Ο Στέφανος Σαράφης γράφει από το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ στο Κεράσοβο Ευρυτανίας...

Ο Στέφανος Σαράφης μιλάει στους Αντάρτες!

Ιχνηλατήσαμε από ένα σπάνιο και δυσεύρευτο βιβλίο που κοσμεί την προσωπική μας βιβλιοθήκη και φέρει τον τίτλο: "Ο Ε.Λ.Α.Σ., (έργο του στρατηγού Στέφανου Σαράφη", εκδ. "Σύγχρονο βιβλίο", Αθήνα 1964) μία πολύτιμη γραπτή μαρτυρία του ίδιου του στρατιωτικού διοικητή του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού την οποία σας παρουσιάζουμε μέσα από τις ηλεκτρονικές σελίδες του "Ευρυτάνα ιχνηλάτη" .

Ο εμβληματικός Στρατηγός του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης μας πληροφορεί για την εγκατάσταση του Γενικού Στρατηγείου στο χωριό Κεράσοβο της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας το Νοέμβριο του 1943 ενώ αναφέρεται με κολακευτικά λόγια στο χωριό και τους ανθρώπους του αλλά... καθόλου κολακευτικά για τους Άγγλους "συμμάχους". Παράλληλα μας παρέχει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία γύρω από τα καθήκοντα και τις αναγκαίες δράσεις του ένοπλου απελευθερωτικού κινήματος στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.

Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ είχε μετακινηθεί από το Περτούλι των Τρικάλων στην Ευρυτανία όπου και παρέμεινε ως την απελευθέρωση. Κάτι που αξίζει να τονίσουμε επιπλέον, είναι το γεγονός ότι η εγκατάσταση στο Κεράσοβο έγινε στις 17-11-1943, δηλαδή ελάχιστα 24ωρα μετά την πρώτη πυρπόληση του Καρπενησιού από τους γερμανούς ναζί (βλ. εδώ) που φανερώνει πως η Ευρυτανία όχι μόνο δεν πτοήθηκε αλλά και πως παρέμεινε απόρθητο κάστρο και πανελλήνιο κέντρο του επαναστατικού Αγώνα!

Επιλέξαμε να δημοσιευθεί ετούτη η ανάρτηση στις 16 Φλεβάρη που συμπίπτει με την 81η επέτειο από την ίδρυση του θρυλικού ΕΛΑΣ, ως ένας φόρος τιμής στην Αθάνατη Ανταρτοσύνη και στον ίδιο τον αλησμόνητο Στέφανο Σαράφη.

Κατά τη μεταφορά του εν λόγω κειμένου διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτοτύπου. Επίσης λόγω της πυκνής γραφής του, σε ορισμένα σημεία επιλέξαμε να υπάρχουν κάποια πιο αραιά διαστήματα ώστε να είναι πιο ευανάγνωστο.

Ιδού: 

*******

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣΟΒΟ. 

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Το μεσημέρι στις 15 φύγαμε για τη Νεράϊδα (Σπινάσα), όπου μείναμε το βράδι. Στις 16 μετασταθμεύσαμε στη Μαυρομάτα και στις 17 του Νοέμβρη φτάσαμε στο Κεράσοβο, όπου εγκατασταθήκαμε οριστικά. Επισταθμία που είχε σταλεί προτύτερα, είχε προετοιμάσει την εγκατάσταση. Η μεταστάθμευση δεν ήταν μικρό πράγμα. Σιγά - σιγά είχαν δημιουργηθεί τα γραφεία και υπηρεσίες του Γενικού Στρατηγείου, οι εφοδιασμοί του και έτσι χρειάζονταν περισσότερα από 100 ζώα. Επί πλέον είχαμε και τη συμμαχική αποστολή που χρειάζονταν και αυτή αρκετά ζώα. Πάντως η προθυμία των χωρικών ήταν τέτια, που μέσα σε δυο μέρες η μεταστάθμευση είχε τελειώσει.

Το Κεράσοβο είνε ένα πολιτισμένο και υγιεινό χωριό. Τα περισσότερα παιδιά του χωριού είχαν ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη και Αμερική, έκαναν περιουσίες, ξαναγύρισαν στο χωριό τους και έφτιαξαν πολύ καλά σπίτια και τα επίπλωσαν αρκετά καλά. Επίσης είνε ένα χωριό πολύ φιλόξενο και καλά οργανωμένο. Έτσι βρέθηκαν τα οικήματα που χρειάζονταν ώστε να εγκατασταθούν τα γραφεία και όλες οι υπηρεσίες του στρατηγείου καθώς και οι αξιωματικοί και αντάρτες υπό καλές συνθήκες.

