Εικόνες Ευρυτανικές (ΙΙΙ)

 

 Με το φακό του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"

Στο μαλόκεδρο, στον Άη Νικόλα*

Οδοιπορικό, προσκύνημα και τιμή 

στη Μάνα Φύση

και στη φτώχεια των προγόνων μας!

* Από το φίλο συμπατριώτη

 Ευθύμιο Ξ. Φλώρο 

για τους αναγνώστες του blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Μπορεί η κλιματική αλλαγή να διατυμπανίζεται από εκείνους που …την προκάλεσαν

Μπορεί οι νονοί της κάθε δυνατής μπόρας να ψάχνουν νέα ονόματα να την βαφτίσουν!

Μπορεί η αστυφιλία και οι κυβερνήσεις των τελευταίων τουλάχιστον 50 χρόνων να έχουν νεκρώσει τα κύτταρα της πατρίδας μας, τα πανέμορφα λίκνα ήρεμης και πραγματικής ζωής, τις αγαπημένες ρίζες της ζωής μας, τα χωριά της Ελλάδας μας…

Ένα όμως είναι βέβαιο!

Ο άνθρωπος παραμένει μικρός, ελάχιστος, παρ’ όλες τις… επιτυχίες των επιστημών και την…πρόοδό του στην έρευνα και την τεχνολογία. Κι αυτό είναι πραγματικά ελπιδοφόρο!

Δεν θα μπορέσει να τα καταστρέψει όλα!

Κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου γιορτάζει ο Άη Νικόλας ο εν Βουναίνοις ο Θεσσαλός! Εκείνη τη μέρα εδώ και πολλά χρόνια καμιά 40αριά ανθρώποι ανεβαίνουμε στον ιερό βράχο του Αη Νικόλα στο χωριό Σέλος ή Βύθισμα κοντά στο Κρίκελλο Ευρυτανίας.

Τρία τα μονοπάτια που μπορεί κάποιος ν’ ανέβει εκεί ν’ ανάψει ένα κεράκι, τιμής στον Άγιο Νικόλαο, αλλά και σε ανάμνηση των προγόνων μας Σελιωτών που κουβάλησαν στον ώμο τους, μαζί με τη φτώχεια τους τη μεγάλη, μεγάλο βάρος υλικών να χτίσουν το μικρό πέτρινο εκκλησάκι!!

Το πρώτο ξεκινάει απ’ την «αμαξιτή οδό», ο Θεός να την κάνει αυτοκινητόδρομο, μετά το χωριό Μαρίνο, στο ρέμα στη θέση Κλειδί, και με συνεχή ανηφόρα φτάνει στο πιο δύσκολο σημείο πριν το εκκλησάκι, τον βραχώδη σκαλωπατιά τον επονομαζόμενο κωλοσούρτη.

Το δεύτερο ξεκινάει απ’ τον Σέλο εκεί στην περιοχή Πάδη, που δεν βυθίστηκε όταν το χωριό πήγε στο ρέμα τη δεκαετία του 1930, εκεί που σήμερα υπάρχει το εκκλησάκι της Παναγιάς, το οποίο γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και γίνεται το ανάλογο πανηγύρι.

Το τρίτο και το πιο «ομαλό» είναι αυτό που ξεκινάει απ’ την περιοχή Μεγάλη Βρύση Κρικέλλου και φτάνει στο ίδιο σημείο του κωλοσούρτη.

Εκείνο ακολουθήσαμε οι τέσσερίς μας, οι δύο Σελιώτες, συνοδεύοντες δύο κυρίες ειδικευμένες στα αιωνόβια δέντρα και στη βιοποικιλότητα της Μάνας Φύσης.

Η Κική και η Έλενα κάθε τόσο σταματάνε αφού βρίσκουν μανιτάρια μικρά μεγάλα, ποικιλόχρωμα, βρώσιμα και παραισθησιογόνα… Τα φωτογραφίζουν και ακούμε τα ονόματά τους σε λατινική ορολογία άγνωστη σε μας.

Το μονοπάτι ανηφορίζει για μισή ώρα περίπου και μετά τον πρώτο αυχένα κατηφορίζει μέσα σε πανέμορφο αρχέγονο δάσος με έλατα! Μετράμε κορφές σε αρκετά έλατα και βρίσκουμε όχι μία, όπως έπρεπε, αλλά πολλές. Έως και δέκα μετρήσαμε! Μας εξηγεί η Κική ότι αυτό δείχνει ότι πριν πενήντα, εκατό χρόνια, εκεί βοσκούσαν πολλά γιδοπρόβατα. Έτσι είτε τα ζωντανά έτρωγαν την αρχική βασική κορφή του νεαρού τρυφερού έλατου, είτε οι άνθρωποι που τα βοσκούσαν κομπόθιαζαν τη βασική τους κορφή! Ήταν αυτή μια συνήθης ενέργεια των βοσκών αφού «το ξέταζαν»! Εάν τον άλλο χρόνο το δέντρο συνέχιζε να ζει συμπέραναν ότι και οι ίδιοι θα είναι υγιείς! Έτσι το ταλαίπωρο δέντρο έχοντας καλό υπόβαθρο και δύναμη ανάστρεφε πολλές φορές όλα τα περιφερειακά του κλαριά της πρώτης μετά την κορυφή σειράς προς τα πάνω αντικαθιστώντας τη μία με πολλές κορφές! Κλαδοβρίθεια λέγεται τούτο μας είπε η Κική! Και πολύ μας άρεσε ο όρος. Δηλαδή το δέντρο βρίθει κλαδιών!!

