Ιστορικό ντοκουμέντο : μαρτυρία ενός αγωνιστή του ΔΣΕ για την κατάληψη του Καρπενησίου (1949)

Το αεροπλάνο Harvard που καταρρίφθηκε από τους αντάρτες του ΔΣΕ  στη μάχη του Καρπενησίου
(φωτο "Κόκκινος φάκελος")

Από τις ηλεκτρονικές σελίδες του "blog Ευρυτάνας ιχνηλάτης" σας παρουσιάζουμε ένα ακόμη σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο που αφορά τον τόπο μας και την ιστορία του.

Πρόκειται για μια προσωπική μαρτυρία του αντάρτη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Βαγγέλη Μαλκογιώργου που εμπεριέχεται στο βιβλίο του ιδίου με τίτλο : "Μαρτυρία ενός αγωνιστή του ΔΣΕ" (Αθήνα 2017, πρόλογος Θανάση Παφίλη). Ο Βαγγέλης Μαλκογιώργος είχε πάρει μέρος στις μάχες που έδωσε ο ΔΣΕ για την απελευθέρωση του Καρπενησίου από τον αμερικανοστήριχτο μοναρχικό κυβερνητικό στρατό στις 19-21 Γενάρη του 1949 και περιγράφει γεγονότα εκείνων των ημερών με επίκεντρο την κατάληψη του στρατηγικής σημασίας εχθρικού οχυρού στο λόφο του Αγ. Δημητρίου στην είσοδο της πόλης, καθώς και την κατάρριψη από τους αντάρτες ενός πολεμικού αεροπλάνου στο οποίο επέβαιναν ένας πιλότος του κυβερνητικού στρατού παρέα με έναν... Αμερικάνο στρατιωτικό αξιωματούχο! Το γεγονός της κατάρριψης αυτού του αεροπλάνου ήταν μια "επίσημη" απόδειξη για τη βρόμικη ανάμιξη των Αμερικανών στον εμφύλιο με την πλευρά του μοναρχοφασιστικού καθεστώτος. Έγινε σάλος, ενώ υπήρξε και καταγγελία του γεγονότος στον ΟΗΕ  (βλ.και  το πλήρες αφιέρωμα για την Κατάληψη του Καρπενησίου από το ΔΣΕ)

Ιδού ολόκληρη η μαρτυρία του Βαγγέλη Μαλκογιώργου:

=========


Φύγαμε η Σχολή (σημ. εννοεί τη Σχολή Αξιωματικών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) ανεβαίνοντας Βουλγάρα από εκεί στο Ζαχαράκι, πήραμε την κορυφογραμμή προς τον Άγιο Ηλία Νεοχωρίου και από εκεί στο Μαυρίλο. Παραμείναμε την ημέρα και μόλις σουρούπωσε πήραμε τον ανήφορο για τους Αγίους Αποστόλους. Στον αυχένα στην κορυφή του Βελουχιού πήραμε τον κατήφορο για το Καρπενήσι.

Μόλις κοντεύαμε να κατεβούμε στην πεδιάδα του Καρπενησίου στο δρόμο που προχωρούσαμε σταματήσαμε διότι η εμπροσθοφυλακή της σχολής ανέφερε ότι είχε σταματήσει για ωριαία ξεκούραση δύναμη του στρατού. Αμέσως ο διοικητής της Σχολής μας ανακοινώνει να ετοιμαστούμε και να κάνουμε επίθεση να τους αιφνιδιάσουμε όπως και έγινε. Με την επίθεση που τους κάναμε αμέσως το βάλανε στα πόδια, ο λόχος ο δικός μας τροχάδην προχωρούσαμε και φτάνοντας κοντά στην Σωτήρα, μια εκκλησιά μόλις μπαίνουμε στο Καρπενήσι, στήσαμε ενέδρα. Ένα μέρος της διλοχίας του ελαφρού τάγματος 52 το οποίο είχε έδρα στη Μακρακώμη τις απογευματινές ώρες την προηγούμενη μέρα είχε μπει στο Καρπενήσι. Αυτό αποδεικνύει ότι είχαν κάποιες πληροφορίες για επίθεση δική μας. Απέναντί μας ήταν ένα ύψωμα με πυκνά έλατα μπροστά στο χωριό Μυρίκη, εκεί ένα μέρος από αυτούς οχυρώθηκαν και μέχρι που τους πήρε η μέρα πολύ ξεκομμένοι ένας-ένας προχωρούσαν να μπουν στο Καρπενήσι. Εμείς τους είχαμε στήσει ενέδρα και τους συλλάβαμε. Ο δεύτερος λόχος της Σχολής κατά τις 10 π.μ. όπως ήταν συγκεντρωμένοι στο ύψωμα τους χτύπησαν στα έλατα δυο μπαζούκας και σε λίγο άρχισαν να παραδίδονται.

