Μπάνιο στο Καρπε-νήσι!!!

Στην παραλία της Δάφνης

Αφήνοντας ξοπίσω μας το Καρπενήσι, ανηφορίζουμε προς τον Άϊ Θανάση καμαρώνοντας τις Βελουχιώτικες ράχες που λούζονται στον πρωινό καλοκαιρινό ήλιο. Η αλήθεια είναι ότι εδώ επάνω η αίσθηση της ζέστης δεν υφίσταται καθώς η διαδρομή μας εξελίσσεται μέσα σε πυκνά δροσερά ελατοδάση. Μετά το μοναχικό εκκλησάκι του Άϊ Θανάση, ο δρόμος παίρνει πλέον κατηφορική κλίση με κατεύθυνση το Στένωμα. Εμείς απολαμβάνουμε τη γοητεία του ορεινού τοπίου που ξανοίγεται μπροστά μας…

                         

Το βάθος του ορίζοντα λογχίζουν πανύψηλες λυγερόκορμες κορφές, ενώ τριγύρω μας απλώνονται θεόμορφα ελατοσκέπαστα βουνά, ειδυλλιακές καταπράσινες πλαγιές και χλοερά λιβάδια! Ένα ταπεινό ξωκλήσι, κάποια ξεχασμένα φτωχοκάλυβα, στάνες με ξύλινες ποτίστρες, και παλιές -μη καλλιεργήσιμες πια- αναβαθμίδες, μαρτυρούν ότι κάποτε εδώ οι άνθρωποι πάλευαν με τη γη για τον επιούσιο. Κάπου κοντά βρίσκεται και το «χωριό-φάντασμα», ο Σπαρτιάς, που εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα εξαιτίας της πανώλης!

Απρόσμενα μικρά καταρρακτάκια και πηγές με κρυσταλλένια νερά μάς καλωσορίζουν στο πέρασμά μας! Και να που σε λίγο ξεπροβάλλουν και τα πρώτα λιλιπούτεια χωριουδάκια φωλιασμένα μέσα στις κατάφυτες πλαγιές. Χάρμα ιδέσθαι το Στένωμα, το Παυλόπουλο, η Παπαδιά. Παραμυθένιες ζωγραφιές στην αγκαλιά της παρθένας ευρυτανικής φύσης! Κάθε τόσο χαιρετάμε κάποια γριούλα που ζαλιγκωμένη δίνει μαθήματα αντοχής ή λίγα γεροντάκια που σκοτώνουν τη μοναξιά τους με τη δηλωτή στα παραδοσιακά καφενεδάκια.  

Πρώτο μας υποδέχεται το Στένωμα που βρίσκεται στην κοιλάδα του Στενωματιώτη- παραπόταμου του Μέγδοβα. Πνιγμένο στα έλατα, τα πλατάνια, τους δρυς και τις καρυδιές, με γραφικά μικρομάγαζα και φιλόξενους κατοίκους. Συγκινεί το άγαλμα της αείμνηστης "θειάκως Γιαννιώς Λάζου", της μαμής-γιατρού του χωριού! Βόρεια, στο ύψωμα της Τούρλας, υπάρχουν λείψανα αρχαίου κάστρου! Το πέτρινο γιοφύρι του Παλιόμυλου κοσμεί επίσης το χωριό.

Στένωμα

Ακολουθεί το Παυλόπουλο με πανοραμική θέα το Βελούχι. Με τη μικρή χαριτωμένη πλατεία του και την ιστορική εκκλησία του Αϊ Δημήτρη που χρονολογείται από το 1666 με βυζαντινής τεχνοτροπίας τοιχογραφίες. Το Παυλόπουλο υπήρξε επί τουρκοκρατίας και λημέρι ανυπότακτων κλεφτών όπως του ονομαστού καπετάν Ζαρκαλή.  