Η συμμαχική αποστολή προτιμούσε να μείνει στο χωριό Βίνιανη, χωριό επίσης καλό σ' απόσταση μιάμιση ώρα από το Κεράσοβο. Οι σχέσεις μας δεν ήταν καλές, το Κεράσοβο δε χωρούσε περισσότερο κόσμο κ' έτσι συμφωνήσαμε η συμμαχική αποστολή να μείνει στη Βίνιανη, όπου στείλαμε και μια διμοιρία για φρουρά της. Τόρα έπρεπε ν' αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που παρουσιάζονταν με τη διακοπή της συμμαχικής βοήθειας και τις απώλειες από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.

Από την εν γένει εξέταση της κατάστασης βγήκαν τα παρακάτω συμπεράσματα:

α) με την ανάπτυξη του αντάρτικου και τη δημιουργία των μονάδων και υπηρεσιών τους, έγινε στρατολογία νέων αξιωματικών και ανταρτών, που δεν πρόλαβαν να εκπαιδευτούν και προσανατολιστούν στον αντάρτικο αγώνα κ' έτσι παρατηρήθηκαν σφάλματα, πρόωρες συμπτύξεις, αλλού καθυστερημένες συμπτύξεις και αλλού όχι καλή απόδοση των ομαδικών όπλων (πολυβόλων και όλμων). Το τελευταίο αυτό κατά μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στο ότι ο οπλισμός των ιταλών σε πυροβολικό, όλμους, πολυβόλα, οπλοπολυβόλα μόνο λίγες μέρες ήταν στα χέρια των ανταρτών και δεν είχαν προλάβει να εκπαιδευθούν σ' αυτόν.

β) με τη σύγκρουση με τον ΕΔΕΣ και διάθεση προς την κατεύθυνση αυτή τμημάτων οι Ι και ΧΙΙΙ μεραρχίες δε διέθεταν όλες τις δυνάμεις τους κ' έτσι δεν απέδοσαν ό,τι μπορούσαν ν' αποδόσουν αν είχαν όλες τις δυνάμεις τους. Πάντως δεν ήταν δυνατό ν' αντιτάξουν στατική άμυνα και ν' απαγορεύσουν στον εχθρό την κίνησή του προς την κατεύθυνση που αποφάσιζε, εφόσον αυτός διέθετε ισχυρότατα μέσα πυρός και άρματα και οι αντάρτες δε διέθεταν αρκετά ομαδικά όπλα. Άλλο πλεονέκτημα των γερμανών ήταν ότι διέθεταν αεροπορία και είχαν πάντα πληροφορίες και μπορούσαν να χτυπούν ανενόχλητα. Επίσης ότι διέθεταν ταχυκίνητα μέσα κ' έτσι μπορούσαν γρήγορα να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους σε μια περιοχή που ήθελαν να χτυπήσουν και κατά συνέπεια ήταν σ' αυτή την περιοχή πολύ ισχυρότεροι από τους αντάρτες. Αντίθετα, οι αντάρτες υποχρεωμένοι να μετακινούνται με τα πόδια δεν είχαν τον απαιτούμενο χρόνο να ενισχύσουν το απειλούμενο σημείο με τμήματα από άλλες περιοχές παρά μονάχα με τη χρησιμοποίηση των τοπικών εφεδρειών

γ) οι τηλεφωνικές συγκοινωνίες ήταν χρησιμότατες αλλά σε περίπτωση εκκαθαριστικών επιχειρήσεων οι γερμανοί που εισχωρούσαν στην ορεινή περιοχή έκοβαν τις τηλεφωνικές γραμμές κ' έτσι διακόπτονταν η τηλεφωνική επικοινωνία. Μονάχα ο ασύρματος μπορεί να εξυπηρετήσει πολύ καλύτερα και κατά συνέπεια ήταν ανάγκη ανάπτυξης πυκνού δικτύου ασυρμάτου.

