Ο κομπογιαννίτης γιατρός και ο παμπόνηρος Καραϊσκάκης στον Προυσό...

Η προτομή του Καραϊσκάκη στον Προυσό
(εικόνα: "Ευρυτάνας ιχνηλάτης")

Ιχνηλατήσαμε ένα σπάνιο εύθυμο διήγημα - σε διασκευή του αείμνηστου Ευρυτάνα λόγιου Ρήγα Γκόλφη (1886-1958). Πρόκειται για το φιλολογικό ψευδώνυμο του Δημήτρη Δημητριάδη ο οποίος είχε ευρυτανική καταγωγή από την πλευρά του Καρπενησιώτη πατέρα του. 

Το εν λόγω ανάγνωσμα αναφέρεται σε ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή τον δαιμόνιο Καραϊσκάκη των Αγράφων που χάρη στην ευστροφία του ΔΕΝ έπεσε θύμα ενός παμπόνηρου απατεώνα κομπογιαννίτη ("γιατρού"), αλλά τον... "περιποιήθηκε" ανάλογα όταν εκείνος επιχείρησε να τον ξεγελάσει για να επωφεληθεί στο διάστημα που ο Καπετάνιος καταβεβλημένος από την επίμονη αρρώστια που τον ταλαιπωρούσε είχε καταλύσει στο Μοναστήρι του Προυσού Ευρυτανίας το οποίο χρησιμοποιούσε σαν ασφαλές καταφύγιο και ενίοτε και ως αναρρωτήριο (βλ. εδώ!).

Να σημειώσουμε ότι το κείμενο εμπεριέχετο αρχικά στο «Ημερολόγιον της Μεγ. Ελλάδος», 1926, ενώ το συναντάμε και μετά από κάμποσα χρόνια και στο σχολικό αναγνωστικό που θα δείτε στο τέλος της ανάρτησης.

Κατά τη μεταφορά διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτοτύπου. 

Απολαύστε το...

**********

"Το καλοκαίρι του 1823 ο πασάς της Σκόδρας Μουσταής έλαβε διαταγή να υποτάξη την επαναστατημένη Δυτική Ελλάδα. Κατεβαίνοντας ελογάριαζε να περάση από τα Άγραφα. Και για τούτο, μόλις έφτασε στη Λάρισα, εζήτησε να έλθη εκεί ο ίδιος ο Καραϊσκάκης, αρματολός τότε των Αγράφων, να τον προσκυνήση.

Μα το στρατηγικό μυαλό του Καραϊσκάκη εκατάλαβε αμέσως πως εμπρός στην μεγάλη δύναμι που έφερνε μαζί του ο Μουσταής, θα ήταν πολύ παράτολμο να αντισταθή κανείς σ’ εκείνα τα μέρη. Έτσι ο Καραϊσκάκης, αφού έστειλε στον Μουσταή κοροϊδευτική απάντησι, (σημ. Ευρ.ιχν. : βλ ΕΔΩ!), ετραβήχθηκε από τα Άγραφα με το μικρό του στρατό. Τριακόσια παλληκάρια περίπου άφησε στο Καρπενήσι με αρχηγό τον Μάρκο Μπότσαρη.

Και αυτός με μερικούς άλλους ετράβηξε για τον Προυσσό της Ευρυτανίας. Του είχαν πη να πάη να μείνη λίγον καιρό σε ορεινό μέρος, γιατί τον έτρωγαν οι αδιάκοπες θέρμες.

Η ελονοσία τότε ακόμη δεν είχε γίνει γνωστή ως ξεχωριστή αρρώστεια. Και ο Καραϊσκάκης δεν ήξερε με τι τρόπο να γιατρευθή. Ήταν άνθρωπος νευρικός και στενόχωρος, η όψι του πάντα στεγνή, μελαχρινή, με δυο μάτια σπιθοβόλα, το ανάστημα κοντό και το σώμα του αδύνατο. Τα δυο χρόνια που έκανε νέος στα Γιάννενα μέσα στα σίδερα της φυλακής του Αλήπασα, του είχαν βλάψει πολύ την υγεία.

Στο Μοναστήρι του Προυσσού, όπου εστάθμευσε ο Καραϊσκάκης με τα παλληκάρια του, εφάνηκε μια μέρα ένας πλανόδιος γιατρός με βράκες, που έλεγε πως ήλθε από τα νησιά. Εγύριζε τα χωριά κηρύττοντας πως γιατρεύει κάθε πληγή και αρρώστια, μα περισσότερο φαίνεται πως εφρόντιζε για το πουγκί του. Παρουσιάστηκε στον Μήτρο Σκυλλοδήμο, το πρωτοπαλλήκαρο του Καραϊσκάκη από το Βάλτο. Του είπε την ιδιότητά του και εζήτησε να δη τον καπετάνιο, που έμαθε από τα κάτω χωριά πως είναι άρρωστος βαριά.