Παυλόπουλο

Στην Παπαδιά (παλιό Τέρνοβο) επιλέξαμε να πιούμε το πρωινό μας καφεδάκι. Ένα γλυκύτατο χωριουδάκι παραδομένο στην ησυχία και τη γαλήνη της ευρυτανικής φύσης. Ξεχωρίζει η παλιά εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου του 15ου αιώνα το τέμπλο της οποίας διαθέτει δύο σπάνιες εικόνες από το 1707 και 1757 αντίστοιχα! Εδώ στην Παπαδιά, ο Λεπενιώτης, αδερφός του Κατσαντώνη, με ογδόντα μονάχα παλικάρια κατατρόπωσε, το 1809, τριακόσιους μισθοφόρους τουρκαρβανίτες υπό τον Σουλεϊμάν Τότη παίρνοντας εκδίκηση για τη δολοφονία του απροσκύνητου αδερφού του από τον Αλή πασά ένα χρόνο πριν. Στη μάχη έπεσε και ο ίδιος ο δερβέναγας Σουλεϊμάν Τότης!

Παπαδιά (Τέρνοβο)

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι όλα αυτά τα χωριά είχαν σημαντική συμβολή και στα νεότερα χρόνια της Αντίστασης του λαού μας καθώς έδωσαν πολλούς και σημαντικούς αγωνιστές στον αντάρτικο ξεσηκωμό. Στο Στένωμα μάλιστα έδρευε για ένα διάστημα και το Πολιτικό Γραφείο του Κ.Κ.Ε. Μια σταλιά χωριουδάκια με τόσο βαρυσήμαντη ιστορία!

Σόφη Κεφάλα - αντάρτες στο Στένωμα Ευρυτανίας 1942, ακουαρέλα

Μετά την Παπαδιά συνεχίζουμε για λίγα χιλιόμετρα ώσπου συναντάμε μία χαρακτηριστική διασταύρωση/διχάλα. Ο κυρίως δρόμος οδηγεί δεξιά προς τους Δομιανούς με το ξακουστό μοναστήρι. Εμείς επιλέγουμε την -κάπως αδιόρατη- αριστερή παράκαμψη που κατηφορίζει, αφήνοντας τη ματιά μας να περιπλανηθεί στο Μέγδοβα ποταμό που φιδογυρνάει αριστοτεχνικά στις κατάφυτες χαράδρες.

Απέναντί μας το χωριό Δάφνη (παλιά Κουφάλα) συμπληρώνει το εντυπωσιακό κάδρο του τοπίου. Η Δάφνη είναι ένα όμορφο χωριό όπου τα καλοκαίρια σφύζει από ζωή.  Διαθέτει παλιούς νερόμυλους, πέτρινες βρύσες και ιστορικές εκκλησιές. Εδώ άφησε εποχή το ανεπανάληπτο σλόγκαν… «Κουφάλα-Μαυρομάτα-Παπαδιά»!, όταν κάποτε περνούσε το λεωφορείο της γραμμής κάνοντας την τοπική διαδρομή στα όμορα χωριά.

Δάφνη (Κουφάλα)

Σε ελάχιστα λεπτά προσεγγίζουμε το πολυπόθητο σημείο όπου ο ποταμός Μέγδοβας συναντά τη γέφυρα της Δάφνης. Ακριβώς από κάτω, μέσα στα βαθύσκιωτα πλατάνια και δίπλα στο ποτάμι, «στρατοπεδεύουμε»!

Η εικόνα είναι πραγματικά μοναδική! Το αιωνόβια πλατάνια που καλλωπίζονται με καθρέπτη τα πεντακάθαρα νερά του Μέγδοβα, το μουσικό κελάρυσμα του ποταμού, η εξωτική παραλία, η γέφυρα στο βάθος, όλα συνθέτουν ένα σκηνικό απίστευτης ομορφιάς! 

Ενδιάμεσα, στο πλατανόδασος, έχουν στηθεί λίγες έξυπνες ξυλοκατασκευές από κορμούς δέντρων (πάγκοι και αυτοσχέδια μπαράκια!) όπως και κάνα δυο ξύλινα «παρατηρητήρια» πάνω σε κάποια δέντρα. Καλαίσθητα «αξεσουάρ» με σεβασμό στο περιβάλλον, αλλά και χρηστικά για τα περίφημα καλοκαιρινά «river party» που διοργανώνουν τα τελευταία χρόνια οι νέοι από τα κοντινά χωριά (και όχι μόνο) με μουσική, χορό και… βόλτες με άλογα στο ποτάμι!