Στο δρόμο μας, ξαπλωμένα πολλά γέρικα έλατα έχουν δώσει αυτό που χρειάζεται η φύση για να αναγεννάται! Κοντά στο νεκρό σάπιο κορμό τους φυτρώνουν μανιτάρια, άλλα έλατα και κέδρα και ότι μπορεί να φανταστεί κάποιος που θέλει να ψάξει αυτό που λέμε βιοποικιλότητα. Τελευταία όλων όμως σαπίζουν τα κλωνάρια τους!

Περπατώντας δεν μπορώ να μην αναφέρω αυτό που μου φέρνουν στον νου μου αυτά τα ξερά κλωνάρια των κατακείμενων σαπισμένων ελάτων. Μου θυμίζουν τη θειά Μάρω στο Κρίκελλο τη δεκαετία του 1950! Πήγαινε η θειά Μάρω στο Κρίκελλο με το γαϊδούρι της στο δάσος ψάχνοντας ακριβώς αυτά τα πεσμένα σάπια έλατα. Ξερίζωνε απ’ το σάπιο κορμί του ελάτου αυτά τα κλωνάρια, τα φόρτωνε στο γαϊδούρι της και αυτά ήταν η καύσιμη ύλη για το τζάκι της όλο το χειμώνα!! Η θειά Μάρω θα ήταν κοντά στα 80 της χρόνια! Έμενε μόνη της. Δεν χρειάστηκε αυτή ούτε επίδομα θέρμανσης ούτε ηλεκτρονικό marketpass για να επιβιώσει!! Ούτε καν σκέφτηκε ποτέ να ζητήσει βοήθεια! Και ποτέ της δεν βάφτισε με κάποιο ανθρώπινο όνομα την κακοκαιρία ούτε καν σκέφτηκε ότι ήταν κακοκαιρία. Ήταν φυσικό τον χειμώνα να βρέξει και να χιονίσει. Και τότε χιόνιζε πολύ! Το φκιάρι έμπαινε μέσα απ’ την πόρτα ώστε το πρωί να κόψουμε δρόμο για τη βρύση, για το σχολείο, για την πλατεία….

Πάντα όταν βλέπω τέτοια εικόνα ξερών κατακείμενων ελάτων τη θυμάμαι με πολλή αγάπη, αφού ήταν τόσο καλή γιαγιά η θειά η Μάρω!! 

Ένα επιβλητικό πουρνάρι 

Και άρεσε η ιστορία της στην ομάδα μας, και με την κουβέντα βγήκε άνετα ο ανήφορος και πιο άνετα ο κατήφορος έως ότου φτάσαμε στο τεράστιο πουρνάρι στα Μοναστήρια, έτσι έλεγαν παλιά την περιοχή αυτή, λίγο πριν φτάσουμε στον Αη Νικόλα. 

Η Κική μέτρησε το πουρνάρι και βρήκε την περίμετρο περίπου 4,5 μέτρα, που σημαίνει διάμετρο περίπου 1,5 μέτρο! Για πουρνάρι είναι τεράστιο, επιβλητικό και νοιώθεις τόσο όμορφα, τόσο προστατευμένος να καθίσεις στις κοτρώνες ακριβώς δίπλα στη ρίζα του, που κάποιος έχτισε σαν μικρή βάση τουρλοκάλυβας. 

Θα ξανάρθουμε, είπε, με τον ειδικό καθηγητή που διαθέτει το εργαλείο και θα μετρήσει με τον δικό του τρόπο την ηλικία του. Σίγουρα θα είναι πέντε αιώνων δέντρο ετούτο.

Ο τεράστιος μαλόκεδρος! 

Με προσοχή να μην γλιστρήσουμε στα πουρναρόφυλλα τα ξερά, κατηφορίζουμε ακόμα εκατό μέτρα και βρισκόμαστε μπροστά στο ακόμα μεγαλύτερο μνημείο της Μάνας Φύσης! 

Η Κική το βλέπει με τα μάτια της αλλά και με την ψυχή της και κλαίει! Συγκινείται αφού βλέπει ίσως και χίλια χρόνια πίσω, όταν εκείνο φύτρωσε εκεί ή κάποιο χέρι το φύτεψε! Μα είναι ανάμεσα σε πέτρες! 

