Αλλοτινές εποχές στο Καρπενήσι...

Σκηνές από την καθημερινότητα στο παλιό Καρπενήσι 

Γέρος παλιός Καρπενησιώτης διηγιόταν στις αρχές του αιώνα μας :

"Στο Καρπενήσι των μακρινών περασμένων χρόνων της Τουρκοκρατίας κι αργότερα, από βαθιά χαράματα άρχιζε η κίνηση της αγοράς. 

Οι χαντζήδες στα πανδοχεία ("χάνια") ετοίμαζαν τον πατσά ή τη φασολάδα ή τον τραχανά για τους πρωινούς ταξιδιώτες. 

Οι σιδεράδες κάτω στη συνοικία "γύφτικα" είχαν βάλει μπρος τα φυσερά τους κι ακούονταν από τα γύρω να σφυρηλατούν ρυθμικά στο αμόνι τους τα υνιά, τις σκεπαρνιές, τα δικέλια, τα τσεκούρια, τις σιδεριές. Στους στάβλους πετάλωναν ή ετοίμαζαν τ' άλογα και τις άμαξες για τα ταξίδια στη Λαμία ή αλλού.

Οι φουρναρέοι είχαν κιόλας ξεφουρνίσει πριν φέξει το ψωμί για τους ταξιδιώτες, ενώ σε λίγο με την ανατολή του ήλιου, οι ραφτάδες, οι τσαγκαράδες, οι μαραγκοί κι οι βαρελάδες κι όλοι οι άλλοι μαγαζάτορες, άνοιγαν τα μαγαζιά τους.

Όσοι συνήθιζαν να σηκώνονται νωρίς άρχισαν να ξεπροβάλλουν από τα σοκάκια και τις γωνιές φορώντας τον ανατολίτικο σκούφο, το ντουλαμά, τις κάλτσες και τα στρωτά παπούτσια. Με τη μαγκούρα στο χέρι τραβούσαν για τον πρωινό καφέ.

Στην πλατεία ένας σαλεπιτζής γυρόφερνε το αχνιστό ρόφημα στο "γκεγούμι" με το μακρύ λαιμό..."

(από το βιβλίο "Τυμφρηστός και Τυμφρήστιοι", εκδ. Κασταλία, του Χαρίλαου Μηχιώτη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα, ερευνητή και γραμματέα του ΕΑΜ Ανατολικού Τυμφρηστού τα χρόνια της Αντίστασης) 

*****

Στη συνέχεια παραθέτουμε και μία αλλιώτικη παλιά μαρτυρία, ιδιαιτέρως γλαφυρή, που αφορά τη μονότονη-πληκτική καθημερινότητα των υπαλλήλων στην ευρυτανική πρωτεύουσα όταν αυτή, τον προηγούμενο αιώνα, θεωρούνταν "τόπος δυσμενούς μετάθεσης". Γράφει λοιπόν ο εμβληματικός ευρυτάνας λόγιος Ζαχαρίας Παπαντωνίου :

"Οι υπάλληλοι που πήγαιναν να υπηρετήσουν στο Καρπενήσι εδώ και λίγα χρόνια, ήταν πρόσωπα τραγωδίας... Βημάτιζαν απελπισμένοι σε πλατεία είκοσι μέτρων μετρώντας τα κοτρώνια του χειμάρρου που την εχώριζε σε δύο. 

Η κοσμική τους κίνηση ήταν να τρυπώσουν στο μικροσκοπικό καφενείο της πλατείας, όπου μικροί υπάλληλοι μαζί με τους ανωτέρους, δασοφύλακες μαζί με τους δικαστικούς, με τις αδελφές των και με τις γυναίκες των, αδελφωμένοι μέσα σε καπνούς ναργιλέδων εθαύμαζαν την κοντσίνα των εγχώριων φουστανελλάδων, παρακολουθώντας ώρες ολόκληρες τη δραματική περιπέτεια του δύο σπαθί και του δέκα".

*****

Και πάλι από το Ζαχαρία Παπαντωνίου μαθαίνουμε (και) για το περιπετειώδες "ταξείδι στο Καρπενήσι" :

"Οσο για τη συγκοινωνία του Καρπενησιού, αυτή δα ήταν που του είχε εξασφαλίσει τη φήμη της εξορίας. Οι δέκα εφτά ώρες, που χρειάζονταν για να ξεκινήσει κανείς από τη Λαμία  και να φτάσει στο Καρπενήσι, ήταν για υπάλληλο το ίδιο με την αιωνιότητα. 

Οι κορδέλες ανηφοριάς του Κάψι, περίπλοκο σαν το κουβάρι γριάς, που το μπέρδεψεν ο άτακτος εγγονός της, γινόνταν φοβερώτερες με το νυσταλέο ταχυδρομικό αμάξι, βαγνέρειο κονσέρτο τριγμών. Ο αμαξάς φορούσε κατά κανόνα πελώρια τσαρούχια με δύο θάμνους, και ήταν θυμωμένος και πιωμένος. 

Ετσι κατέληγε να είναι δώρο του υψίστου για τον ταξειδιώτη το καλύβι, που χωμένο μέσα σε ένα κρυψώνα, επρόσφερε στους εξαντλημένους οργανισμούς λίγο κρασί της Παλιοβράχας και έμεινε για ξεκουράσματα στο περίφημο με το μελωδικό όνομα - χάνι του Πανέτσου."

*****

Σημείωση 1η "Ευρ. ιχν": Έτσι είχαν εγκαταλειμμένη στη μοίρα της την Ευρυτανία και τους βιοπαλαιστές κατοίκους της που μοχθούσαν για το ψωμί τους, οι ανάλγητες εξουσίες σε εκείνους τους μακρινούς καιρούς. Μέσα στη μιζέρια, την πλήξη και το μαρασμό. Θα μου πείτε, σήμερα τι γίνεται - τηρουμένων, βέβαια, των αναλογιών;;; Ίσως ο μελλοντικός συγγραφέας να περιγράφει κάποτε πως τον 21ο αιώνα "σκίζαμε" από πλημμελείς υποδομές, από (απούσες) συγκοινωνίες στα χωριά της Ευρυτανίας, από (ελλειμματικά) νοσοκομεία και κέντρα υγείας, από (κλειστά) σχολεία, από (ανύπαρκτες) δουλειές και κυρίως γιατί το Καρπενήσι από 10.000+ μόνιμους κατοίκους που είχε μέχρι πριν από μερικά χρόνια, ξέμεινε πλέον με 3.800 (και αν)... Οι ανθρωποδιώκτες και των σύγχρονων εξουσιών μάλλον ακολουθούν την πεπατημένη...

Σημείωση 2η "Ευρ.ιχν": Διαβάστε και Ε Δ Ω. Για συγκρίσεις και κρίσεις σε κάποια άλλη εποχή που ο λαός πήρε, έστω και για λίγο, τη ζωή του στα χέρια του...

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"