Ούτε λόγος βέβαια να γίνεται για ομπρέλες, πλαστικές ξαπλώστρες ή… διαφημιστικά εταιριών!

Σε ένα συγκεκριμένο σημείο -και με κάποια προσωρινή μικροπαρέμβαση των ντόπιων- η ορμητική ροή του ποταμιού ανακόπτεται αρκετά, ώστε αυτό να είναι εκεί λειτουργικά κατάλληλο και για τα μικρά παιδιά (με συνοδεία γονέων) ή τους πιο άτολμους που όμως ποθούν το βουνίσιο μπάνιο.

Απολαμβάνουμε το τοπίο ξαπλωμένοι ράθυμα στην «εξωτική παραλία»! Λίγο παραπάνω ένας Άγγλος με το γιό του έχουν ρίξει τα καλάμια τους ψαρεύοντας στο ποτάμι : «Τρεις δεκαετίες ερχόμαστε ανελλιπώς στην Ευρυτανία, την έχουμε περπατήσει από άκρη σε άκρη. Επίγειος παράδεισος!» μας πληροφορεί ο πατέρας με τόσο έκδηλο ενθουσιασμό που θυμίζει πρωτοταξιδιώτη! Δίχως άλλο η Ευρυτανία έχει πιστούς και δια ζωής θαυμαστές…

Δεν αργούμε να βουτήξουμε στα ολόδροσα νερά του Μέγδοβα! Η πρώτη αίσθηση της επαφής με το ποτάμι είναι σίγουρα… κάπως σοκαριστική, αλλά πολύ γρήγορα η πρώτη αίσθηση της «κρυάδας» υποχωρεί και δίνει τη θέση της στην απόλαυση! Το καλοκαιρινό κολύμπι στο ποτάμι είναι τόσο αναζωογονητικό που αληθινά ανεβάζει τη διάθεση στα ύψη!  

Έτσι δεν μας κάνει καρδιά να αποχωριστούμε τη δροσερή αγκάλη της ευρυτανικής φύσης! Το μπάνιο και το παιχνίδι στα νερά του Μέγδοβα θα κρατήσει για ώρες…

Αργά το απόγευμα, τεμπελιάζοντας στις όχθες του Μέγδοβα, θα τσιμπολογήσουμε όλοι αντάμα πίνοντας ταυτόχρονα παγωμένες -στο ποτάμι- μπύρες.

Το βραδάκι η φεγγαράδα χρωματίζει εξωπραγματικά τα νερά του Μέγδοβα. Τα αστέρια ουράνιες πυγολαμπίδες, ενώ τ’ αηδόνια έχουν στήσει τη δική τους συναυλία με μαέστρο τον ήχο του ποταμού που αργοκυλά. Κάποιες φορές η σιωπή είναι τόσο πολύτιμη συντροφιά … Αργότερα θα παραχωρήσει τη θέση της στην ήσυχη κουβεντούλα και τις μελωδίες της κιθάρας.

Έτσι η νυχτιά θα κυλήσει όμορφα μέχρι να παραδοθούμε σε έναν ευεργετικό ύπνο ως το επόμενο πρωί που θα χαρούμε και πάλι το κολύμπι στο ποτάμι.

Πριν αποχωριστούμε την παραλία της Δάφνης θα καθαρίσουμε, όπως πάντα, σχολαστικά τον τόπο που μας φιλοξένησε…

Εις το επανιδείν...!!!

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Εναλλακτικό καλοκαίρι...

Το καλοκαιράκι στην Ευρυτανία είναι εντελώς διαφορετικό! Όσοι επιλέξουν να ανηφορίσουν στα καταπράσινα χωριουδάκια μας, στους ελατιάδες και στις δροσοπηγές των βουνών μας, θα ξεχάσουν για τα καλά την εξουθενωτική λάβρα και το στρες της… μπετούπολης!