Αντάρτες του ΔΣΕ προωθούνται σε θέσεις μάχης στο Καρπενήσι

Πέρασε όλη μέρα, το βράδυ μαζευτήκαμε πίσω από τον Άγιο Δημήτρη το οποίο είναι βραχώδες. Ήταν εκεί ο Πέτσας και για μια στιγμή ήρθε και προσωπικά για ελάχιστο χρόνο μας μίλησε και μας ανέφερε ότι "πρέπει οπωσδήποτε η Σχολή που έχει τεράστια πείρα στις εφόδους να καταλάβουμε τον Άγιο Δημήτριο αλλιώς τις πρωινές ώρες θα διατάξω οπισθοχώρηση".

Έβαλε 20 άτομα με αξιωματικό τον Κώστα Γραβάνη από την Ομβριακή, μας μοίρασαν κάπες και βάλαμε στα πόδια μας, πήραμε όλοι αυτόματα και 12 μπαζούκας για να χτυπήσουμε τα πολυβόλα που ήταν μπετόν αρμέ και αμέσως να αναρριχηθούμε στο τείχος που είχαν σε όλο το μήκος 3 μέτρα ύψος από το μέρος το δικό μας. Μας είπε ότι "στις 12 η ώρα περίπου βγαίνει το φεγγάρι, θα χτυπήσετε τα πολυβολεία και αμέσως θα αναρριχηθείτε στους τοίχους. Αυτό θα το κάνετε σιγά σιγά, έρποντας και παραμερίζοντας τις πέτρες να μην κατρακυλήσει καμιά και σας πάρουν χαμπάρι" όπως και έγινε.

Προχωρήσαμε έρποντας πολύ σιγά. Μόλις φτάσαμε στα 30-40 μέτρα σταματήσαμε. Το σύνθημα ήταν με το σφύριγμα του αξιωματικού αμέσως και τα δώδεκα μπαζούκας να σκάσουν ακαριαία. Πραγματικά τα μπαζούκας σκάσανε σε δευτερόλεπτα τα αέρια που έχουν αυτά κι όσοι βρίσκονται στα 5-10 μέτρα για τρία λεπτά είναι αναίσθητοι. Αυτό το πετύχαμε. Ο Γραβάνης που είχε ανέβει στη μάνδρα ήταν ο πρώτος τραυματίας με διαμπερές τραύμα στο πόδι. Σκαρφαλώσαμε αμέσως όλοι οι υπόλοιποι απάνω και όπως ήταν ακόμη υπνωτισμένοι από τα αέρια τους μαζέψαμε μέσα στην εκκλησία και σε μια μεγάλη αποθήκη που είχαν. Σε πέντε λεπτά ήμασταν κυρίαρχοι.

Ο λόφος του Αγίου Δημητρίου σήμερα - φωτο: "blog Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Στον Άγιο Δημήτρη απάνω στο ύψωμα είχαν δυο βαριά πολυβόλα και τέσσερις βαριούς όλμους. Αμέσως αρχίσαμε με τους όλμους και τα δυο βαριά πολυβόλα. Στο Καρπενήσι που βάζαμε και εμπρηστικά βλήματα, πήρε φωτιά ένα κτήριο (σημ. εννοεί το Διοικητήριο των κυβερνητικών στελεχών-πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας) και ακούγονταν το κλάμα μέχρι τον Άγιο Δημήτριο, ο οποίος ευθεία ήταν πάνω από 600 μέτρα. Σταματήσαμε να ρίχνουμε εμπρηστικά βλήματα κατά τις 2 μ.μ.