Εξωτερικά δε φαίνεται καθόλου χώμα που να δίνει τροφή σ’ ένα δέντρο! Κι όμως ο κορμός αυτός των 6,50 μέτρων περίμετρου, που σημαίνει τουλάχιστον 2 μέτρα διάμετρο, στέκεται εκεί ζωντανός και όμορφος για δέκα αιώνες ίσως. Θα δείξει την ακριβή του ηλικία ο μαλόκεδρος στον κύριο καθηγητή στην επόμενη βόλτα μας!

Εδώ ο Αντρέας μας μίλησε για την παράδοση του χωριού, που έλεγε για ένα γεγονός που απέτρεψε την κοπή του μαλόκεδρου σε σχέση και με τον Άγιο Νικόλαο. 

Είπε ότι όταν χτίστηκε το χωριό θέλανε να φτιάξουν τις εκκλησίες τους και χρειάζονταν καλό ξύλο. Πρότεινε λοιπόν κάποιος να κόψουν αυτόν τον μαλόκεδρο. Πολλοί όμως αντέδρασαν θεωρώντας σωστό να μην πειράζουμε τα μνημεία της φύσης. Κι έτσι έτσι το θέμα μπήκε σε ψηφοφορία απ’ την οποία όμως προέκυψε η απόφαση της πλειοψηφίας να κοπεί το δέντρο. Ανεβαίνοντας η ομάδα με τσεκούρια και κόφτρες και πριόνια της εποχής, απ’ το πολύ απότομο μονοπάτι του χωριού, απ’ την Πάδη, ο υπέρμαχος της κοπής του μαλόκεδρου έπεσε στο δύσκολο μονοπάτι και τσακίστηκε! Όλοι είδαν το συμβάν ως μήνυμα του Αγίου να μην κοπεί το δέντρο. Κι έτσι σώθηκε ο μαλόκεδρος και ζει μια χαρά έως σήμερα. Φυσικά βοηθάει σ’ αυτό και το γεγονός ότι δεν υπάρχει σε κοντινό σημείο πρόσβαση με αυτοκίνητο που αυτομάτως θα σήμαινε τη δυνατότητα κοπής του είτε με είτε χωρίς άδεια!!

Περιεργαζόμενος τον τεράστιο κορμό του μαλόκεδρου είδα ότι ο κορμός είναι διπλός και ανάμεσά του δημιουργεί ένα κωνικό «χωνί». Πιστεύω ότι μέσα από αυτό ο μαλόκεδρος όταν βρέχει ή χιονίζει «πίνει» το νερό που χρειάζεται για να ζήσει! Γιατί γύρω του δεν έχει καθόλου χώμα να ποτιστεί. Όλη του η τροφή βρίσκεται στο βάθος κάτω απ’ τους βράχους.

Δεν ήταν δυνατόν μετά από αυτά τα μνημεία, να μην φτιάξουν οι Σελιώτες εκεί παραδίπλα κι ένα ανθρώπινο έργο τιμής σ’ Εκείνον που τόσο σοφά έφτιαξε ετούτον τον πλανήτη! Και έχτισαν με τον τρόπο που προανέφερα το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. 

Δεν είναι μακριά απ’ τον μαλόκεδρο αλλά ακριβώς μετά τον μαλόκεδρο αρχίζει ο κωλοσούρτης. Είναι αυτός σκαλιά πέτρινα φυτεμένα στο βράχο όσο γίνεται πιο στέρεα, χωρίς τσιμέντο φυσικά, ώστε απλώς να μπορεί κάποιος να πατήσει πάνω τους και ν’ ανέβει. Βράχος στο βράχο. Για να γίνουν χύθηκε πολύς ιδρώτας τίμιος απ’ τους Σελιώτες εδώ και πολλά χρόνια. 

Ανεβαίνουμε με δυσκολία αλλά υποβοηθούμενοι από συρματόσχοινο που τοποθέτησαν τα παιδιά του φυσιολατρικού συλλόγου Καρπενησίου πριν από 3 χρόνια! Αξίζει ένα μεγάλο ευχαριστώ απ’ όλους μας σ’ αυτά τα παιδιά! Έκαναν πολύ καλή δουλειά, γιατί το σημείο αυτό είναι αρκετά επικίνδυνο, είτε να κυλήσει κάποιος προηγούμενος πέτρα στους επόμενους και να τους τραυματίσει ή ακόμα και να ξεφύγει ένα πόδι και να βρεθείς στον γκρεμό. 