Οι μικροί ορεινοί οικισμοί - που οι περισσότεροι το χειμώνα είναι είτε ακατοίκητοι είτε ασθμαίνουν με ελάχιστους/συνήθως ηλικιωμένους ορεσίβιους - παίρνουν ξανά ζωή! Τα τιτιβίσματα των παιδιών, οι χαρούμενες συναντήσεις της νεολαίας, τα πολυπόθητα ανταμώματα των ξενιτεμένων μας, τα παραδοσιακά πανηγύρια στα χοροστάσια, τα παλιά καφενεδάκια με τα αγαπημένα γεροντάκια που περιμένουν πως και πως «τη φαμελιά από την πόλη» μαζί με το ζεστό ζυμωτό ψωμί και τις πεντανόστιμες πίτες της γιαγιάς, το κρασάκι και τ’ άγιο τσιπουράκι της παρέας τις δροσερές βραδιές· όλα τούτα δίνουν μια νότα καλοκαιρινής γιορτής στον τόπο μας. Ευτυχώς στην Ευρυτανία τα… αντιτουριστικά ορεινά χωριουδάκια αντιστέκονται, ακόμη!, στην επέλαση της σύγχρονης βαρβαρότητας όπως αυτή εκδηλώνεται σε κάποιους άλλους πολυδιαφημισμένους καταναλωτικούς προορισμούς της συμφοράς.

Στην πάνδροση γη των Ευρυτάνων η αλλοφροσύνη των αγχωτικών μεγαλουπόλεων παραχωρεί τη θέση της στην, έστω και ολιγοήμερη, ανεμελιά! Οι ήσυχοι περίπατοι στα παλιά μονοπάτια, οι περιπετειώδεις εξορμήσεις στα φαράγγια και τα πυκνά δάση, οι συγκλονιστικές ιχνηλασίες στα χνάρια της ιστορίας ψηλά στα κλέφτικα κι αντάρτικα λημέρια, το εναλλακτικό κολύμπι στα ποτάμια και τη λίμνη, τα μαγικά νυχτέρια κάτω από το φεγγαρόφωτο, ο ευεργετικός ύπνος συντροφιά με το νανούρισμα του αηδονιού και το γλυκό κελάρυσμα της βρύσης, συναρπάζουν και αναζωογονούν κάθε επισκέπτη-λάτρη των βουνών!

Η ανόθευτη ευρυτανική φύση με την άγρια ομορφιά της ημερεύει τις αισθήσεις και εξαγνίζει! Αρκεί βέβαια να θες να την αντιληφθείς και να τη βιώσεις κατ’ αυτό τον τρόπο!

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Τα παιδιά της πόλης και ο γιατρός του χωριού!

Μια καλοκαιρινή διδακτική ιστορία για μικρά (... και μεγάλα) παιδιά!

Από την Ευρυτάνισσα κυρά Λένη - για το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Ψηλά στην ωραία Ευρυτανία ήταν ένα χαριτωμένο χωριουδάκι πνιγμένο μέσα στα έλατα και τα δροσερά νερά. Είχε υπέροχο κόσμο και παιδιά γεμάτα ομορφιά και ζωή. Εκεί, λοιπόν, συνήθιζαν να ανεβαίνουν κάθε καλοκαίρι για διακοπές, αρκετές οικογένειες που κατάγονταν από αυτό το χωριό αλλά ζούσαν μόνιμα στην Αθήνα. Τα παιδάκια της πόλης, όμως, διέφεραν κατά πολύ από τα συνομήλικά τους! Δεν είχαν τη ζωντάνια των χωριατόπουλων, ήταν οκνηρά, κάπως χλωμά κι ένοιωθαν συχνά άκεφα και κουρασμένα. Αφήστε πια που δεν έπαιζαν, ούτε πήγαιναν όπως τα ντόπια παιδιά περιπάτους στο δάσος, μιάς κι όλη μέρα δεν το κούναγαν από την πλατεία μένοντας καθηλωμένα… στις οθόνες  των κινητών τους ή στην τηλεόραση! Ήταν δε και πολύ δύσκολα στο φαγητό, γκρίνιαζαν συνεχώς και δεν έτρωγαν σχεδόν καθόλου λαχανικά και φρούτα.

Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι του χωριού ανησύχησαν και προέτρεψαν τους πρωτευουσιάνους γονείς να καλέσουν τον αγροτικό γιατρό ώστε να δει τι συμβαίνει στους μικρούς καλοκαιρινούς παραθεριστές. Έτσι κι έγινε.

