Αρχόντισσα, εξακοσίων χρόνων!

Στην Ανταρτομάνα Γη του Κρίκελλου, Κυρά!

Από την Κρικελλιώτισσα "Ακευσώ"

για τους αναγνώστες του blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Ανυπόταχτη, αιώνες ανεμοδέρνεται με τον Χρόνο σ’ ένα ένθεο, διονυσιακό αγκάλιασμα Ζωής και Ξολοθρεμού.

«Τα μάτια» των φύλλων της Καστανιάς είδαν και χάραξαν πολλά στις περγαμηνές της Μνήμης της για το χωριό, που ρίζωσε γύρω απ’ τα Σωληνάρια, μεγαλούργησε, πρωτοστάτησε σ’ όλους τους Αγώνες, πληρώνοντας βαρύ, δυσβάσταχτο φόρο αίματος.

Μέτραγε τους Κρικελλιώτες, σαν πέρναγαν αχάραγο, με το τσαπόφκιαρο στον ώμο, τις κόφτρες και τους κασμάδες στα φορτιάρικα, για να ζυμώσουν τον ιδρώτα τους στα ψωμοτόπια. Τους έραινε με κάστανα, σαν τους άκουγε να της τραγουδάνε:

«Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι

και το κορίτσι φίλημα,  πουρνό και μεσημέρι»

Τους έστρωνε τον ίσκιο της  να ξεκουραστούν, πριν πάρουν την ανηφόρα τις Κυριακές για ν’ ανοίξουν στα 1932, τον δρόμο που θα τους ένωνε με την πρωτεύουσα. Χαιρόταν μαζί τους, σαν έμπαινε στην πλατεία,  πανηγυρικά,  το πρώτο αυτοκίνητο, στις 19  τ’ Αλωνάρη του 1933.

Στράγγιζε στα σωθικά της τα κλάματα των μανάδων, καθώς στρίμωχναν τις ευχές τους στις ξύλινες βαλιτσούλες των πρωτόχνουδων αγοριών τους και τα ξεπροβόδιζαν στο ξενοπαραδαρμένο Άγνωστο, χώνοντας στις τσέπες τους δυο χουφτούλες κάστανα για το ταξίδι. Στοίχειωνε το κορμί της απ’ το μουρμούρισμα του γονιού πως θα ‘ταν για το καλό τους το φευγιό. Τους «φωτογράφιζε» να κουνάνε το μαντήλι σ’ ένα καραβάνι όνειρα,  έξω απ’ το λιόφωτο Κρίκελλο. Να πετρώνουν τη ματιά τους, στο έμπα του χωριού, προσμένοντας ένα γράμμα, ένα σημάδι απ’ τους  ξενιτεμένους τους, ένα νεύμα τους πως δεν πήγε χαμένος τόσος δρόμος.

Μοιρολόγαγε, κάθε που έβλεπε λήσταρχους, μπουλουκτζήδες, να διαγουμίζουν νοικοκυριά. Στρατιώτες να γυρίζουν μισεροί απ’ το Μέτωπο. Κάποιων τα ονόματα σκαλίστηκαν στο Ηρώο. Κάποιων θάφτηκαν και ξεχάστηκαν στα χαρακώματα, στα βουνά και στα φαράγγια.

Ξεθάρρευε, κάθε που χαιρέταγε Αντάρτες, με «ανεμόεν και υψιπετές» το φρόνημα, να πολεμάνε για τη Λευτεριά.

Της κόπηκε η ανάσα απ’ τον πολύ καπνό που μαύρισε τον ουρανό, όταν οι φασίστες του Γ’ Ράιχ παρέδωσαν στο έλεος της φωτιάς 280 σπίτια. Μάζευε τις αφέγγαρες νύχτες τους αναστεναγμούς για καμένα όνειρα, για χαροκαμένες ζωές.

Απόμεινε μονάχη, φύλακας-άγγελος των ορφανεμένων σπιτιών,  στα 1948. Σκόρπισαν οι κάτοικοι στα καμποχώρια να μην τους αφανίσει ο εμφύλιος σπαραγμός. Γύρισαν,  ύστερα από δυο χρόνια, για ν’ αναστήσουν τη γη τους, να ξαναράψουν τις ζωές τους, ρελιάζοντάς τες ανάλογα με τα τερτίπια και τα φιρμάνια της εκάστοτε Αρχής.

Ξανάγινε η ακουμπίστρα των ερωτευμένων, το ξανάσασμα των τσελιγκάδων, σαν την χαιρέταγαν κάθε Άνοιξη για να πάνε στ’ Αγκάθι, στα Κουμάσια, στην Παθούλα….

Βουβός μάρτυρας,  όλη της τη ζωή, στο αλεθοκουβεντολόϊ της γειτονιάς. Στις εξομολογήσεις ανήκουστων κουτσοκέφαλων, στ’ ανείπωτα κεντήματα στον αργαλειό της γλώσσας, στις μυριόστομες ευχές για ευγονία και ευζωία, στις καθημερινές κατάρες για τα ξένα κοττερά στους κήπους:  

«Μωρή, σεις, τρελλοξούδες!

Μωρή, ξιφοστλιάρες!

Μωρή, δεν ντρέπεστε να πατείτε το χορταράκι, να μου κόβετε τα βλασταράκια μου! …»

Μετράει σήμερα στους κύκλους του κορμιού της τα χρόνια του 21ου αιώνα. Μετράει τα σαράντα σπίτια που καπνίζουν και μπολιάζει τους χυμούς της με σαράντα σταγόνες παράτασης της δικής της ζωής.

Περιμένει το καλοκαίρι να σωριάσει στο χιλιόχρονο κουφαλοκαθιστικό της, γέλια, τραγούδια, χαρές, γλέντια, όρκους….

Κι εγώ καθισμένη στα ριζά της «θέλω ν’ αναρριχηθώ εις το πελώριο στέλεχος, το αδρόν και αμαυρόν, ν’ αναβώ εις το σταύρωμα των κλάδων της, να υψωθώ εις τους ακραίμονας. Κι αν δε μ’ εδέχετο, και αν με απέβαλλεν από το σώμα της και με έρριπτε κάτω, ας έπιπτον να κυλιστώ εις την χλόην της, να στεγασθώ υπό την σκιάν της, υπό τα αετώματα των κλάδων της.» (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Ήταν ένα  διαλεχτό κείμενο από την "Ακευσώ" του Κρίκελλου

για το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" και τους αναγνώστες του