Δεν είναι μακριά το εκκλησάκι! Ανοίγει ο Αντρέας που ξέρει τα κατατόπια και ανάβουμε όλοι κεράκι ευτυχείς και γεμάτοι, ψυχικά και σωματικά! Απ’ το σημείο αυτό βλέπουμε κάτω μας και απέναντι στη βάση της Καλλιακούδας ότι απόμεινε από τον βυθισμένο Σέλο, με τις τέσσερις εκκλησιές του και τα άλλα τόσα σπιτάκια του! Ακούμε εκεί κάτω στην Παναγιά ήχο από μηχανάκι που κόβει ξύλα. Είναι ο Νίκος ο Μπούρας ο Σελιώτης που έχτισε πρόσφατα σπίτι εκεί στη ρίζα που γεννήθηκε. Σήμερα με ανθρώπους απ’ το Καρπενήσι καθαρίζουν έλατα επικίνδυνα να πέσουν πάνω στην εκκλησούλα της Παναγιάς στο χωριό. 

Σε λίγο, σε μιάμιση ώρα, θα μας περιμένουν στην πλατεία στο Κρίκελλο να πιούμε ένα τσίπουρο. 

Χτυπάμε την καμπάνα στο πουρνάρι μπροστά απ’ το εκκλησάκι και φεύγουμε για την επιστροφή. Τώρα έχουμε μετά τον μαλόκεδρο και το πουρνάρι που αποχαιρετάμε με αγκαλιές, απότομη ανηφόρα αλλά σε έδαφος καλό χωμάτινο και ντυμένο με δέντρα! Αυτά δίνουν τη σιγουριά και την ηρεμία που αναπληρώνει τη δύναμη που χρειάζεται να ανέβει κανείς μια ανηφόρα με κλίση αντίστοιχη του κωλοσούρτη!

Φτάνουμε κουρασμένοι και παίρνουμε μια ανάσα στα χωράφια του Τσιπετού, κάτω απ’ την Κρικελλιώτικη Τσιούμα, εκεί που έσπερνε ο Αλέκος Τσιπετός, Σελιώτης παντρεμένος στο Κρίκελλο, βρίζα και έβγαζε το ψωμί του όλης της χρονιάς! 

Από εκεί ξεκινάει σημαδεμένο το όμορφο μονοπάτι που μας έφερε σε τούτον τον ιερό τόπο και ξαναβλέποντας τα «γλυπτά» όπως χαρακτήρισε η Έλενα, τα ελάτια που ξεράθηκαν, ξεγυμνώθηκαν και είναι έτοιμα να δώσουν τροφή στα επόμενα, φτάνουμε στον αυχένα και στην κατηφορική διαδρομή της αρχής του μονοπατιού προς τη Μεγάλη Βρύση.

Όταν έχεις τη δυνατότητα να κάνεις μια τέτοια διαδρομή στα αγαπημένα μας χωριά, πώς είναι δυνατόν να ζεις στις μεγαλουπόλεις; 

Κάπως έτσι ορίζεται η πραγματική ζωή. Κι εμείς ως μεγάλοι ανθρώποι πια δεν ζητάμε πολλά! Η ησυχία και η παρέα της Μάνας Φύσης είναι ότι καλύτερο! Κι αυτή είναι απλοχέρα, όταν εμείς τη σεβόμαστε!

* Ήταν ένα διαλεχτό άρθρο

του συμπατριώτη μας Ευθύμιου Ξ. Φλώρου

από το Κρίκελλο Ευρυτανίας

(για το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" )

Μία ιστορική φωτογραφία και μία ΔΙΚΑΙΩΣΗ!

 

Το Καρπενήσι καμένο από τους ναζί εγκληματίες
(Ιστορική φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή)

Με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Καρπενησίου επικυρώθηκε η Πρόταση που κατέθεσε ο συναγωνιστής Δημήτρης Γκορόγιας εκ μέρους της Λαϊκής Συσπείρωσης για την Ανέγερση Μνημείου σε Κεντρικό Σημείο της πόλης του Καρπενησίου με τα Ονόματα των δολοφονηθέντων συμπατριωτών μας κατά τη διάρκεια των δύο επιδρομών των γερμανών ναζί το Νοέμβριο του 1943 και τον Αύγουστο του 1944.

Επίσης ομόφωνα αποφασίστηκε να οριστεί και Ημέρα Μνήμης που η ακριβή της ημερομηνία θα προσδιοριστεί σύντομα.

Είναι μία σημαντική απόφαση που περιμένουμε, βέβαια, την ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ της το συντομότερο δυνατόν.

Τότε -με την υλοποίηση της απόφασης αυτής- θα έχει αποκατασταθεί ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ μετά από 80 ολόκληρα χρόνια(!!!) κατ' αρχάς η ιστορική ασέβεια απέναντι στους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που "έπεσαν θύματα" των ναζήδων εγκληματιών και των δωσίλογων συνεργατών τους στα δύο ολοκαυτώματα του Καρπενησίου και πολλών χωριών της Ευρυτανίας.

Παράλληλα θα δοθεί μία επιπλέον ώθηση ώστε να ανοίξει κι ο δρόμος της έμπρακτης και ανυποχώρητης διεκδίκησης των αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος - δολοφόνο (και) για τους Ευρυτάνες πληγέντες και τις οικογένειές τους, στα πλαίσια της συνολικότερης διεκδίκησης.