Από το μέρος του Καρπενησίου στην είσοδο του φρουρίου ανέβαινε ένα τσούρμο στρατός, μπροστά ένας αξιωματικός και είχαμε πάρει από τους φαντάρους το σύνθημα παρασύνθημα. Προχωράνε να μπούνε μέσα, σε μια στιγμή χτύπησε το φεγγάρι, είδαν ότι δεν μοιάζαμε για φαντάροι και πάνε να οπισθοχωρήσουν. Τους χτυπήσαμε, είχαν αρκετές απώλειες.

Στα χαράματα η μόνη αντίσταση που υπήρχε ήταν από τα Ρόβια. Πάνω από το Καρπενήσι είχαν φτιάξει σε όλο το βουνό αναχώματα και ένας φαντάρος από τους αιχμαλώτους μας λέει "οι πινακίδες είχαν στοιχεία απάνω, τα οποία ήταν εάν τα καταλαμβάναμε εμείς θα μας ρίχνανε με εμπρηστικά βλήματα". Αμέσως αρχίζουμε και ρίχνουμε καμιά δεκαριά βλήματα οπότε βγήκανε έξω και προχώρησαν προς το διάσελο του Βελουχιού για να βγουν προς Λαμία. Οι δικοί μας είχαν στήσει ενέδρα και δεν γλίτωσε κανένας.

Κατά τις 8.30 το πρωί ήρθε το πρώτο αναγνωριστικό Χάρβατ για αναγνώριση. Μας λένε οι φαντάροι "βάλτε τα πάνω Ζ.Α. και θα νομίζουν ότι κατέχεται από τον στρατό". Πράγματι μόλις το αεροπλάνο κατέβηκε στα 20 μέτρα βλέπαμε τους αεροπόρους. Τότε ο Γραβάνης μας λέει "βάλτε τα βαριά πολυβόλα στη θέση αντιαεροπορικής βολής". Πράγματι τα βάλαμε και αμέσως μετά 45 οπλοπολυβόλα μόλις το αεροπλάνο έκανε κάθετη εφόρμηση του κάναμε πυρά φραγμού. Το πετύχαμε και όπως φαίνεται πρέπει να του κόψαμε το πηδάλιο ανυψώσεως διότι πήγε να περάσει το διάσελο στις ράχες και πάει να πέσει προς τη Λαμία, δεν μπορούσε να σηκωθεί γι' αυτό γύρισε και πήγε κάτω από το Καρπενήσι και έπεσε. Κάποιος από τους δυο τραυματίστηκε από τα πυρά τα δικά μας.

Μέσα ήταν ο συνταγματάρχης Έντερ Αμερικάνος και ο πιλότος Τσούκας από το Πολύκαστρο Τυμφρηστού. Βρέθηκαν και οι δυο χτυπημένοι από σφαίρες.

Μετά την απελευθέρωση του Καρπενησίου η Σχολή εγκαταστάθηκε σε ένα μεγάλο κτήριο που ήταν στρατώνας για τον στρατό. Εκεί παραμείναμε 20 μέρες και στις 9 Φλεβάρη φύγαμε για το Μικρό Χωριό. Από εκεί περάσαμε το Κεφαλόβρυσο και πήγαμε στον Προυσσό ακολουθώντας και οι δυο μεραρχίες. Μόλις μας στρίμωχναν μπροστά ο στρατός πάντα φώναζαν "να περάσει η Σχολή μπροστά". Είναι αλήθεια ότι η Σχολή λόγω εκπαίδευσης και διαλεγμένοι από τις Μεραρχίες καθώς ήταν, είχε πάντα επιτελείο στη κάθε επίθεση που θα κάνει.

Ιστορικό βίντεο που προβλήθηκε το καλοκαίρι του 2019 στο Καρπενήσι

στην κατασκήνωση του Αντιιμπεριαλιστικού Διήμερου της ΚΝΕ όπου τιμήθηκαν μαχητές του ΔΣΕ 

που πήραν μέρος στην Κατάληψη του Καρπενησίου από το ΔΣΕ το 1949

(Ήταν μια Ιστορική Μαρτυρία του Βαγγέλη Μαλκογιώργου

 μαχητή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας)

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"