Ο γιατρός έβαλε ένα- ένα τα παιδάκια στη σειρά και τα εξέταζε, Δεν διαπίστωσε κάτι το ανησυχητικό στις εξετάσεις τους, όμως προβληματίστηκε από τη γενική τους εικόνα κι έτσι αποφάσισε να συνομιλήσει με τα ίδια τα παιδιά...

Άρχισε λοιπόν να τα ρωτά διάφορα πράγματα για την καθημερινότητά τους.

-«Πηγαίνετε, παιδιά μου, ψηλά στο βουνό για να μαζέψετε ρίγανη και τσάι;»

-«Όχι, κύριε», αποκρίθηκαν με μια φωνή αυτά! «Τι να κάνωμε στο βουνό; Μας αρέσει περισσότερο να καθόμαστε στην πλατεία, να βλέπωμε τηλεόραση και να παίζωμε με τα κινητά μας ωραία παιγνίδια στην οθόνη.»

Ο γιατρός δεν απάντησε, αλλά συνέχισε να ρωτά:

-«Μήπως ξέρει κάποιο παιδάκι να μου πει τι προϊόντα βγάζει αυτό το χωριό;»

Τα  παιδιά βουβάθηκαν, ώσπου κάποιο απ’ αυτά σήκωσε δειλά το χέρι του.

-«Για πες μας εσύ μικρέ μου» είπε ο γιατρός.

-«Βγάζει  μούρα, κορόμηλα, κυδώνια και κεράσια» απάντησε το παιδί.

-«Δαμάσκηνα, ρόδια, σύκα και σταφύλια» συμπλήρωσε ένα κοριτσάκι.

-«Πολύ ωραία, άλλο παιδάκι τι έχει να μας πει;» ξαναρώτησε ήρεμα ο γιατρός.

-«Καρύδια και κάστανα» πετάχτηκε ένα ξανθούλι.

-«Ελατίσιο μέλι και βότανα!» έκανε ένας κοντούτσικος..

Σε λίγο ξεθάρρεψαν και τα υπόλοιπα:

-«Κύριε, κύριε, έχει και φασολάκια, ντομάτες και κολοκυθάκια» φώναξαν μερικά άλλα.

-«Έχωμε και ψάρια από το ποτάμι» ξανάπαν.  

Ο γιατρός χαμογέλασε ικανοποιημένος:

-«Μπράβο παιδιά, βλέπω ότι γνωρίζετε πολλά πράγματα.»

Τα μικρά παιδιά καμάρωναν που ο γιατρός τα επιδοκίμασε.

-«Όμως, για πείτε μου τώρα, εσείς τι τρώτε από όλα αυτά τα υπέροχα αγνά προϊόντα του χωριού μας που μου αναφέρατε πιο πριν;» ξαναρώτησε.

Τα παιδιά σιώπησαν για λίγο, μα αφού κοιτάχτηκαν αναμεταξύ τους πήραν το λόγο:

-«Δεν τα τρώμε αυτά κύριε, εμείς θέλωμε χάμπουργκερ, κόκα κόλες, τσιπς και γλυκίσματα, αυτά μας αρέσουν!»

Ο γιατρός έβγαλε τα συμπεράσματά του. 

Κατόπιν κάλεσε τους γονείς και τους είπε:

-«Στα παιδιά λείπουν βιταμίνες. Θέλω να φροντίσετε για τη διατροφή τους με πολλά φρούτα και λαχανικά, με όσπρια και ψάρια, με καρπούς και μέλι»!

«Επιπλέον, σας λέγω, ότι τα παιδιά χρειάζονται άσκηση, περπάτημα στο δάσος και πολύ παιγνίδι. Θα σας παρακαλέσω, λοιπόν, ειδικά αυτό το μήνα που θα είστε εδώ να μην πληρώσετε τα κινητά ώστε να μην λειτουργήσουν. Επίσης να περιορίσετε κατά πολύ τις τηλεοράσεις σας. Χρειάζεται ανεμελιά και καλή διατροφή. Γι’ αυτό άλλωστε δεν ήλθατε στο βουνό; Εγώ θα περάσω πάλι σε ένα μήνα για να τα εξετάσω ξανά.»