Η απόφαση αυτή χαροποίησε όσους παλέψαμε και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε με κάθε τρόπο και από κάθε χαράκωμα για να σπάσει η σιωπή, να ηττηθεί η λήθη και να μην εκτοπιστεί η Ιστορική Μνήμη του τόπου μας, της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας που αποτέλεσε το επίκεντρο του Επαναστατικού Αντιστασιακού Αγώνα κόντρα στη μαύρη σκλαβιά του φασισμού για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά και την πολυπόθητη λαοκρατία! Για να μην ξεχάσουμε ποτέ ούτε εμείς ούτε οι επόμενες γενιές τι σημαίνει φασισμός και ποιο σύστημα υπηρετεί.

Δεν θα κρύψουμε ότι και από την πλευρά μας νιώθουμε μία βαθιά Ηθική Δικαίωση για έναν πολύχρονο, και ίσως μοναχικό αγώνα, που δόθηκε επί πολλά χρόνια από αυτό εδώ το δικό μας έντυπο μετερίζι, τον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη" από το 2011 μέχρι σήμερα (δείτε τα ανάλογα αφιερώματα από το ιστολόγιό μας : 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 11 )

Αντί επιλόγου δημοσιεύουμε την ιστορική εισήγηση του Δημήτρη Γκορόγια από τη Λαϊκή Συσπείρωση Καρπενησίου που υπερψηφίστηκε ομόφωνα την 15η Νοέμβρη 2023.

*****

Συζήτηση - απόφαση ανέγερσης μνημείου απόδοσης τιμών και διατήρησης της ιστορικής μνήμης για τα θύματα της διπλής επέλασης των Ναζιστικών στρατευμάτων κατά της πόλης του Καρπενησίου και της ευρύτερης περιοχής την 7-11-1943 και την 9-8-1944 (εισηγητής ο δημοτικός σύμβουλος κ. Γκορόγιας Δημήτριος).

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Αρχές Νοέμβρη του 1943 οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις αποφασίζουν να χτυπήσουν το κέντρο ανάπτυξης της Ελληνικής Αντίστασης την Ευρυτανία, κυρίως δε το ηρωικό Καρπενήσι. Επίλεκτες μεραρχίες χιλιάδων ανδρών των Ες Ες και της Βέρμπαχτ ξεκινούν ταυτόχρονα από Λαμία και Αγρίνιο. Υποστηρίζονται μάλιστα από μονάδες τεθωρακισμένων και πυροβολικού.

Στις 7-11 και ύστερα από αλλεπάλληλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις οι χιτλερικές ορδές εισβάλλουν στο Καρπενήσι, την καρδιά του αντιστασιακού απελευθερωτικού κινήματος. Προηγουμένως είχαν βρεθεί αντιμέτωπες με τον ΕΛΑΣ και τους ηρωικούς αντάρτες του, οι οποίοι αν και ανεπαρκώς εξοπλισμένοι έπλητταν για μια ολόκληρη εβδομάδα τις σιδερόφραχτες γερμανικές φάλαγγες. Με συνεχείς ενέδρες και εναλλασσόμενες πλευρικές επιθέσεις, καθυστερώντας έτσι την άφιξή τους στο Καρπενήσι. Ώστε να δοθεί χρόνος στις ΕΑΜικές οργανώσεις για την εκκένωση της πόλης και τη φυγάδευση με ασφάλεια των αμάχων στα βουνά. Η εκδικητική μανία των βανδάλων ξέσπασε πάνω στο άδειο Καρπενήσι. Πυρπόλησαν την πόλη μετατρέποντας σε θλιβερά αποκαϊδια καλαίσθητα δημόσια κτήρια, σπίτια και ξενοδοχεία. Έπληξαν ακόμα και το πέτρινο Γυμνάσιο. Λεηλάτησαν τις περιουσίες των κατοίκων, ενώ σφαγίασαν και έκαψαν ζωντανούς συμπατριώτες μας κυρίως ανήμπορους, ηλικιωμένους και γυναικόπαιδα που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν.

Λίγους μήνες αργότερα στις 8 ή στις 9 του Αυγούστου 1944, χιλιάδες πάνοπλοι Γερμανοί φασίστες πλαισιωμένοι από απεχθείς εγχώριους δοσίλογους και θλιβερούς γερμανοτσολιάδες θα μπουν ξανά στο μαρτυρικό Καρπενήσι. Αυτή τη φορά θα ισοπεδώσουν κυριολεκτικά ότι υπάρχει όρθιο στην πόλη και σε πολλά χωριά της ευρύτερης περιοχής. Τα ανθρώπινα θύματα του νέου ολοκαυτώματος θα είναι πολύ περισσότερα και οι υλικές καταστροφές επίσης πολλαπλάσιες.

