν όπλα; Αν είχαμε όπλα, θα δείχναμε στο Γερμανό τι θα πει Ελεύθερη Ελλάδα! Τώρα όμως πως μπορούμε, να είμαστε άοπλοι να πολεμήσουμε με τα μηχανοκίνητά τους».

Όταν φτάσαμε στη γέφυρα της Βίνιανης είχε πια νυχτώσει. Κατεβήκαμε κάτω στο ποτάμι και αναπαυτήκαμε δυο ώρες, δίπλα στο νερό, ώσπου βγήκε το φεγγάρι, ύστερα εξακολουθήσαμε το δρόμο μας και το πρωί της Τετάρτης φτάσαμε στο Κεράσοβο.

Μα δε σταματήσαμε εδώ. Οι Γερμανοί ήταν δυο ώρες μόλις μακριά από μας. Εξακολουθήσαμε λοιπόν το δρόμο μας από χωριό σε χωριό και από κατσάβραχο σε κατσάβραχο. Φτάσαμε ύστερα από έξι μέρες στο χωριό Τροβάτο, όπου μείναμε και εξακολουθήσαμε τα μαθήματά μας. (βλ. εδώ)!

Σ’ όλο αυτό το διάστημα ο δρόμος ήταν κοπιαστικός και μακρύς. Η ξιπολησιά μας, το φορτίο μας και οι κατσικόδρομοι πάνω στα κατσάβραχα μάς κούραζαν πολύ. Η καρδιά μας όμως ήταν φλογισμένη.

Έργο του Μεγαλίδη με παράσταση στα Άγραφα

Μα και τα γέλια και τα αστεία δεν μας άφηναν ούτε μια στιγμή. Όταν φτάναμε κάπου, κάθε βράδυ, μ’ όλο μας τον κόπο αρχίζαμε τα πολεμικά τραγούδια και τις απαγγελίες, Έτσι διασκεδάζαμε και τον άλλο κόσμο που έφευγε κι αυτός μαζί μας.

Και σήμερα ακόμα, που ξεκουραστήκαμε, θυμούμαστε με ευχαρίστηση την πορεία εκείνη με όλους της τους κόπους και τους κινδύνους."

Καρπενήσι 2016: Αναμνηστική πλάκα στο χώρο που στέγαζε το θρυλικό Παιδαγωγικό Φροντιστήριο 
των ΕΑΜ-ΠΕΕΑ

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"