Όμως, σε δυο τρεις ημέρες ο γιατρός ξαναπέρασε αιφνίδια. Αυτή τη φορά δεν συνάντησε τους γονείς παρά μόνο τα παιδιά. Τα συγκέντρωσε στην πλατεία και τους μοίρασε τόπια, όμορφες γκλίτσες, σακίδια και πετονιές με αγκίστρια. Αυτά ξετρελάθηκαν από τη χαρά τους και ευχαρίστησαν το γιατρό.  

-«Μου υπόσχεστε ότι μέχρι να ξανάρθω θα ξέρετε να μου πείτε όλα τα μονοπάτια του βουνού, ότι θα μάθετε να ψαρεύετε στο ποτάμι και θα ξεχωρίζετε τα δέντρα, τα λουλούδια και τα βότανα του δάσους; Και πως θα τρώτε καθημερινά απ’ όλα αυτά τα ωραία προϊόντα που μου περιγράψατε την άλλη φορά;» τους είπε ο γιατρός καλοσυνάτα.

-«Μάλιστα κύριε!» φώναξαν όλα μαζί τα παιδιά και έτρεξαν να συναντήσουν τους ντόπιους συνομήλικούς τους στο χωριό.

Μετά από ένα μήνα, που επέστρεψε ο γιατρός, έμεινε έκπληκτος. Τα παιδάκια ήταν όλα με κατακόκκινα μαγουλάκια, ζωηρά και κεφάτα, ενώ έπαιζαν ασταμάτητα με απίστευτη ενέργεια. Μαζεύτηκαν όλα γύρω από το γιατρό και με τις χαρούμενες φωνούλες τους έλεγαν και ξανάλεγαν συνεχώς για όλα τα καλά που έμαθαν στο δάσος και στο χωριό.

-«Είστε υπέροχα παιδιά, κρατήσατε την υπόσχεσή σας, σάς ευχαριστώ» είπε ο γιατρός.

Και ένα παιδί πιο ζωηρό φώναξε:       

                                                                             

-«Έτσι είμαστε εμείς τα Ευρυτανόπουλα, κρατάμε τις υποσχέσεις μας»!!!

Και όλοι γελάσανε.

Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς… πιο υγιεινά!!!

Ήταν μία όμορφη - μα κυρίως - χρήσιμη διήγηση από την Ευρυτάνισσα κυρά Λένη

για το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" 

Για σένα φεγγαράκι μου...

Για σένα φεγγαράκι μου

πολλά τραγούδια λένε

λένε τραγούδια για χαρές

τραγούδια για αγάπες.

 ------

Αχ  φεγγαράκι μου εσύ

κανέναν δεν προδίδεις

τόσα που βλέπεις ‘κει ψηλά

και δεν μας κατακρίνεις.

 -------

Απόψε φεγγαράκι μου

θα ‘θελα να μην φέξει

να πάω στην αγάπη μου

κανένας να μην ξέρει…

(Παλιός ευρυτανικός σκοπός του φεγγαριού - τραγουδιόταν και στα θεραλωνίσματα - βλ. εδώ) 

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Η «Ωραία Κοιμωμένη» των Αγράφων!

(...έτσι όπως τη φωτογραφίσαμε από το Τρίδεντρο Αγράφων!)

Καλπάζοντας κατά κει με το άτι της φαντασίας, μπορείς να διακρίνεις το πρόσωπο και τμήμα του σώματος μιας γυναίκας που αναπαύεται στους αιθέρες της Νιάλας των Αγράφων. Πρόκειται για την «Ωραία Κοιμωμένη»!

Όχι δεν είναι απλά μια κορυφογραμμή, αλλά ένα ακόμη μικρό θαύμα, ένα αθάνατο καλλιτέχνημα του μυθικού θεού των Αγράφων που αιώνες τώρα σμιλεύει, ως πρωτομάστορας, με το δημιουργικό πελέκι του την ομορφιά, έχοντας για καλφάδες του τούς αέρηδες και τα στοιχειά των ορέων!

Με μια βαθιά υπόκλιση…

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"