Θα αποχωρήσουν λίγες ημέρες αργότερα, ύστερα από αδιάκοπα ισχυρά χτυπήματα του ΕΛΑΣ και με σημαντικές απώλειες. Οι βασανισμένοι, χαροκαμένοι αλλά με απίστευτα αποθέματα ηρωισμού κάτοικοι, σε συνεργασία με τις αντιστασιακές οργανώσεις της περιοχής θα ξεκινήσουν αμέσως το τιτάνιο έργο της στέγασης, της ανοικοδόμησης, της αποκατάστασης ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών.

Μεταφέρουμε μικρό απόσπασμα από το αναγνωστικό της Ε΄ΚΑΙ ΣΤ΄ τάξης που εκδόθηκε το 1944 από την ΠΕΕΑ και το Παιδαγωγικό φροντιστήριο, με την επιμέλεια και τη συγγραφική συμμετοχή του καθηγητή Παπαμαύρου και άλλων κορυφαίων παιδαγωγών εκείνης της ιστορικής περιόδου:

«……Στις 6 Αυγούστου, ημέρα Κυριακή πήραμε μέρος στη γιορτή της 13ης Μεραρχίας. Το απόγευμα της ημέρας αυτής ο λαός των Ευρυτανικών χωριών σχημάτισε μεγάλη διαδήλωση στους δρόμους του Καρπενησίου. Το βράδυ το πλήθος χόρευε στην πλατεία. Χορεύαμε κι εμείς.

….Δεν περνά πολύ ώρα και ο καπετάνιος της Μεραρχίας ανεβαίνει στη σκηνή της πλατείας και αναγγέλλει στον κόσμο πως οι Γερμανοί μαζί με τους προδότες και μαύρους άρχισαν επίθεση. Άρχισαν είπε από δυο μεριές, από το Αγρίνιο κι από τη Λαμία και προχωρούν για το Καρπενήσι. Στο δρόμο καίνε χωριά και καταστρέφουν τα γεννήματα. Εκείνο το βράδυ φύγαμε με κάποια ανησυχία για τα σπίτια μας…» 

Ενώ είχε ολοκληρωθεί η παρούσα εισήγηση έλαβα μια σύντομη παρέμβαση από τον κ. Γιάννη Δημητρίου με την οποία με πληροφορούσε ότι σχεδιάζεται και θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος του 2024 ,με πρωτοβουλία της υπηρεσίας των ΓΑΚ, επιστημονικό συνέδριο με θέμα : 80 χρόνια από την καταστροφή του 1944. Το οποίο θα ασχοληθεί με τα ιστορικά γεγονότα και τις συνέπειες της καταστροφής του Καρπενησίου από τα ναζιστικά στρατεύματα το 1944. Αυτή είναι μια άλλη, σχετική μεν πλην και διαφορετική πρωτοβουλία την οποία ευπειθώς χαιρετίζουμε. Αναμένοντας φυσικά και τις τελικές λεπτομέρειες του σχεδίου διεξαγωγής, από τις οποίες θα τεκμηριώνεται και η βούληση του συνεδρίου να εξασφαλίσει μια αδιαμφισβήτητα αντικειμενική προσέγγιση των γεγονότων, αλλά και των διαχρονικότερων αποτελεσμάτων αυτής της φασιστικής θηριωδίας.

Μεταξύ των πολλών και ένθερμων μηνυμάτων που έφθασαν σε μένα, για την υποστήριξη του θέματος που συζητάμε, δεσπόζει εκείνο της 70χρονής δασκάλας από το Κρίκελλο, από το οποίο σας μεταφέρω ένα μικρό απόσπασμα. Δείχνει με εμφαντικό τρόπο το πόσο αργήσαμε στην ανέγερση αυτού του βωμού μνήμης και ευγνωμοσύνης και το πόσο άμεσες θα πρέπει να είναι οι ενέργειές μας σαν δημοτική αρχή από εδώ και μπρος: 

7 Νοέμβρη του Σκιγιάτη, του αιματοκυλισμένου 2023…

Σκιαγμένο το φεγγάρι συμμαζώνει τα δάκρυα της Γυναίκας που κρατά στην αγκαλιά της αγριολούλουδα…

Αργοσέρνοντας το βήμα της γυροφέρνει το βλέμμα το γεμάτο απόγνωση, απορία, θλίψη, παράπονο σε πλατείες και σταυροδρόμια της πολύπαθης πρωτεύουσας της ανταρτομάνας Ευρυτανίας… Ψάχνει… Διαβάζει επιγραφές… Αναζητά ονόματα….. Σκύβει στ’ αποκαΐδια της ψυχής, σκαλίζει τη στάχτη της και γράφει: …..Γιάννης Ψιλόπουλος, Ανδρομάχη Φαρμακίδη, Φωτεινή Μαμαλιού, Νίκος Τσουκαλάς, Χαράλαμπος Παπαθανασίου, Αγγελική Συγγούνη, Μαρία Σκοτίδα, ……………………………………….. γράφει…. γράφει….