Ο Καραϊσκάκης στην αρχή αρνήθηκε να δεχτή τον Φράγκο, όπως τον είπαν στο στρατόπεδο. Μα ο γιατρός επέμενε και έλεγε του Σκυλλοδήμου:

-Ας με αφήση ο Καπετάνιος να τον ιδώ και, αν δεν τον γιατρέψω, ας με κόψη.

-Τί θέλεις, Φράγκο; του είπε με τραχύτητα ο Καραϊσκάκης, σαν τον πρωτοαντίκρυσε.

-Να σε γιατρέψω, στρατηγέ, και θα το ιδής. Μα τί θα μου τάξης;

-Αν με γιατρέψης, έχεις δυο χιλιάδες γρόσια, του αποκρίθηκε απελπισμένος από τον πυρετό του ο Καραϊσκάκης.

Άρχισε λοιπόν ο γιατρός από την άλλη μέρα τα ματζούνια. Τα εκατάπινε θέλοντας και μη ο Καραϊσκάκης, χωρίς να βαρυγκομά.

Ο καιρός επερνούσε. Τα γιατρικά έδιναν και έπαιρναν, μα του άναβαν περισσότερο τον πυρετό, η κατάστασί του επήγαινε στο χειρότερο. 

Τα άρματα του Καραϊσκάκη στο Μουσείο Προυσού
(φωτο: "Ευρυτάνας ιχνηλάτης")

Του Καραϊσκάκη τότε επέρασε από το νου η υποψία, μήπως ο Φράγκος ήταν βαλτός να τον φαρμακώση. Και για να δοκιμάση την γιατρική του αξία και να μάθη εκείνο που ήθελε, εσοφίσθηκε το ακόλουθο στρατήγημα.

Την ώρα που ο γιατρός θα επήγαινε να του κάμη την τακτική του επίσκεψι, διέταξε τον Σκυλλοδήμο να πλαγιάση στο κρεβάτι πλάι του. Ο Σκυλλοδήμος, που ήταν θηρίο μοναχό στη δύναμι και στη γεροσύνη, εκάθισε πλάι του και εσκεπάσθηκε με την ίδια βελέντζα και την ίδια κάπα του αρχηγού του Καραϊσκάκη. Και έτσι εφαίνετο ότι και οι δυο βρίσκονται πεσμένοι στο ίδιο στρώμα.

Ο γιατρός, καθώς εμπήκε στο κατάλυμα, ερώτησε τα νεώτερα της υγείας του στρατηγού. Ο Καραϊσκάκης έκανε το μισοκακόμοιρο, λέγοντας πως αισθάνεται τον εαυτό του καλύτερα, και πως αυτό το χρωστά στα γιατρικά του.

Τότε ο γιατρός εζήτησε το χέρι του αρρώστου, για να ακούση το σφυγμό του. Μα τη στιγμή εκείνη ο Καραϊσκάκης έκαμε κρυφό νόημα στο σύντροφο τον Σκυλλοδήμο. Και έτσι αυτός εμισοπρόβαλε σιγά - σιγά το δικό του χέρι μέσα από τα σκεπάσματα. Ο γιατρός το έπιασε και με προσοχή άρχισε να σφυγμομετρά τον άρρωστο και να συλλογίζεται για κάμποση ώρα. Ύστερα, γυρίζοντας στον Καραϊσκάκη, του είπε.

-Καλά, πολύ καλά πάμε, καπετάνιο μου. Μονάχα πως ακούω ακόμη μεγάλη αδυναμία.

Επετάχτηκε ολόρθος ο Καραϊσκάκης θυμωμένος:

-Πιάστε τον, δέστε τον και δώστε του πενήντα ραβδιές στα πισινά. Αυτός έχει σκοπό να με ξεκάμη, φώναξε στα παλληκάρια του με ορμή.

Και σιμώνοντας το γιατρό:

-Ποιός έχει αδυναμία; Αυτός έχει αδυναμία - και έδειξε το θηρίο το Σκυλλοδήμο - που καβαλλικεύει φοράδα τρέχοντας;

Τα παλληκάρια του Καραϊσκάκη στη στιγμή έσυραν το γιατρό μαλλιοκούβαρα και τον έβγαλαν έξω, δίνοντάς του όχι πενήντα, μα πολύ περισσότερες ραβδιές.

-Έλα, έχε χάρι, του είπαν. Δεν σε σκοτώνουμε, μα το δειλινό να μη σε βρη εδώ πέρα."

{"Ημερολόγιον της Μεγ. Ελλάδος", 1926, Ρήγας Γκόλφης (διασκευή) - από το Αναγνωστικόν Έκτης Δημοτικού, οργανισμός εκδόσεως σχολικών βιβλίων 1955}

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"