Ο αλησμόνητος Στρατιωτικός Διοικητής του ΕΛΑΣ, Στέφανος Σαράφης

Ύστερα από την εγκατάσταση του Γενικού στρατηγείου και τη διαπίστωση των παραπάνω δόθηκαν οι παρακάτω διαταγές:

1) οι μονάδες ν' απαλλαγούν απ' όλα τα στελέχη και τους αντάρτες που έδειξαν ανικανότητα, απειθαρχία ή λιποψυχία. Όσοι βαρύνονταν με βαριά παραπτώματα να παραπεμφθούν στα στρατοδικεία των μεραρχιών, οι δε άλλοι να διωχτούν από τις τάξεις του ΕΛΑΣ και να γίνει γνωστό στις οργανώσεις και τις διοικητικές αρχές των χωριών τους ώστε να μην είνε δυνατή η κατάταξή τους σε άλλες μονάδες του ΕΛΑΣ.

2) να δημιουργηθεί σε κάθε σύνταγμα μια υποδειγματική διμοιρία ΕΠΟΝ, σε κάθε τάγμα μια ομάδα, όλοι δε οι άλλοι επονίτες να καταταχθούν στους λόχους όπως και οι άλλοι αντάρτες.

3) να επιδιωχθεί η εξεύρεση και συγκέντρωση υλικού ασυρμάτου που να σταλεί στο Γενικό στρατηγείο για την ανάπτυξη του δικτύου ασυρμάτου.

4) να συμπληρωθεί το τηλεφωνικό δίκτυο και στα κυριώτερα κέντρα να εγκατασταθούν τηλεφωνητές μόνιμοι αντάρτες εκπαιδευμένοι που θα τηρούν αυστηρά τις οδηγίες του Γενικού στρατηγείου. Οι αντάρτες του εφεδρικού ΕΛΑΣ να χρησιμοποιούνται μόνο σε μικρά κέντρα και να μπουν στις ίδιες διατάξεις με τους μονίμους αντάρτες.

5) να επισκευασθούν και χρησιμοποιηθούν όλα τα ομαδικά όπλα και να γίνει εντατική εκπαίδευση στην τεχνική και τακτική χρήση τους ώστε ν' αποδίδουν το μέγιστο της απόδοσής τους

6) να επεκταθεί η εκπαίδευση στις διμοιρίες, λόχους και τάγματα και να οργανωθεί η εκπαίδευση στελεχών

7) να οργανώνονται επιθετικές επιχειρήσεις κατά στόχων απομονωμένων ώστε να συνηθίσουν οι αντάρτες και τα στελέχη στον επιθετικό πόλεμο και σιγά - σιγά να οργανωθούν επιχειρήσεις κατά μεγαλύτερων στόχων

8) να εγκατασταθούν κατά τέτιο τρόπο ώστε να κατέχουν ισχυρά τις οδεύσεις και στενωπούς που οδηγούν στους σταθμούς διοίκησης, εφοδιασμούς, νοσοκομεία και αποθήκες τους, αλλά και να διαθέτουν ισχυρές τοπικές εφεδρείες με τις οποίες να κάνουν αντεπιθέσεις και να χτυπούν τις εχθρικές φάλαγγες που επιτίθενται. Ο τρόπος αυτής της ενεργού άμυνας σε συνδυασμό με τις ενέδρες και αιφνιδιαστικές επιδρομές είνε ο καταλληλότερος τρόπος για τους αντάρτες να μάχονται. 

Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ

Πραγματικά όλο το Νοέμβρη και τους κατοπινούς μήνες του χειμώνα άρχισε μια εντατική εργασία εκπαίδευσης, ανασυγκρότησης και προπαρασκευής για την άνοιξη.

Για τον εφοδιασμό διατάχθηκαν οι μεραρχίες με τις επιμελητείες τους να συγκεντρώσουν την εισφορά που είχε κανονίσει το Κοινό γενικό στρατηγείο, τα λεγόμενα "παρακρατήματα" και να προβούν σε αγορές με τα χρήματα που τους έμεναν ακόμα. Επί πλέον διατάχθηκαν σε περίπτωση ανάγκης να κάνουν επίταξη από κείνους που είχαν μεγάλες ποσότητες και να συγκροτήσουν συνεργεία κατασκευής ιματισμού και υπόδησης για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους. Οι μεραρχίες πήραν τα μέτρα τους και φρόντισαν τόσο για την ανασυγκρότηση και ασφάλειά τους όσο και τον εφοδιασμό τους.

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"