Γράφει για να μνημονεύσει όσους η Πολιτεία ξόριασε στης αρνησιάς τη λίμνη…..

…Αργόσυρτο το μοιρολόι ξεχύνεται απ’ τα χείλη της μαυροφορεμένης Γυναίκας για να χαιρετίσει τον μισοσβησμένο Ήλιο της Δικαιοσύνης. Δυσβάσταχτος κόμπος στον λαιμό ανακαλεί τους νεκρούς. Λυγμός αγιοκέρι γι’ αυτούς που θυσιάστηκαν στον Βωμό των Ιδανικών. Γεμίζει ο αέρας μάτια βυθισμένα στη θλίψη.

Τα λυπήθηκε η Κλωθώ και στρογγυλοκάθισε στα σκαλιά του Δημαρχείου…

Στρίβει και ξαναστρίβει στ’ αδράχτι της το νήμα για να το δώσει στις υφάντρες της να ξομπλιάσουν τα ονόματα των Ηρώων που όργωσαν τα διάσελα της Λευτεριάς, των ανθρώπων που βασανίστηκαν, που κάηκαν ζωντανοί, που δολοφονήθηκαν…..

Και κάθε φορά που φτύνει το νήμα για να το ψιλομακρύνει, γιατί είναι ο κατάλογος μακρύς, φασκελώνει τους απανταχού «γυμνοσάλιαγκες» της εξουσίας που φρόντισαν και φροντίζουν επιμελώς να θάψουν το αλφαβητάρι της Θυσίας, να κόψουν τον ομφάλιο λώρο των παιδιών με τη μνημοσύνη…………..

Για τους παραπάνω λόγους και με μοναδικό σκοπό την αποκατάσταση μιας 80χρονης συλλογικής παράλειψης που μας αφορά όλους

ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΙ: 

Την λήψη απόφασης από το σημερινό συμβούλιο για την ανέγερση, στην κεντρική πλατεία του Καρπενησίου, ενός αντάξιου αφιερώματος ιστορικής μνήμης και τιμής των παντοιοτρόπως φονευθέντων συμπατριωτών μας από τις Γερμανικές δυνάμεις εισβολής και τους εγχώριους προδότες-συνεργάτες τους. Το μνημείο θα περιλαμβάνει  ανάπτυξη ονομαστικού καταλόγου μαρτύρων, για τους οποίους υπάρχουν διαθέσιμα και εξακριβωμένα στοιχεία. Φυσικά  ο κατάλογος αυτός θα μπορεί να εμπλουτισθεί με  κάθε νεώτερη εγγραφή θυμάτων που ήθελαν προκύψει  από μια μελλοντική πληροφορία, έρευνα και εξακρίβωση των στοιχείων.

Την καθιέρωση της μίας εκ των δυο ημερομηνιών (7-11 ή 8/8) ως την επίσημη ημέρα απόδοσης τιμών και ιστορικής μνήμης. Θεωρώ περισσότερο δόκιμη και λειτουργική την 8η Αυγούστου. Προς αυτό συνηγορούν και τα μεγέθη των δύο καταστροφών.

Την ανάληψη,  εκ μέρους της δημοτικής αρχής  μιας μελλοντικής  υποχρέωσης  για την τεκμηριωμένη ανάδειξη του τοπικού μας ολοκαυτώματος από τις φασιστικές δυνάμεις κατοχής καθώς και για την έγερση αξίωσης  ανάλογων γερμανικών αποζημιώσεων.

Εκφράζοντας την βεβαιότητά μου ότι ένθερμα θα στηρίξετε την πρότασή μου σας ευχαριστώ όλους εκ των προτέρων, μάλιστα δε και από μέρους όλων των συμπατριωτών μας που άμεσα ή έμμεσα έχουν υποστεί τις βαρύτατες συνέπειες τών (2) ναζιστικών επιδρομών.

*****

- Δόξα και Τιμή στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Α θ ά ν α τ ο ι !

- Με ψυχή βαθιά κρατάμε άσβεστες τις μνήμες της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας!

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Μία σπάνια φωτογραφία και μία ΑΠΑΙΤΗΣΗ

 

"Γυναίκες με στεφάνια από αγριολούλουδα που τα κατέθεσαν ομαδικά στον τάφο των εκτελεσμένων στο Καρπενήσι."

Αυτός ο υπότιτλος συνοδεύει την παραπάνω εικόνα.

Τη συγκλονιστική όσο και σπανιότατη φωτογραφία ιχνηλατήσαμε από το δυσεύρετο βιβλίο του αείμνηστου Θανάση Χατζή, γενικού γραμματέα του ΕΑΜ, με τίτλο: "Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε" (εκδ. Δωρικός).

Αναπόφευκτα φέρνει στο νου μνήμες μα και εγείρει σύγχρονα καθήκοντα...

Το Νοέμβρη του 1943 για πρώτη φορά (και τον Αύγουστο του 1944 για δεύτερη) οι Γερμανοί ναζί σε συνεργασία με Έλληνες δωσίλογους πυρπολούν την ανταρτομάνα Ευρυτανία, το λίκνο της Ελεύθερης Ελλάδας, ισοπεδώνοντας τόσο την πρωτεύουσα του νομού όσο και τα περισσότερα χωριά μας. Το τραγικότερο: δολοφόνησαν με φρικιαστικό τρόπο πολλούς συμπατριώτες μας, υπέργηρους, παιδιά και όχι μόνο.

(δείτε αναλυτικά αφιερώματά μας : 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 )

ΣΗΜΕΡΑ, 80 χρόνια μετά την πρώτη πυρπόληση, και στην πόλη μας ΔΕΝ υπάρχει μία Δημόσια Αναφορά Μνήμης και Τιμής για αυτά τα δραματικά γεγονότα που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον τόπο μας και τους ανθρώπους μας.

Πέρασαν δήμαρχοι και βο(υ)λευτές, πολιτικοί και πολιτικάντηδες και παρόλα αυτά ουδείς σκέφτηκε να πράξει το αυτονόητο : να αναρτηθεί σε κεντρικό σημείο της πόλης του Καρπενησίου μία Αναμνηστική Πλάκα με τα ονόματα των μαρτύρων συμπολιτών μας.

Τουλάχιστον αυτό, το στοιχειώδες, διότι το να απαιτήσουμε να ανακηρυχθεί από τις αρχές η Πυρπόληση του Καρπενησίου ως Ημέρα Ιστορικής Μνήμης με τις ανάλογες Εκδηλώσεις Τιμής, ίσως και να ακουστεί ως... παράλογη αξίωση από τους ποικιλόχρωμους "σωτήρες" που ορίζουν τις τύχες μας. Πολλώ δε μάλλον η απαίτηση για την έμπρακτη και ανυποχώρητη Διεκδίκηση Αποζημιώσεων (και) για τους Ευρυτάνες από το γερμανικό κράτος-δολοφόνο.

Δυστυχώς η ιστορική άγνοια τρέφει και διαιωνίζει όχι μόνο την κυριαρχία των εκάστοτε εξουσιαστών "μας", αλλά κι επωάζει το αυγό του φιδιού και ενδυναμώνει τις υπόγειες διεργασίες φασιστικοποίησης της δημόσιας και κοινωνικής ζωής.

ΟΜΩΣ, όσο κι αν οι ιθύνοντες υπεκφεύγουν, εντούτοις υπάρχουν τα παιδιά και τα εγγόνια των μαρτύρων, μα και όσοι δεν συμβιβάζονται με τη λήθη και τον εκτοπισμό της συλλογικής μνήμης σε αυτό τον πανέμορφο και βαριά ιστορικά φορτισμένο τόπο!

Και αυτοί θα μιλήσουν, δεν μπορεί να μην μιλήσουν και να μη διεκδικήσουν!

* Πρωτοδημοσιεύθηκε στο Περιοδικό "ΚΑΤΙΟUΣΑ"

(στις  3-11-2023) από τον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"

900 θέματα στον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"

*Συμπληρώθηκαν 900 ΘΕΜΑΤΑ στο blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" : Ιστορικά, Λαογραφικά, Φωτογραφικά, Λογοτεχνικά, Οδοιπορικά, Έρευνες και Αφιερώματα, Μαρτυρίες και Ντοκουμέντα, Κατάθεση Απόψεων και πλήθος άλλων, κατανεμημένα σε 20 διαφορετικές θεματικές ενότητες - με πάνω από 2.250.000 επισκέψεις και σχεδόν 15.000 σχόλια - θεματογραφία που μπορείτε να αναζητήσετε στην κάθετη πλαϊνή στήλη του ιστότοπου. 

* Είναι γεγονός ότι πλέον υπάρχει μία ευρεία γκάμα πολυποίκιλων και κυρίως πρωτότυπων/πρωτοδημοσιευμένων θεμάτων που αφορούν και καλύπτουν την Ευρυτανία σε μεγάλο βαθμό για όσους θέλουν να γνωρίσουν τον τόπο μας και τους ανθρώπους του αληθινά και επί της ουσίας, και όχι μέσα από... εύπεπτους "τουριστικούς οδηγούς".

* Σημείωση : για οποιαδήποτε αναδημοσίευση από το Ιστολόγιο μας είναι υποχρεωτική η αναφορά στην πηγή "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"  με το link παραπομπής.

* Ευχαριστούμε εγκάρδια όσους συνεργάζονται με το ιστολόγιο μας και παράλληλα όσους επισκέπτονται τις σελίδες του.

* Συνεχίζουμε στα γνωστά και άγνωστα μονοπάτια της Γης και της Ιστορίας της Ευρυτανίας...

"Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Εικόνες Ευρυτανικές (ΙΙ)

* Με το φακό του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη"